INNOWACJE
Definicje podstawowe
TWÓRCZOŚĆ – zdolność człowieka do tworzenia nowych idei czy pomysłów lub nowego spojrzenia na idee już znane.
INNOWACJE – kierowanie wysiłkiem na rzecz opracowania nowych wyrobów i usług. Nowy produkt lub usługa, będące wynikiem tej działalności.
POSTĘP TECHNICZNY – ciąg zdarzeń (skończony lub nie), w którym każde następne zdarzenie an+1 powstaje przez innowację poprzedniego an .
Postęp techniczny, proces zmian rozwojowych techniki wyrażający się przez wprowadzenie do procesu produkcji nowych, udoskonalonych maszyn, urządzeń, narzędzi i nowych technologii oraz przez wykorzystanie w sposób doskonalszy istniejących zasobów.
Mieści się w nim również podejmowanie produkcji nowych wyrobów oraz doskonalenie wyrobów dotychczas wytwarzanych.
Postęp techniczny może występować w dziedzinie środków pracy (tzw. technika ścisła) lub może dotyczyć metod produkcji (postęp technologiczny), przy zachowaniu wzajemnie ścisłych uwarunkowań.
(Źródło: Encyklopedia PWN. Wyd. FOGRA)
Definicje uzupełniające
PROTOTYP – jeden egzemplarz wyrobu (lub niewielka seria) skonstruowany w celu przekonania się, czy pomysł, na podstawie którego on powstał, sprawdza się w praktycznym działaniu.
Twórczość jest procesem indywidualnym, który może w organizacji zachodzić lub nie.
Innowacja (nowatorstwo) jest to działalność organizacji nastawiona na kierowanie i pobudzanie twórczości pracowników. Czasami mianem innowacji określa się nowy produkt lub usługę, będące wynikiem tej działalności.
• Atrybuty człowieka twórczego:
Doświadczenie życiowe – nabyta wiedza (raczej zdroworozsądkowa, niż szkolna) oraz umiejętności praktyczne i ukształtowane nawyki.
Osobowość – szerokie zainteresowania, zamiłowanie do złożoności, wysoki poziom energii, niezależności i autonomii, duża pewność siebie i silne przekonanie o własnym twórczym charakterze.
Zdolności poznawcze – to zdolności danej osoby do inteligentnego myślenia i skutecznego analizowania sytuacji i danych.
– to zdolność człowieka do efektywnego postrzegania faktów rzeczywistości i abstrakcyjnego nad nimi rozumowania (analizowania, syntetyzowania, wyciągania wniosków indukcyjnych, kojarzenia zależności)
• Etapy procesu twórczego
Proces twórczy nie jest ani mechaniczny, ani przewidywalny, często przechodzi następujące etapy:
• Charakterystyka etapów twórczych
PRZYGOTOWANIE
Proces twórczy zwykle rozpoczyna okres przygotowania, który może obejmować wykształcenie i formalne szkolenie.
Ze względu na rozwój nauki i techniki, jaki nastąpił w ostatnim stuleciu, wiemy dziś znacznie więcej o funkcjonowaniu świata i o możliwości zastosowania wiedzy w konstruowaniu nowych produktów i usług.
Formalne wykształcenie i szkolenie jest zazwyczaj najbardziej efektywnym sposobem przyswajania sobie ogromnych zasobów wyników badań naukowych i wiedzy.
Żeby wnieść twórczy wkład do zarządzania przedsiębiorstwem czy do usług gospodarczych, osoby muszą zdobyć formalne wykształcenie i przejść szkolenie ekonomiczne. Oto przyczyna zwiększonego zapotrzebowania na edukację na poziomie zawodowym i magisterskim.
Do twórczego procesu potrzebne jest również doświadczenie zdobyte już po zakończeniu formalnego kształcenia.
Stąd konieczność kształcenia ustawicznego.
INKUBACJA
Okres świadomej koncentracji, kiedy to wiedza i pomysły dojrzewają i rozwijają się.
W tym okresie twórca łączy różne idee ze sobą i tworzy nowe koncepcje.
Inkubacji sprzyjają okresy przerwy w skoncentrowanym racjonalnym myśleniu.
PRZEŁOMOWE ODKRYCIE
Następuje zwykle w czasie inkubacji i jest spontanicznym przełomem, w którym twórca osiąga zrozumienie (uświadamia sobie) istotę problemu czy sytuacji problemowej.
WERYFIKACJA
Weryfikacja pozwala określić wiarygodność odkrycia. Obejmuje:
- eksperymenty naukowe, mające na celu stwierdzić, czy odkrycie rzeczywiście prowadzi do oczekiwanych wyników;
- opracowanie prototypu.
