SPIS TREŚCI praca dyplomowa WSIZ RZESZÓW 2007/2008
Wstęp 2
Rozdział I. Podstawa prawna działalności dyrektora Szkoły jako pracodawcy. 3
1.1Ochrona pracy 4
1.1.1.Prawo pracy 4
1.1.2.Przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy 4
1.1.3.Obowiązki pracodawcy i pracowników 5
1.1.4. Prawa i obowiązki dyrektora szkoły jako pracodawcy 18
1.1.5.Wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy w szkołach i placówkach oświatowych 20
Rozdział II. Dokumentacja spraw bhp w szkole 23
2.1. Akta osobowe pracowników 23
2.2. Akta wypadków uczniowskich 23
2.3. Dokumentacja przeglądów, pomiarów i protokołów pokontrolnych 23
2.5. Kontrola stanu technicznego budynku i instalacji 24
Rozdział III. Nadzór i kontrola spraw bhp w Szkole 24
3.1. Państwowa Inspekcja Pracy 24
3.2. Państwowa Inspekcja Sanitarna 25
3.3. Społeczny inspektor pracy 26
3.4. Inspektor ds. bhp 27
3.5. Komisja bezpieczeństwa i higieny pracy 29
Wnioski 30
BIBLIOGRAFIA 31
Spis załączników: 32
Wstęp
Dla każdego człowieka ważne jest bezpieczeństwo fizyczne (nie grożą mu wypadki i choroby) oraz bezpieczeństwo emocjonalne (nie doznaje strachu ani poniżenia).
Celem niniejszej pracy było praktyczne zebranie zagadnień związanych z szeroko pojętym bezpieczeństwem ucznia i pracowników szkoły.
Rozpoczynając pracę na stanowisku dyrektora szkoły podstawowej zostałem zobligowany do zapewnienia bezpiecznych warunków nauki i pracy. Zadanie to było i jest trudnym ponieważ mimo moich poprzednich doświadczeń ze służbami BHP nie przewidywałem do końca ogromu pracy jaki trzeba włożyć aby szkoła funkcjonowała bezpiecznie zarówno dla ucznia jak i dla nauczycieli, pracowników administracji i obsługi, osób odwiedzających.
Swoje działania oparłem na analizie dokumentacji szkoły, ustawach i rozporządzeniach oraz normach i kodeksach.
Moja praca dyplomowa została skonstruowana w oparciu o te dokumenty jak i o informacje zdobyte na konferencjach i seminariach organizowanych dla dyrektorów szkół.
Poszczególne rozdziały ułożyłem w kolejności, którą uważam za odpowiednią, a zawarte w nich informacje stanowią spójną całość.
Materiały źródłowe wykorzystane do napisania niniejszej pracy są aktualne i pochodzą w głównej mierze z:
Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej
Ustawy o Systemie Oświaty,
Karty Nauczyciela,
Kodeksu pracy,
Konwencji Praw Człowieka,
Konwencji Praw Dziecka
Rozporządzeń wydanych w Dziennikach Ustaw
Rozporządzeń MEN
Polskich Norm
Prawa Budowlanego
Publikacji książkowych
Publikacji na stronach internetowych
Całość pracy uzupełniłem o regulaminy i inną dokumentację wypracowaną na posiedzeniach Rady Pedagogicznej na potrzeby szkoły.
Rozdział I. Podstawa prawna działalności dyrektora Szkoły jako pracodawcy.
Stanowisko dyrektora szkoły jest tworzone w oparciu o przepisy zamieszczone w Ustawa o Systemie Oświaty z dnia 7 września 1991 r.
(Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, Nr 273, poz. 2703 i Nr 281, poz. 2781, z 2005 r. Nr 17, poz. 141, Nr 94, poz. 788, Nr 122, poz. 1020, Nr 131, poz. 1091, Nr 167, poz. 1400 i Nr 249, poz. 2104, z 2006 r. Nr 144, poz. 1043, Nr 208, poz. 1532 i Nr 227, poz. 1658, z 2007 r. Nr 42, poz. 273, Nr 80, poz. 542, Nr 115, poz. 791, Nr 120, poz. 818, Nr 180, poz. 1280 i Nr 181, poz. 1292 oraz z 2008 r. Nr 70, poz. 416 z późn. zmianami)
Stanowisko dyrektora szkoły lub placówki, z zastrzeżeniem ust. 2, powierza organ prowadzący szkołę lub placówkę.1
Powierzenie przez organ prowadzący stanowiska dyrektora szkoły lub placówki może nastąpić, jeżeli organ sprawujący nadzór pedagogiczny nie zgłosi, w terminie 14 dni od przedstawienia kandydata na to stanowisko, umotywowanego zastrzeżenia.
Kandydata na stanowisko dyrektora szkoły lub placówki wyłania się w drodze konkursu. Kandydatowi nie można odmówić powierzenia stanowiska dyrektora, chyba że organ sprawujący nadzór pedagogiczny zgłosił zastrzeżenie, o którym mowa w ust. 2.
Dyrektor szkoły lub placówki w szczególności:
kieruje działalnością szkoły lub placówki i reprezentuje ją na zewnątrz;
sprawuje nadzór pedagogiczny, z zastrzeżeniem art. 36 ust. 2;
sprawuje opiekę nad uczniami oraz stwarza warunki harmonijnego rozwoju psychofizycznego poprzez aktywne działania prozdrowotne;
realizuje uchwały rady szkoły lub placówki oraz rady pedagogicznej, podjęte w ramach ich kompetencji stanowiących;
dysponuje środkami określonymi w planie finansowym szkoły lub placówki zaopiniowanym przez radę szkoły lub placówki i ponosi odpowiedzialność za ich prawidłowe wykorzystanie, a także może organizować administracyjną, finansową i gospodarczą obsługę szkoły lub placówki;
wykonuje inne zadania wynikające z przepisów szczególnych;
współdziała ze szkołami wyższymi oraz zakładami kształcenia nauczycieli w organizacji praktyk pedagogicznych;
odpowiada za właściwą organizację i przebieg sprawdzianu i egzaminów, o których mowa w art. 9 ust. 1, przeprowadzanych w szkole lub placówce;
stwarza warunki do działania w szkole lub placówce: wolontariuszy, stowarzyszeń i innych organizacji, w szczególności organizacji harcerskich, których celem statutowym jest działalność wychowawcza lub rozszerzanie i wzbogacanie form działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej szkoły lub placówki.2
Ochrona pracy
Prawo pracy
Podstawową funkcją prawa pracy jest ochrona pracy, opierająca, się na zasadzie zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy i warunków nauki w szkole osób w niej przebywających i obejmuje normy dotyczące:
obowiązków pracodawców w zakresie ochrony zdrowia i życia pracowników,
a więc przepisy regulujące problematykę bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony pracy kobiet, zatrudniania pracowników młodocianych oraz ochrony
pracy pracowników niepełnosprawnych,
państwowego i społecznego nadzoru nad warunkami pracy,
odpowiedzialności za naruszanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Można również zaliczać do ochrony pracy przepisy o świadczeniach z tytułu
wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
Ochrona pracy dotyczy przede wszystkim pracodawców i pracowników, ale Kodeks pracy rozciągnął tę ochronę (w zróżnicowanym zakresie) również na:
osoby fizyczne wykonujące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy
w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę,
studentów i uczniów nie będących pracownikami, którzy odbywają zajęcia na terenie zakładu pracy,
osoby nie biorące udziału w procesie pracy, ale mające dostęp do miejsc prowadzenia prac.
Przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy
Przepisy bhp stanowią bardzo obszerny i zróżnicowany dział prawa pracy. Ich specyficzną cechą jest wkraczanie w problematykę techniczną i organizacyjną, a więc nadanie zasadom technicznym i organizacji pracy rangi prawa, którego przestrzeganie może być egzekwowane środkami przymusu państwowego.
Przepisy bhp mają charakter bezwzględnie obowiązujący, a więc nie mogą być uchylone lub zmienione wolą stron stosunku pracy. Zostały one zamieszczone w dziale X Kodeksu pracy zatytułowanym „Bezpieczeństwo i higiena pracy" 3 i określają podstawowe obowiązki pracodawców oraz prawa i obowiązki pracowników4, jak również osób kierujących pracownikami5.
Dotyczą ponadto: obiektów budowlanych i pomieszczeń pracy,
maszyn, innych urządzeń technicznych oraz narzędzi pracy, substancji chemicznych oraz procesów pracy szczególnie szkodliwych dla zdrowia lub niebezpiecznych,
profilaktycznej ochrony zdrowia,
wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych,
szkolenia w zakresie bhp,
środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego służby bezpieczeństwa i higieny pracy,
konsultacji z pracownikami,
komisji bezpieczeństwa i higieny pracy.6
Oprócz Kodeksu Pracy i przepisów wydanych na jego podstawie problematykę bezpieczeństwa i higieny pracy regulują również inne ustawy, które określają sposób wykonywania przez państwo nadzoru, nad warunkami pracy lub wyznaczają szerszy zakres obowiązków w zakresie bhp uzasadniony szczególnym charakterem prowadzonej działalności (np. ustawa. - Prawo budowlane).
Obowiązki pracodawców w dziedzinie bhp określają nie tylko przepisy prawa pracy, ale także zasady bhp oraz osiągnięcia nauki i techniki. Zasady bhp są to reguły bezpiecznego wykonywania pracy, które nie są ujęte w formę przepisów, ale wynikają z wiedzy i doświadczenia, życiowego i są one powszechnie znane, sprawdzone i stosowane.
Obowiązki pracodawcy i pracowników
Ryzyko zawodowe
Termin „ryzyko zawodowe" oznacza możliwość wystąpienia niepożądanych, związanych z wykonywaną pracą, zdarzeń powodujących straty, w szczególności niekorzystne skutki zdrowotne będące wynikiem zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub związane ze sposobem wykonywania pracy. Obowiązkiem pracodawcy jest przedstawienie pracownikowi przed rozpoczęciem przez niego pracy wyczerpującej informacji o związanym z tą pracą ryzyku zawodowym oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami występującymi na danym stanowisku pracy. Sposób informowania pracowników o ryzyku powinien być ustalony w regulaminie pracy, a jeżeli regulaminu w zakładzie nie wprowadzono, to w sposób przyjęty u danego pracodawcy. Zakres informacji (aktualizowanej stosownie do rozwoju wiedzy dotyczącej zagrożeń zawodowych i sposobów zapobiegania) powinien obejmować wiadomości na temat.:
- rodzaju i poziomu czynników uciążliwych, szkodliwych i niebezpiecznych dla zdrowia,
- narażenia na wypadki przy pracy i choroby zawodowe,
- metod zapobiegania i ochrony przed występującymi na danym stanowisku zagrożeniami.
Poinformowanie pracowników o ryzyku zawodowym jest poprzedzone dokonaniem oceny poziomu tego ryzyka dla poszczególnych rodzajów (stanowisk) pracy. Ocena ryzyka, polega na ujawnieniu wszystkich zagrożeń występujących dla danego rodzaju prac oraz porównaniu ryzyka wystąpienia danego zagrożenia z poziomom uznawanym za akceptowalny. Stanowi to podstawę do podjęcia działań prewencyjnych i zastosowania środków chroniących przed zagrożeniami.
Istnieje wiele metod oceny ryzyka zawodowego. Wybór właściwej zależy od wielkości zakładu pracy, złożoności procesów technologicznych i profilu produkcji. Różnią się one niezbędnym nakładem pracy, czasem koniecznym do ich przeprowadzenia oraz kosztem finansowym.
Ocena ryzyka powinna zostać udokumentowana.7
Przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego ma na celu:
sprawdzenie, czy występujące na stanowiskach pracy zagrożenia zostały zidentyfikowane i czy jest znane związane z nimi ryzyko zawodowe,
wykazanie, zarówno pracownikom i/lub ich przedstawicielom, jak i organom nadzoru i kontroli, że przeprowadzono analizę zagrożeń i zastosowano właściwe środki ochronne,
dokonanie odpowiedniego wyboru wyposażenia stanowisk pracy, materiałów oraz organizacji pracy,
ustalenie priorytetów w działaniach zmierzających do eliminowania lub ograniczania ryzyka zawodowego,
zapewnienie ciągłej poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy.
zbadanie czy ryzyko zawodowe jest na poziomie akceptowalnym,
wykazanie pracownikom oraz organom kontroli ,że ryzyko zawodowe jest znane
Niezbędne pojęcia:
Identyfikacja zagrożenia - proces rozpoznawania tego, czy zagrożenie istnieje oraz określenia jego charakterystyk,
Ocena ryzyka - proces analizowania ryzyka i wyznaczania dopuszczalności ryzyka
ryzyko zawodowe - prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą powodujących straty, w szczególności, wystąpienia, u pracowników niekorzystnych warunków zdrowotnych, w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy,
stanowisko pracy - przestrzeń pracy, wraz z wyposażeniem w środki i przedmioty pracy, w której pracownik lub zespół pracowników wykonuje pracę,
zagrożenie - stan środowiska pracy mogący spowodować wypadek lub chorobę.
