prawo administracyjne(2).doc

1.      A maiori ad minus wnioskowaniem a fortiori

Jeżeli ktoś jest uprawniony lub zobowiązany do czynienia czegoś większego, to tym bardziej jest uprawniony lub zobowiązany do czynienia czegoś mniejszego
Np.
- jeżeli organ państwowy ma kompetencję prawotwórczą do stanowienia aktu normatywnego, to tym bardziej ma kompetencję do dokonywania jego interpretacji.
- jeżeli jest się zobowiązanym do tolerowania wejścia na teren własnej posesji przez sąsiada, w celu zebrania owoców spadłych lub zwisających z jego drzewa, to tym bardziej obowiązek ten dotyczy sytuacji, gdy sąsiad sięga po owoce ze swego gruntu (art. 148 K.C).

2.      A maiori ad maius wnioskowaniem a fortiori

Jeżeli zabronione jest to, co mniejsze, to tym bardziej nie wolno czynić czegoś, co sięga jeszcze dalej.
Np. jeżeli zakazane jest wejście do lasu, to tym bardziej nie można tam rozpalać ogniska.

3.      Akty administracyjne

akt administracyjny- sformalizowany (podjęty w wyniku postępowania) objaw woli organu administrującego podjęty na podstawie prawa i w granicach przysługujących temu organowi kompetencji, skierowany do zindywidualizowanego adresata, w konkretnej sprawie, wywołujący skutki prawne w sferze prawa administracyjnego, a niekiedy również w sferze innych działów prawa.

4.      Akty administracyjne wzruszalne, wadliwe akty administracyjne

Akty zaskarżalne (wzruszalne)- naruszające normy pr. mat lub pro ale w tak wysokim stopniu by prowadzić do stwierdzenia nieważności. Są skuteczne dopóki nie zostaną zmienione lub uchylone przez właściwy organ. Z takim żądaniem wystąpić może też adresat aktu, np. dcyzje administracyjne wydane w wyniku przestępstwa lub przez pracownika administracji lub organ, którzy podlegają wyłączeniu z mocy prawa.

5.      Akty nieważne jako wadliwe akty administracyjne

akty nieważne - obciążone istotnymi wadami ( wydane przez organ niewłaściwy) 

6.      Akty normatywne administracji

władcze rozstrzygnięcie organu administracji państwowej zawierające normy postępowania skierowane do generalnie określonego adresata abstrakcyjnie określonej sprawy.

7.      Akty prawa miejscowego jako powszechnie obowiązujące źródło prawa administracyjnego

(statuty, przepisy wykonawcze i porządkowe)
Są to takie akty, które mają cechy powszechnego obowiązywania na pewnej części terytorium państwa. Wydają je organy samorządu terytorialnego oraz rządowej administracji ogólnej czyli wojewoda oraz nie zespolonej (specjalnej).

8.      Akty prawne określające zadania i kompetencje ministra

-akt o powołaniu ministra

-akt określający szczegółowy zakres działań ministra

-inne ustawy i niższe akty normatywne

9.      Analogia a inne gałęzie prawa

10.   Analogia a judykatura

11.   Analogia a legislatywa

12.   Analogia w prawie administracyjnym

W prawie administracyjnym brak jest generalnego przepisu zakazującego bądź nakazującego stosowanie analogii. Jeśli chodzi o doktrynę prawa administracyjnego, to nie ma w nim jednolitego stanowiska na temat stosowania analogii, choć przekonujący wydaje się pogląd uznający za niedopuszczalne stosowanie analogii na niekorzyść obywatela (analogia nie powinna też szkodzić istotnemu interesowi społecznemu) przy jednoczesnej dopuszczalności analogii w pozostałych przypadkach wykładni i stosowania tego prawa

13.   Analogia w prawie cywilnym

Analogia - służy do usunięcia luk w prawie.
Analogia z ustawy (analogia legis) - do danego stosunku prawnego stosuje się normę, która dotyczy wprawdzie innego, ale podobnego stanu faktycznego.

Analogia z prawa (analogia iuris)  - stosuje się gdy brakuje przepisu, który by nadawał się do analogicznego stosowania, tzn. szukamy rozstrzygnięcia w ogólnych zasadach obowiązującego porządku prawnego.

14.   Analogia w prawie karnym

stosowanie analogii jest niedopuszczalne, bo w tym prawie przyjęta jest zasada, że karać można tylko za te czyny, których dokonanie zabronione jest wyraźnie przez ustawę pod groźbą kary. Zasada ta obowiązuje już od starożytnego Rzymu. W prawie karnym przestępstwem jest tylko to, co jest dokładnie określone w prawie karnym. Nie można karać na zasadzie podobieństw.