• Proces innowacji
ROZWÓJ
Rozwój jest fazą, w której organizacja ocenia, modyfikuje i doskonali twórczą ideę, zanim ją przekształci w produkt lub usługę gotową do sprzedaży.
Rozwój następuje po weryfikacji twórczego odkrycia, w razie potrzeby budowane są prototypy.
ZASTOSOWANIE
Zastosowanie to faza, w której organizacja podejmuje rozwiniętą ideę i wykorzystuje ją w projektowaniu, produkcji i dostarczaniu nowych produktów, usług lub procesów.
Pomysł wychodzi z laboratorium i zostaje przekształcony w materialne dobra lub usługi.
URUCHOMIENIE
Uruchomienie to etap, w którym organizacja wprowadza na rynek nowe produkty lub usługi.
Kluczową kwestią nie jest pytanie „Czy ten pomysł funkcjonuje?”, ale „Czy klienci chcą nabyć nowy produkt lub usługę?”.
WZROST
Jest to okres, w którym organizacja uzyskuje bardzo dobre wyniki ekonomiczne, ponieważ popyt na produkty i usługi jest często wyższy niż podaż.
Organizacje którym nie uda się przewidzieć tego popytu, mogą niechcący ograniczyć swój wzrost.
Także zbyt optymistyczna ocena przyszłego popytu na nowy produkt lub usługę może mieć niekorzystne następstwa.
DOJRZAŁOŚĆ
Dojrzałość jest etapem, w którym większość organizacji w danej branży ma dostęp do danego pomysłu i stosuje go mniej więcej w taki sam sposób.
Żadna z tych organizacji nie jest w stanie uzyskać z tego tytułu przewagi konkurencyjnej.
Czas, jaki upływa pomiędzy rozwojem a dojrzałością, jest różny i zależy od konkretnego produktu lub usługi.
Wszędzie tam, gdzie innowacja albo jej wdrożenie wymaga złożonych, rzadkich lub trudnych do naśladowania umiejętności (jak to ma miejsce w przypadku złożonego procesu produkcyjnego albo skomplikowanej pracy zespołowej), przejście od fazy wzrostu do fazy dojrzałości wymaga dłuższego czasu.
Strategiczna innowacja może się więc w takim przypadku opóźnić i organizacja może korzystać z okresu stabilnej przewagi konkurencyjnej.
SCHYŁEK – UPADEK
Schyłek jest to etap, w którym popyt na innowację zmniejsza się, a ponadto rozwijane są i stosowane nowe innowacje zastępujące stare.
Organizacja nie może uzyskać przewagi konkurencyjnej dzięki innowacji dojrzałej, musi więc zachęcać swoich twórców, inżynierów i menadżerów, by zaczęli się rozglądać za nowymi pomysłami.
W ten sposób indywidualny proces tworzenia [patrz Fol. nr ....] zaczyna się od nowa i od początku uruchamia proces innowacji.
Ciągłe poszukiwanie przewagi konkurencyjnej prowadzi zwykle nowe produkty i usługi z procesu twórczego poprzez dojrzałość do ostatecznego upadku.
INNOWACJE RADYKALNE
Innowacje radykalne to nowe produkty i technologie, które całkowicie zastępują dotychczasowe produkty i technologie w danej branży.
Organizacje wprowadzające radykalne innowacje zasadniczo zmieniają charakter konkurencji i wzajemne oddziaływanie firm w środowisku.
Organizacja, która potrafi z powodzeniem uruchomić radykalną innowację, uzyskuje przewagę konkurencyjną. W parze z tym idzie jednak większe ryzyko ekonomiczne i niepewność.
INNOWACJE STOPNIOWE
Innowacje stopniowe to nowe produkty lub procesy, które modyfikują istniejące dotychczas produkty lub technologie.
Wprowadzanie stopniowych innowacji wnosi pewne zmiany do układu sił konkurencyjnych w branży, nie są to jednak zmiany zasadnicze.
Porównanie innowacji radykalnych i stopniowych
• Innowacje radykalne są potencjalnie bardziej dochodowe niż innowacje stopniowe.
• Innowacje radykalne obciążone wysokim ryzykiem i niepewnością są znacznie silniej zagrożone możliwością niespełnienia oczekiwań niż innowacje stopniowe, mniej ryzykowne i mniej niepewne.
• Ogólnie rzecz biorąc, im bardziej ryzykowne i bardziej niepewne są innowacje, tym większa musi być ich potencjalna dochodowość, która kompensuje ponoszone przez organizację ryzyko.
INNOWACJE TECHNICZNE
Innowacje techniczne to zmiany fizycznego wyglądu produktu lub usługi, osiągów albo procesów produkcyjnych.
INNOWACJE KIEROWNICZE
Innowacje kierownicze to zmiany w procesach kierowania sposobem obmyślania, tworzenia i dostarczania klientom produktów i usług.
Innowacje kierownicze niekoniecznie muszą bezpośrednio wpływać na fizyczny wygląd lub parametry osiągnięć produktów lub usług, jednakże takiego wpływu nie można wykluczyć.
Organizacje, którym udało się u siebie wprowadzić nową formę zapewnienia jakości produkcji, odnotowały gwałtowny wzrost jakości i spadek kosztów działalności operacyjnej.
INNOWACJE PRODUKTOWE
Innowacje produktowe to zmiany fizycznej charakterystyki lub osiągów istniejących produktów i usług albo tworzenie całkowicie nowych produktów i usług.
INNOWACJE PROCESOWE
Innowacje procesowe to zmiany w sposobie wytwarzania, tworzenia lub dystrybucji produktów i usług.
Porównanie innowacji kierowniczych i procesowych
• O ile innowacje kierownicze na ogół wpływają na szerszy kontekst rozwoju w całej organizacji i sposób kierowania organizacją, to innowacje procesowe dotyczą raczej bezpośrednio samej techniki.
Wpływ innowacji produktowych lub procesowych na dochody zależy od etapu procesu innowacji.
W fazie rozwoju, zastosowania i uruchomienia rola innowacji produktowych jest szczególnie duża, ponieważ fizyczne cechy i możliwości innowacji najsilniej wpływają na wyniki organizacji.
Później, kiedy innowacja wkracza w fazę wzrostu, dojrzałości i schyłku, szczególnego znaczenia dla podtrzymania przychodów nabiera zdolność organizacji do rozwoju innowacji procesowych, takich jak „dostrojenie” produkcji, podnoszenie jakości produktu i poprawa dystrybucji.
PRZYCZYNY NIEPOWODZENIA INNOWACJI
Niedostatek zasobów.
Innowacje mogą dużo kosztować w sensie środków finansowych, czasu i energii. Należy mieć odpowiednie zasoby na program innowacji, w tym na badania naukowe i godne wynagrodzenie twórców.
Niepowodzenie w rozpoznaniu możliwości.
• Niezbędna jest staranna ocena pomysłów i wybór tych, które obiecują największe zyski. Należy podejmować decyzje inwestycyjne zanim innowacje osiągną fazę dojrzałości.
• Im wcześniej podejmuje się inwestycje, tym większe ryzyko.
Ryzyko ekonomiczne pojawia się wtedy, gdy w czasie podejmowania decyzji możliwe są różne wyniki i znaczne jest prawdopodobieństwo ich zajścia.
Niepewność ekonomiczna ma miejsce wówczas, gdy w czasie podejmowania decyzji nie są znane ani możliwe wyniki, ani prawdopodobieństwo ich zajścia.
• Niewłaściwa, nieterminowa, fałszywa ocena możliwości (w tym zbytnia ostrożność) wiedzie do utraty okazji, którą wykorzysta konkurencja.
Opór wobec zmian.
• Nikt nie lub zmian, zanim się do nich nie przekona.
• Zmiany mogą być trudne zarówno dla menedżerów, jak i dla pracowników.
• Opór wobec zmian spowalnia proces innowacji.
4.1. Zależność między twórczością a innowacją w postępie technicznym
4.2. Postępowanie menedżera w interesie twórczości i innowacji
System nagradzania – zachętą pracowników do twórczych zachowań.
Obejmuje: - płace, premie i dodatki;
- finansowanie przedsięwzięć sprzyjających rozwojowi ludzi.
Uwaga: 1) Nie karać za brak pomyślnych rezultatów twórczych pomysłów (zniechęca twórców do podejmowania ryzyka).
2) Zdecydowanie reagować na: niekompetencję, błędy systematyczne, zaniedbania kierownictwa (wstrzymanie podwyżek, awansu).
Przedsiębiorczość wewnątrzorganizacyjna – zorganizowana na szczeblu przedsiębiorstwa działalność twórcza i innowacyjna.
Obejmuje: - Wynalazców – osoby, które rzucają i rozwijają nowe pomysły.
- Orędownik produktu – menedżer średniego szczebla angażujący się w daną ideę (produkt).
- Sponsor – menedżer wysokiego szczebla, który zatwierdza i wspiera produkt.
Kultura organizacyjna – zestaw wartości, które pomagają w ukierunkowaniu zachowań.
Sprzyja poczuciu, że: innowacje są cenione i będą nagradzane, a zdarzające się niepowodzenia są wliczone w ryzyko innowacji.
s.renatka