ROZWIĄZANIA SUFITÓW PODWIESZONYCH Z PŁYT GIPSOWO KARTONOWYCH Z UWAGI NA BEZPIECZEŃSTWO POŻAROWE.pdf

Prof. ndz. dr hab. inŜ. Mirosław KOSIOREK e-mail: miroslaw.kosiorek@itb.pl

Mgr inŜ.Bogdan WRÓBLEWSKI e-mail: bogdan.wroblewski@itb.pl

Instytut Techniki Budowlanej

Zakład Badań Ogniowych

ROZWI Ą ZANIA SUFITÓW PODWIESZONYCH Z PŁYT GIPSOWO

KARTONOWYCH Z UWAGI NA BEZPIECZE Ń STWO PO ś AROWE

SOLUTIONS OF PLASTER BOARDS SUSPENDED CEILINGS IN CASE OF FIRE SAFETY

Streszczenie W referacie przedstawiono: - informacje dotyczące norm dotyczących płyt gipsowo-kartonowych

w Polsce, - właściwości płyt gipsowo-kartonowych w zakresie reakcji na ogień i klasyfikacja w zakresie

odporności sufitów podwieszonych, - błędy w projektowaniu i wykonawstwie sufitów podwieszonych,

- zalecenia dotyczące poprawnego wykonania sufitów podwieszonych o określonej odporności ogniowej,

- wnioski

Abstract In the paper information about standards concerning gypsum plaster-boards in Poland, reaction to fire

properties of gypsum-plaster boards and fire resistance classification of suspended ceilings, - mistakes in designs

and execution of suspended ceilings, - rules concerning well done suspended ceilings in case of fire safety, -

conclusions is presented.

1. Wst ę p

Aktualnie w Polsce istnieją dwie normy dotyczące płyt gipsowo- kartonowych:

PN-B-79405:1997 Płyty gipsowo-kartonowe [1] i PN-EN 520:2005 Płyty gipsowo-kartonowe

– Definicje, wymagania, metody badań [2].

Okres przejściowy na wprowadzenie i stosowanie normy [2] kończy się w lutym 2007 roku i

od 1 marca 2007 roku pozostanie w zbiorze Polskiego Komitetu Normalizacyjnego norma

PN-EN 520.

W ostatnim okresie wprowadzono takŜe nowe normy dotyczące metod badań. Jedną z

istotnych zmian jest sposób pomiaru temperatury oddziaływującej na badane elementy.

Pomimo, Ŝe krzywa określająca przebieg temperatury w piecu jest taka sama, to z uwagi na

pomiar temperatury za pomocą termoelementów o większej bezwładności warunki badań są

ostrzejsze.

W związku z wprowadzonymi zmianami dotyczącymi zarówno wyrobu jak i badań

klasyfikacja w zakresie odporności ogniowej sufitów podwieszonych będzie ulegała pewnym

modyfikacjom.

Sufity podwieszone z płyt gipsowo-kartonowych są bardzo wraŜliwe na błędy wykonawcze.

Błędy te mogą być przyczyną drastycznego obniŜenia się odporności ogniowej zarówno

samego elementu jak i głównej konstrukcji budynku.

835

Pomimo, Ŝe na rynku budowlanym w Polsce jest aktualnie duŜo katalogów technicznych,

aprobat technicznych, instrukcji i wytycznych dotyczących projektowania i wykonywania

systemów suchej zabudowy to jednak w dalszym ciągu popełniane są powaŜne błędy

projektowe i wykonawcze. W artykule omówiono błędy spotykane na budowach i przy

projektowaniu oraz podano zalecenia dotyczące poprawnego projektowania i wykonywania

sufitów podwieszonych uwagi na bezpieczeństwo poŜarowe.

2.Wła ś ciwo ś ci ogniowe płyt gipsowo-kartonowych i klasyfikacje

w zakresie odporno ś ci ogniowej

Gips jest materiałem niepalnym. Wyroby gipsowe nie zawierające domieszek lub warstw

organicznych są klasyfikowane (uznaniowo) jako niepalne. Klasyfikację w zakresie reakcji na

ogień płyt gipsowo-kartonowych bez badań podano w tablicy 1 - klasy płyt gipsowo-

kartonowych

podano

podstawie

decyzji

Komisji

Europejskiej

nr 2003/593/EC z sierpnia 2003 roku.