15.   Budowa normy prawnej

Hipoteza – określa adresatów, warunki w jakich ma nastąpić zachowanie się wyznaczone przez dyspozycję

Dyspozycja – określa należyte zachowanie się adresata

Sankcja – określa konsekwencje prawne za zachowanie się sprzeczne z dyspozycją

16.   Cechy administracji wg Ernesta Forsthoffa

1.Działanie adm. rządowej w imieniu i na rachunek państwa, a adm. samorządowej we własnym imieniu i na własny rachunek

2.Działanie na podstawie prawa i w granicach prawem przewidzianych

3.Charakter monopolistyczny – działanie w ramach powierzonych przez prawo kompetencji jako gospodarz we własnej kategorii sprawy

4.Charakter władczy – możliwość stosowania środków przymusu w granicach określonych prawem

5.Działanie na zasadzie kierownictwa i podporządkowania

6.Działania oparte o urzędników państwowych, służbę cywilną i pracowników samorządowych

7.Działania prowadzone w sposób ciągły i stabilny

8.Działanie na wniosek jak i z urzędu

17.   Cechy prawidłowego aktu administracyjnego

- musi być wydany zgodnie z prawem materialnym (forma);
- z prawem ustrojowym (kompetencja);
- z prawem procesowym (tryb);
- z właściwym wykorzystaniem samodzielności prawnej przyznanej organowi przez normy pr. mat, usr i pro.

18.   Cechy sankcji administracyjnej

1.        Nałożenie sankcji winno mieć ustawową podstawę prawną, tzn, że jeśli nakładamy sankcję w pawie adm., konkretny artykuł ustawy i ustawy o określonej nazwie winien dawać nam taką podstawę, oraz określać jakiego rodzaju miała być to sankcja, albo odnosić się do innych ustaw określających tę sankcję.

2.        Sankcja ma być konsekwencją niezgodnego zachowania się jednostki lub innego podmiotu

3.        Sankcja ma mieć charakter prewencyjno-represyjny

4.        Nakładanie sankcji następuje w formie aktu adm. lub władczej czynności faktycznej [autorytarne rozstrzygnięcie podmiotu adm.]

5.        Zastosowanie sankcji winno uwzględniać zasadę proporcjonalności – sankcja ma być odpowiednia, adekwatna i proporcjonalna 

19.   Cechy wadliwego aktu administracyjnego

- zostały wydane przez organy rzeczowo lub miejscowo niewłaściwie;
- zawierają oczywistą wadę procesową (np. wydane bez podstawy prawnej lub w sprawie już rozstrzygniętej innym aktem, lub skierowane do niewłaściwego adresata);
- są skierowane do osiągnięcia efektu prawniczo lub faktycznie niemożliwego do osiągnięcia.
Traktuje się jako akty, które nigdy nie wywarły zamierzonych skutków prawnych i które nie mogą być wykonane. Istnieją do czasu ich unieważnienia tylko pozornie i organ administracyjny winien z urzędu stwierdzić nieważność. Stwierdzenie takie ma charakter deklaratoryjny (ex tunc) co oznacza że nigdy nie istniał.

20.   Cechy zakładów administracyjnych

1.Powołane do świadczenia usług niematerialnych

2.Powoływanie zakładów adm. leży w sferze zadań nowoczesnego państwa, dlatego motywacje ekonomiczne powinny być drugorzędne

3.Zakłady tworzone są przez różne organy adm. państwowej na podstawie różnych podstaw prawnych.

Np.: uczelnia państwowa -> ustawa;       uczelnia prywatna -> akt notarialny

4.Korzystać z zakładów mogą tylko użytkownicy zakładów

5.Korzystanie z zakładu jest dobrowolne lub przymusowe

6.Między organem zakładu a użytkownikiem nawiązuje się stosunek adm.-prawny,  albo z mocy prawa albo z mocy decyzji adm.

7.Zakłady adm. nie posiadają osobowości prawnej z nielicznymi wyjątkami [np. uczelnia publ.]

8.Są finansowane albo z budżetu państwa albo z budżetów samorządowych

21.   Cel sankcji administracyjnej

Zapłata za naruszenie hipotezy i dyspozycji i poszanowanie normy prawnej

22.   Cele do osiągnięcia przyczyną konieczności stosowania wykładni

Wykładnia – interpretacja prawa polegająca na ustaleniu treści i zakresu norm prawnych. Wykładnie stosuje się z trzech przyczyn. Pierwszym z nich jest cel do osiągnięcia. Czynności interpretatora podejmowane w celu eliminowania sprzeczności w systemie prawa; eliminowanie luk w systemie prawa; korzystanie z tzw. zasad systemu prawa. Usuwanie trudności w rozumieniu tekstu prawnego przez sięganie do celu jaki przyświecał ustawodawcy, funkcji jaką dana norma na spełniać, do ocen i norm moralnych funkcjonujących w społeczeństwie.