1.2 Podstawa prawna:
rozporządzenie MIPS z dnia 26.IX.1997r. (Dz.U. 1997/129/844 ) w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy ( §39 ),
Kodeks pracy ustawa z dnia 26.VI.1974r. z późn. zmianami ( art. 226 ),
Norma PN-N - 18002:2000.
Wyniki oceny ryzyka zawodowego stanowią podstawę planowania działań korygujących i zapobiegawczych na stanowiskach pracy, wg następujących zaleceń:
Oszacowanie ryzyka zawodowego
Dopuszczalność ryzyka zawodowego
Niezbędne działania
duże
Niedopuszczalne
(nieakceptowane)
Jeżeli ryzyko zawodowe jest związane z pracą już wykonywaną, działania w celu jego zmniejszenia należy podjąć natychmiast ( np. przez zastosowanie środków ochronnych). Planowana praca nie może być rozpoczęta do czasu zmniejszenia ryzyka zawodowego do poziomu dopuszczalnego
średnie
Dopuszczalne
(akceptowalne)
Zaleca się zaplanowanie i
podjęcie działań, których celem jest zmniejszenie ryzyka zawodowego
małe
Konieczne jest zapewnienie, że ryzyko zawodowe pozostanie co najwyżej na tym samym poziomie
Dokumentacja oceny ryzyka zawodowego na poszczególnych. stanowiskach pracy zawiera następujące informacje:
charakterystyka stanowiska pracy: lokalizacja, wielkość, wyposażenie, typowe czynności i sposób ich wykonywania, wymagania ogólne, itp.,
identyfikacja zagrożeń,
ustalenie prawdopodobieństwa wystąpienia zagrożeń,
ustalenie ciężkości szkodliwych następstw tych zagrożeń,
oszacowanie ryzyka poszczególnych zagrożeń,
ewentualne działania profilaktyczne lub/i korygujące,
wynik końcowy oceny ryzyka na stanowisku pracy,
zalecenia dotyczące monitorowania ryzyka i jego okresowej oceny.
Oszacowanie ryzyka zawodowego związanego z poszczególnymi zagrożeniami zidentyfikowanymi na stanowisku pracy polega na :
Prawdopodobieństwie wystąpienia zagrożenia .
Ciężkości szkodliwych następstw tego zagrożenia.
Ryzyko zawodowe zostało oszacowane w skali trójstopniowej wg poniższej reguły :
Prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia
Ciężkość następstw zagrożenia
MAŁA
ŚREDNIA
DUŻA
MAŁO PRAWDOPODOBNE
(mp. )
RYZYKO MAŁE
RYZYKO
MAŁE
RYZYKO ŚREDNIE
PRAWDOPODOBNE
(P)
RYZYKO DUŻE
WYSOCE PRAWDOPODOBNE
(wp)
Do określania ciężkości szkodliwych następstw zagrożenia kierowano się następującymi wskazówkami :
Następstwa o małej szkodliwości to takie urazy i choroby , które nie powodują długotrwałych dolegliwości i absencji w pracy n. . czasowe pogorszenie stanu zdrowia, niewielkie stłuczenia i zranienia, podrażnienia oczu, objawy niewielkiego zatrucia , bóle głowy itp.
Następstwa o średniej szkodliwości to takie urazy i choroby , które powodują niewielkie , ale długotrwałe lub nawracające okresowo dolegliwości i są związane z okresami absencji np.: zranienia , oparzenia II stopnia niewielkiej powierzchni ciała, alergie skórne , nieskomplikowane złamania, zespoły przeciążeniowe układu mięśniowo–szkieletowego np. zapalenie ścięgna.
Zapobieganie chorobom zawodowym
Pracodawca jest obowiązany stosować środki zapobiegające chorobom zawodowym i innym chorobom związanym z wykonywaną pracą, a w szczególności:
utrzymywać w stanie stałej sprawności urządzenia ograniczające lub eliminujące szkodliwe dla zdrowia czynniki środowiska pracy oraz urządzenia służące do pomiaru tych czynników,
...
Sylwunia1978