Tablica 1. Klasyfikacja płyt gipsowo kartonowych bez badań w zakresie reakcji na ogień

Mechanizm działania większości wyrobów izolacyjnych charakteryzujących się niską

przewodnością cieplną polega na tym, Ŝe pełnią one rolę izolacji opóźniającej wzrost

temperatury przekroju lub powierzchni elementu konstrukcyjnego. Ogniochronne działanie

gipsu polega na innym mechanizmie. Gips związany zawiera ok. 20% wody krystalicznej,

tzn., Ŝe w 1 m² płyty gipsowej grubości 12,5 mm znajduje się ok. 2÷2,5 l wody. Wzrost

temperatury wywołuje przemiany gipsu związane z odwodnieniem [3]. Uwalniana woda

odparowuje, a na tę przemianę fazową potrzeba 5-krotnie więcej ciepła niŜ na ogrzanie wody

od 20 do 100 ºC.

Układ: strop Ŝelbetowy na belkach stalowych – sufit podwieszony z płyt gipsowo-

kartonowych róŜnych systemów i technologii klasyfikowane są w Polsce wg [4 i 5] i

występują w klasach odporności ogniowej: REI 30, REI 60, REI 90.

Samodzielnie sufity podwieszone z płyt g-k klasyfikowane są w Polsce wg [4 i 5] i występują

w klasach EI 30, EI 60 przy działaniu ognia od spodu lub od góry sufitu i EI 90 przy działaniu

ognia od spodu.

836

3. Bł ę dy projektowe i wykonawcze dotycz ą ce sufitów

podwieszonych z płyt g-k

Najczęstsze błędy popełniane przy projektowaniu i wykonywaniu sufitów

podwieszonych są następujące:

- projektowanie i stosowanie wieszaków spręŜynowych – z uwagi na stosunkowo duŜy cięŜar

sufitów podwieszonych z płyt g-k i bezpieczeństwo poŜarowe, powinny być stosowane

wyłącznie stalowe wieszaki noniuszowe,

- zastosowanie aluminiowych przetyczek lub nitów w wieszakach noniuszowych – z uwagi na

parametry wytrzymałościowe i bezpieczeństwo poŜarowe naleŜy stosować przetyczki i nity

wyłącznie stalowe,

- projektowanie i stosowanie na ruszcie sufitu podwieszonego dodatkowego obciąŜenia w

postaci zwiększonej ilości wełny mineralnej i kabli elektrycznych – w tym zakresie

obowiązuje aprobata techniczna, która ogranicza ilości w/w materiałów,

- zaprojektowanie w suficie podwieszonym włazów rewizyjnych o większych wymiarach niŜ

to dopuszcza aprobata techniczna,

- nieprawidłowo wykonane przepusty instalacyjne w suficie podwieszonym,

- zaprojektowanie sufitu podwieszonego zbyt blisko belki stropowej – odległości te podane są

w aprobacie technicznej lub klasyfikacji w zakresie odporności ogniowej.

- zbyt duŜy rozstaw profili nośnych rusztu lub zbyt duŜy rozstaw wieszaków sufitu

podwieszonego – naleŜy ściśle przestrzegać zasady podane w Aprobacie Technicznej,

- niewłaściwe podwieszenie w stropie np. stosowanie kołków szybkiego montaŜu z

koszulkami z tworzywa sztucznego – naleŜy stosować wyłącznie stalowe kotwy rozpręŜne,

- zaprojektowanie niewłaściwych kotew w stropie utrzymujących sufit podwieszony,

niezbędne jest kotwienie kotew w strefie ściskanej stropu, na ogół kaŜdorazowo projektant

powinien obliczyć i zaprojektować system mocowania i kotwienia sufitów podwieszonych

(najczęściej tych danych nie podają Aprobaty Techniczne),

- blachowkręty wkręcone za głęboko – główka blachowkręta nie powinna przerwać kartonu –

powoduje to brak wystarczającej wytrzymałości mocowania płyt do konstrukcji nośnej i

odpadanie płyt sufitu,

- wkręty wystają ponad powierzchnię kartonu – spowoduje to nierówności przy

szpachlowaniu, po przetarciu papierem ściernym rdzawe plamy na wkrętach,

- wykonywanie sufitów z materiałów kilku producentów – np. płyty g-k jednej firmy, gipsy

szpachlowe i taśmy innej firmy, profile jeszcze innej firmy – ma to ujemny wpływ na jakość,

trwałość i bezpieczeństwo poŜarowe takiej konstrukcji,

- zaprojektowanie i wykonanie Ŝelbetowej płyty stropowej na kratownicach stalowych lub na

belkach stalowych z sufitem podwieszonym z płyt g-k, gdzie kratownice lub belki nie

spełniają wymagań wskaźnika masywności przekroju U/A podanego w aprobacie

technicznej. W tablicy 2 podano zestawienie wad i ich przyczyn powstałych w sufitach

podwieszonych z płyt g-k na ruszcie stalowym.