23.   Centralne organy administracji państwowej

Kierownicy nie wchodzą w skład rządu. Tworzą się w drodze ustawy. Podporządkowane adm. centralnej

-           Sejm – Prezes Instytutu Pamięci, Główny Inspektor Danych Osobowych

-           RM

-           Premier – Prezes Urzędu Zamówień Publicznych, przewodniczący centralnej komisji ds. tytułów i stopni naukowych

-           poszczególni ministrowie – Gł. Inspektor Ochrony Środowiska podlega Ministrowi ds. Środowiska

24.    Clara non sunt interpretanda - jasno sformułowane przepisy nie wymagają interpretacji.

25.   Decyzja jako akt administracyjny

akt definitywnie kończący postępowanie w danej instancji (gdy przepis prawa materialnego nakazuje załatwić określoną sprawę w drodze decyzji).
Wg orzecznictwa decyzja to:
A akt administracyjny wydawany na podstawie przepisów prawa powszechnie obowiązującego,
B akt władzy, jednostronnie rozstrzygający konkretną sprawę,
C skierowany do indywidualnie oznaczonego adresata niezwiązanego z organem administracji ani węzłem podległości organizacyjnej, ani służbowej.

26.   Definicja administracji wg H. Izdebskiego i K. Kuleszy

Przez administrację publiczną rozumie się zespół działań, czynności i przedsięwzięć organizatorskich i wykonawczych prowadzonych na rzecz realizacji interesu publicznego przez różne podmioty, organy, instytucje, na podstawie ustawy i w określonych prawem formach

27.   Definicja administracji wg J. Bocia

Administracja publiczna to przejęte przez państwo i realizowane przez jego zawisłe organy, a także organy samorządu terytorialnego, zaspokajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli wynikających ze współżycia ludzi w społeczności.

28.   Definicja administracji wg S. Kasznicy

Administracja to ta część działalności, która powstaje po wyeliminowaniu z niej działalności prawodawczej i sądowniczej [negatywna def. adm.]

Administracja jest egzekutywą, władzą wykonawczą.

29.   Definicja administracji wg T. Bigo

Administracja państwowa to planowanie działań państwa zmierzające do pewnych celów, nie jest ustawodawstwem ani sądownictwem.

30.   Definicja administracji wg W. Dawidowicza

Administracja państwowa to system podmiotów utworzonych i wyposażonych przez ustawę w kompetencje do prowadzenia organizatorskiej kierowniczej działalności na podstawie ustaw w kierunku wewn. i zewn. w stosunku do podporządkowanych podmiotów gospodarki państwowej oraz w stosunku do społeczeństwa, przy czym zarówno przebieg jak i skutki tej ostatniej działalności są zawsze państwu jako takiemu.

31.   Definicja organu wg E. Ochendowskiego

Organy dzielą się na org. Adm. rządowej i samorządowej.

Org. adm. rządowej stanowią wyodrębnioną część aparatu adm. rządowej, działają w imieniu i na rachunek państwa, są uprawnione do korzystania ze środków władczych, działają wg kompetencji.

Org. adm. samorządowej są wyodrębnione organizacyjnie, działają na rachunek samorządu terytorialnego i w jego imieniu korzystają ze środków władczych i w zakresie przyznawanych im kompetencji.

32.   Definicja organu wg J. Bocia

Organ to człowiek lub grupa osób; człowiek znajdujący się w strukturze państwa lub samorząd państwa powołany w celu realizacji norm prawa adm. w granicach przyznawanych przez prawo kompetencji.

Na gruncie obowiązującego prawa uzyskujemy 4 określenia naczelnych organów, z których każde brane oddzielnie jest poprawne, ale służy innym celom

1.naczelne organy adm. rządowej to te spośród organów adm. publ., które powoływane są bezpośrednio  przez Sejm lub Prezydenta.

2.naczelnymi organami adm. państwowej są organy zwierzchnie wobec pozostałych organów w strukturze adm. rządowej.

3.naczelnymi organami adm. państwowej są organy powołane przez Sejm lub Prezydenta i których właściwość terytorialna obejmuje obszar całego państwa.

4.naczelnymi organami adm. państwowej są organy zwierzchnie wobec pozostałych organów w strukturze adm. rządowej i których właściwość terytorialna obejmuje obszar całego państwa.

33.   Definicja organu wg J. Starościaka

Organ to wyodrębniona jednostka organizacji państwowej, posiadająca ustalony prawem zakres działania oraz podejmująca to działanie za pośrednictwem określonych prawem osób i w swoistych dla niej formach prawnych.

34.   Definicja organu wg K. Sobczaka

Działalność organu państwowego polega na organizowaniu bezpośrednio, praktyczny sposób realizowania zadań państwa.

35.   Definicja organu wg M. Jaroszyńskiego

Organ to wyodrębniona część aparatu państwowego, która została wyposażona w określone prawem kompetencje i wykonuje zwierzchnią władzę państwa w formie adm., przy czym organizowanie bezpośredniej, praktycznej realizacji zad. państwa musi stanowić główne zad. tego organu. 

36.   Definicja organu wg W. Brzezińskiego

Organ działa w zakresie adm. wyłącznie lub w przeważającej mierze w swoistych dla adm. formach działania.

37.   Definicja organu wg W. Dawidowicza

Organ adm. państwowej wyposażony w prawnie określoną możliwość jednostronnego i wiążącego zachowania się określonych podmiotów.

Naczelnym organem adm. państwowej nazywamy RM, oraz te organy adm., których właściwość miejscowa rozciąga się na obszar całego państwa, a które równocześnie wchodzą w skład RM.

Organem adm. państwowej, który odpowiada tylko temu pierwszemu kryterium, nazywamy organem centralnym.

38.   Definicja prawa administracyjnego wg J. Starościaka

Gałąź prawa, która reguluje działalność organów państwowych, podejmowana w celu wykonania określonych prawem zadań organizatorskich, wypełnianych swoistych formach działania

39.   Definicja prawa administracyjnego wg T. Hilarowicza, J. Langroda, F. Longchampsa

Dot. adm. publ. Pojętej jako pewna dziedzina kultury społecznej i jest dla niej swoiste, tzn. obejmuje to, co jest wytworzone właśnie dla organizacji i działania adm. publ., a nie zarazem dla innych dziedzin kultury społecznej

40.   Definicja sporu kompetencyjnego

Spór o właściwość.

-           gdy za właściwe uznają się 2 organy adm. [pozytywny]

-           gdy nie ma organu właściwego do rozwiązania sprawy [negatywny]

przyczyny: wadliwie skonstruowane przepisy prawne lub zła interpretacja przepisów

41.   Definicja wykładni wg E. Smoktunowicza

42.   Derywacyjne ujęcie wykładni

a) ujęcie ogólne
-traktuje przypisanie znaczenia wyrażeniom użytym w tekście prawnym jako wykładnie;
-wersja ta odrzuca konstrukcje bezpośredniego rozumienia terminów języka prawnego i pojęcie wykładni odnosi do wszystkich przypadków ustalania znaczenia tekstów prawnych
-bezpośrednie rozumienie reguł sensu języka tekstu prawnego, w znacznej mierze jest intuicyjne, ponieważ jest interpretacją - przypisuje treść i zakres wyrażeniom użytym w tekście;
b) ujęcie szczególne
-eksponuje różnicę pomiędzy przepisem prawnym -traktowanym jako element tekstu prawnego, a normą pr -traktowaną jako wypowiedż językowa zawierająca regułę postępowania;
-wykładnia w tej wersji polega na przypisaniu przepisom znaczenia w postaci odkodowanej z tekstu normy prawnej- generalnej, abstrakcyjnej i jednoznacznej;
-celem wykładni jest odtworzenie norm prawnych wysłowionych w przepisach -tzn odtworzenie jednoznacznych zakresów zastosowania i normowania zrekonstruowanych na podst przepisów prawnych
-pierwsza faza polega na zrekonstruowaniu wypowiedzi o kształcie normy postępowania z przepisu; czyli na zrekonstruowaniu wypowiedzi językowej, która odpowiadałaby formie normy
-druga faza polega na ustaleniu znaczenia terminów występujących w zrekonstruowanej z przepisów wypowiedzi o cechach normy
-odpowiada praktyce interpretacyjnej w naukach prawnych -doktryna prawnicza-wykłądnia doktrynalna (dokonywana jest w oderwaniu od stanu faktycznego)

43.   Doktryna jako nieformalne źródło prawa administracyjnego

nauczanie, wiedza; oznacza zespół twierdzeń założeń i dogmatów religijnych, filozoficznych, politycznych lub woj...