837

Tablica 2. Zestawienie wad i ich przyczyn powstałych w sufitach podwieszonych z płyt g-k na ruszcie stalowym

WADY

PRZYCZYNY

Zarysowania spoin pomiędzy

płytami

1. Wysychanie wcześniej zawilgoconych płyt

2. Niewłaściwe wykonanie spoinowania

Widoczne cienie na spoinach

poprzecznych

1. Niefachowe szpachlowanie spoin poprzecznych, za

wąski pas szpachlowania

2. Źle ustawiony kierunek spoin względem ścian

Zarysowanie połączenia sufitu

ze ścianą

DuŜa płaszczyzna sufitu podlegająca skurczom natomiast

naroŜnik wewnętrzny wykończony taśmą przyklejoną do

ściany i sufitu

Na Fot. 1 przedstawiono awarię sufitu podwieszonego w szkole. Sufit zamontowany był na

niewłaściwych kołkach szybkiego montaŜu z koszulkami z tworzywa sztucznego - powinny

być zastosowane kołki stalowe rozpręŜne z koszulkami stalowymi lub stalowe kotwy

stropowe. Ponadto profile nośne przyścienne rusztu sufitu podwieszonego były zamocowane

zbyt daleko od ścian co spowodowało wysunięcie się sufitu podwieszonego z profili

przyściennych.

Fot.1 Awaria sufitu podwieszonego w szkole

Na Fot. 2 przedstawiono awarię sufitu podwieszonego w centrum handlowym. Kanały

wentylacyjne umieszczone między sufitem podwieszonym a stropem częściowo

zamontowane były na niewłaściwych kołkach szybkiego montaŜu z koszulkami z tworzywa

sztucznego - powinny być zastosowane kołki stalowe rozpręŜne z koszulkami stalowymi lub

stalowe kotwy stropowe. Ponadto kanały wentylacyjne dotykały wieszaków sufitu

podwieszonego. Drgania kanałów wentylacyjnych spowodowały wysunięcie kołków ze

stropu spadnięcie kanałów i zniszczenie sufitu podwieszonego.

838

Fot.2 Awaria sufitu podwieszonego w centrum handlowym

4. Zalecenia dotycz ą ce poprawnego wykonywania sufitów podwieszonych

z płyt g-k o okre ś lonej odporno ś ci ogniowej

Zakład Badań Ogniowych Instytutu Techniki Budowlanej opracował wspólnie z

przedstawicielami firm produkujących płyty g-k pracę [6]. PoniŜej podano sformułowane

zalecenia dotyczące wykonywania sufitów podwieszonych z okładzinami z płyt g-k.

1. Konstrukcje sufitu podwieszonego naleŜy wykonać zgodnie z klasyfikacją ogniową

lub aprobatą techniczną oraz instrukcją dostawcy systemu.

2. Wszystkie styki obwodowe, pomiędzy poszyciem z płyt gipsowo-kartonowych

sufitów podwieszonych a powierzchnią istniejących ścian, muszą być uszczelnione

przy pomocy systemowej gipsowej masy szpachlowej.

3. W konstrukcji sufitów podwieszonych ruszt z profili „CD 60” naleŜy tak mocować

aby uwzględnić rozszerzalność cieplną profili przy nagrzewaniu. Pomiędzy końcem

profilu „CD 60” (zamocowanym w profilu „UD” lub na nim opartym) a ścianą

powinna pozostać szczelina o szerokości od 0,5 – 1 cm. Brak szczeliny spowoduje

przedwczesne zniszczenie konstrukcji sufitów w trakcie poŜaru.

4. Złącza płyt w kaŜdej warstwie powinny być szpachlowane systemową masą gipsową

zaś na złączach ostatniej warstwy stosuje się dodatkowo taśmę zbrojącą.

5. Przejścia instalacyjne mogą być wykonywane tylko zgodnie z aprobatą techniczną.

KaŜde miejsce przejścia instalacji musi posiadać nie mniejszą odporność ogniową niŜ

sufit przez który dana instalacja jest prowadzona.

6. Dopuszcza się przeprowadzenie przez konstrukcję sufitu podwieszonego o określonej

odporności ogniowej pojedynczych przewodów elektrycznych. Otwór z przewodem

naleŜy dokładnie uszczelnić systemową gipsową masą szpachlową (średnica otworu

nie moŜe być większa niŜ 10 mm).

839

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: