Skrypt_Administracyjne_calosc_101.doc

1

Witam studentówJ

Podstawą tego skryptu z prawa administracyjnego były opracowane tezy przez Robika, Tatianę, Qsss-a i Tomka.

Ja ten skrypt uzupełniłam, lub napisałam od początku niektóre tezy. Zmienione lub uzupełnione  tezy przeze mnie są wyznaczone przez pogrubienie tytułu tezy.

Korzystałam z  Konstytucji, ustaw, książki, Internetu, wszystkich skryptów , skrypcików i kartek ,które wpadły mi w ręceJ a miały w przedmiocie opracowane pytania z prawa administracyjnego.

Tezy które  są opracowane : 229/323  ( około)

Zachęcam do dalszego uzupełniania skryptu :)                                       Katarzyna K.

Uwaga! Autorzy dołożyli starań, by skrypt nie zawierał błędów merytorycznych, nie jest to jednak całkowicie wykluczone. Dzieło to należy również traktować jako niezbędne minimum. Osoby chcące mocniej zgłębić przedmiot prawa administracyjnego i/lub liczące na wysoką ocenę z egzaminu powinny poszerzyć swoją wiedzę o podręczniki, wykłady prof. Zdyba, notatki z ćwiczeń, orzecznictwo SN, NSA, WSA, TK, ETS, SPI.

Wydawnictwo umcs.net.pl

Lublin 2007

CZĘŚĆ PIERWSZA(DO ZALICZENIA W SEMESTRZE ZIMOWYM)

czyli

KOSTKA ROBIKA

                            A.PODSTAWOWE POJĘCIA I INSTYTUCJE.

1.POJĘCIE ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ(notatki z wykładu).

Administracja –od łaciny administrare, wykonywać zarządzac słuzyc, poslugiwac

Na rozwój adm wpłynęły:-monarchia absolutna, Kościół Katolicki, miasta na pr samorządu.

Administracja to z jednej strony część aparatu państwowego powołana do realizacji zadań ustalonych przez parlament zaś z drugiej strony  jest to działalność różnych  podmiotów państwowych samorządowych, prywatnych w celu realizacji zadań uznanych za publiczne i określonych w ustawach i innych aktach prawnych-def podmiotowo-przedmiotowa.

Administracja- przyjete przez państwo i realizowane przez jego zawisłe organy zaspokojenie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli wynikających ze współzycia ludzi w społecznościach def Jan Boć.

Administracja publiczna- zespół działań, czynności przedsięwzięć organizatorskich i wykonawczych ,prowadzonych na rzecz realizacji interesu publicznego przez róźne podmioty, organy i instytucje na podstawie ustawy i w określonych prawem formach.

Ujęcie podmiotowe: system podmiotów utworzonych i wyposażonych w kompetencje do prowadzenia organizatorskiej i kierowniczej działalności.

Ujęcie przedmiotowe: taka działalność państwa, której przedmiotem są sprawy administracyjne albo inaczej zadania i kompetencje w zakresie władzy wykonawczej.

Ujęcie formalne: cała działalność wykonywana przez podmioty administracji bez względu na to, czy działalność ta ma charakter administracyjny, czy też nie.

Definicja „wielkiej reszty” Jellinka: administrację stanowi ta część działalności państwa, która nie jest ani ustawodawstwem, ani sądownictwem.

2. PODSTAWOWE CECHY ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ(Stahl- str. 14-17).

- działanie w imieniu i na rachunek państwa lub innego podmiotu,odrębnego od państwa podmiotu władzy  któremu państwo przekazało część władzy,

- możność działania w formach władczych,władztwo administracyjne możliwość wypływania na sytuację podmiotów administrowanych przy użyciu środków przymusu państwowego,

- działanie w interesie publicznym,

- polityczny charakter działania

- działanie na podstawie prawa i w granicach przez niego określonych: co nie jest dozwolone, jest zabronione,

- aktywność, zwrócenie ku przyszłości, możność podejmowania działania z własnej inicjatywy,

- działanie w sposób ciągły i stabilny, bez względu na zmiany społeczno-ekonomiczne

- oparcie(z reguły) na zawodowym personelu,

- monopolistyczny i bezosobowy charakter, decyzje wydaje nie ktoś pełniący np. f.wojewody ale organ adm noszący tą nazwę

- zorganizowanie i działanie na zasadzie kierownictwa i podporządkowania,

- nie dążenie do zysku(co nie znaczy, że świadczenie nie mogą być odpłatne).

-zawisłość organów administracji( w odróżnieniu od sądownictwa)

-różnorodność form i postaci działań.

3. FUNKCJE ADMINISTRACJI I JEJ PODZIAŁY(Stahl- str. 17-20)

Administrację można dzielić na: a) państwową i samorządową, (podmiotowe kryterium)

                                                                  b) władczą i niewładczą(wg charakteru działań),

                                                     c) 1.-centralną, ogólnopaństwowa i 2- terytorialną (samorządowa wojewódzka, rządowa  wojewódzka[a tą zespolone , niezespolone] -Regionalna(lokalna samorządowa[powiatowe, gminne]

              d) ogólną i specjalną.(kryterium zakresu działań)

administracja: celna, finansowa, gospodarcza, oświatowa, ochrony środowiska, rolnictwa, miar, górnicza, leśna, wojskowa, porządku i bezpieczeństwa( kryterium przedmiotowe oparte na przepisach Pr.materialnego)

Funkcje administracji zmieniały się w rozwoju historycznym. Najpierw podstawowa była tzw. policja administracyjna, tj. działania prawne i faktyczne podejmowane dla odsunięcia niebezpieczeństw grożących dobrom, np. porządkowi publicznemu, spokoju, bezpieczeństwa.  W państwie liberalnym funkcją reglamentacyjną ( reglamentacyjno-porządkowa) było wykonywanie( f, wykonawcza) ustaw i stosowanie prawa w formie aktów adm. zabezpieczone gwarancjami praw obywateli, zwłaszcza przez sądownictwo adm. Stopniowo coraz większą rolę odgrywała funkcja zaspokajania podstawowych potrzeb bytowych ludzi, zwłaszcza w miastach  i organizowania usług w dziedzinie infrastruktury komunalnej, oświaty, kultury, w sferze socjalnej( f. świadcząca) . Jest to administracja niewładcza-świadcząca i w przeciwieństwie do adm.władczej(wciąż dominującej) nie zawsze jest ściśle uregulowana prawnie a opiera się na normach zadaniowych, ogólnokompetencyjnych.

Funkcja publicznej administracji-zadaniem jej jest ochrona praw i interesów prawnych, udzielanie pozwoleń upoważnień, wydawanie nakazów zakazów.

Funkcja służby publicznej adm.jako wytwórcy usług i świadczeń w sferze zaspokajania potrzeb powstających w wielkich zbiorowościach ludzkich.

4. SPRAWA ADMINISTRACYJNA(notatki z ćwiczeń).Kiełkowski

Termin „sprawa” występuje najczęściej w przepisach o kompetencjach i zakresie kompetencji organów państwowych. Druga kategoria przepisów to przepisy przepisy regulujące procedury podejmowania autorytatywnych rozstrzygnięć przybierających postać jurysdykcji. Nie ma ustawowej definicji sprawy adm. W k.p.a. termin „sprawa” używany jest najczęściej dla określenia przedmiotu administracyjnego postępowania jurysdykcyjnego. Sprawy adm. nie można postrzegać wyłącznie przez pryzmat prawa procesowego, bo pomiędzy kształtem także normatywnym postępowania a jego przedmiotem istnieje stosunek wynikania tej treści, iż kształt postępowania jest konsekwencją specyficznych cech jego przedmiotu a nie odwrotnie. Istoty spraw adm. trzeba szukać więc w sferze regulacji materialnej. Pojęcie sprawy adm. wyraża elementy procesu stosowania normy materialnej. Zdaniem Wosia sprawę administracyjną stanowi przewidziana w przepisach prawa adm. materialnego możliwość konkretyzacji wzajemnych uprawnień i obowiązków stron stosunku administracyjnoprawnego, którymi są organ adm. i indywidualny podmiot niepodporządkowany organizacyjnie temu organowi. Sprawa powstaje z chwilą ziszczenia się przesłanek faktycznych zawartych w hipotezie normy wyższego stopnia stanowiącej o powinności zastosowania normy przedmiotowej przez rozstrzygnięcie o określonych uprawnieniach lub obowiązkach za pomocą autorytatywnego aktu- z tą chwilą zawiązuje się też między właściwym organem a przyszłym adresatem tegoż aktu stosunek administracyjnoprawny.

5. SPRAWA Z ZAKRESU ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ(Stahl- str. 21-23, notatki z ćwiczeń).

Trudności w definiowaniu adm publicznej . O treści wypowiadał się TK, NSA.

W doktrynie i judykaturze pojęcie to nie jest jednolicie definiowane, jest ono jednak pojęciem prawnym, więc ustalenie jego treści ma doniosłe znaczenie(np. może determinować zakres prawa do sądu). Pojęcie sprawa z (...) ma charakter materialnoprawny i obejmuje sprawy należące do właściwości organu administracji a istotnym kryterium przyjęcia, że iż konkretna uchwała została podjęta w sprawie z(...), jest „przynależność norm prawnych stanowiących podstawę jej wydania do norm prawa administracyjnego(publicznego) i wynikający z tej normy charakter przedmiotu regulacji w drodze uchwały”(postanowienie SN). Wg TK kryterium wyróżnienia sprawy z(...) nie może stanowić ani brak cywilnych skutków danej uchwały rady gminy, ani ogólny i abstrakcyjny jej charakter. TK uważa, że słusznie podkreśla się to, iż akt administracyjny jest źródłem nabycia własności przez określony podmiot, nie oznacza, że tym samym traci on charakter aktu administracyjnego. Uchwały organów gminy mogą wywoływać podwójne skutki- w sferze prawa cywilnego i administracyjnego. Każde z nich mogą i powinny być rozpatrywane w kontekście odpowiednich gałęzi prawa. Przykłady uchwał z(...): określenie zasad gospodarki nieruchomościami, określenie stawek czynszu regulowanego za najem lokali mieszkalnych, zarządzenie przetargu.

Sprawa z zakresu adm publ- to sprawa załatwiana przez organy adm publ i pod warunkiem, że nie ma ona charakteru cywilnoprawnego, ani takich skutków nie wywołuje. TK: cała działalność komunalna gmin i innych jednostek samorządowych wykonywana w formach publiczno prawnych, dająca się pomieścić w kategoriach adm publ. Np. – decyzja o przeznaczeniu budynków komunalnych do sprzedaży

- ustanowienie obowiązku przetargu.

6. ROZWÓJ PRAWA ADMINISTRACYJNEGO I NAUKI ADMINISTRACJI(notatki z wykładu).

Starożytny Rzym: Konstytucja Walentyniana z 370 r. adresowana do prefekta miasta dot. studentów.

Monarchia absolutna: model państwa policyjnego. Zasady: umocnienie władzy panującego, hierarchiczne podporządkowanie, zawodowa kadra, bezwzględne posłuszeństwo, rozdział sądownictwa od administracji.

Model liberalnego państwa prawnego: ograniczenie administracji do minimum, związanie prawem.

Dawna Polska: przykładami aktów prawnych z dziedziny administracji były konstytucje, np. o powołaniu KEN. Określały one przedmiot działania, zakres uprawnień władz, obowiązki poszczególnych stanów wobec tych władz i państwa wobec ludności.

Prekursorzy nauki administracji w Polsce: Staszic, A. Okolski(XIX w.), M. Zimmermann(20-lecie międz.).

1. Rozwój prawa administracyjnego i nauki administracji.
Walerian I 370 r. n. e. > Rzym ustawy dotyczące studentów.
Monarchia absolutna – państwo policyjne
Co doprowadziło do powstania państwa policyjnego?
1) Przemiany gospodarcze;
2) Rozwój przemysłu, handlu i komunikacji;
3) Zmiana techniki prowadzenia wojen;
4) Rozpad organizacji stanowych;
5) Recepcja prawa rzymskiego;
6) Renesans idei państwa antycznego i reformacji;
7) Rozwój doktryn politycznych (zwłaszcza idei suwerenności);
Zasady aparatu administracji:
- Umocnienie władzy panującego;
- skarb;
- wojsko;
- wyspecjalizowana kadra administracyjna:
- hierarchicznie podporządkowana;
- kadra zawodowa;
- administracja oparta na zasadzie bezwzględnego posłuszeństwa;
- Rozdział sądownictwa od administracji:
- Brak możliwości odwołania się od decyzji administracji do sądu, możliwy jedynie rekurs hierarchiczny (odwołanie się do organu wyższego);
- Administracja działa na zasadzie uznania, prawo wiąże obywateli, zaś administracja nie jest związana prawem;
Doktryna prawa policyjnego (ius policiae) wkraczała w każdą dziedzinę życia pod pozorem zapewnienia bezpieczeństwa.
Model liberalnego państwa prawnego – stróż nocny
1) zapewnienie obrony (wojsko);
2) zapewnienie ładu i porządku publicznego (policja i wymiar sprawiedliwości);
3) zapewnienie wolnej konkurencji;
4) przeciwstawienie się działalności socjalnej państwa;
Liberalizm polityczny wyrażał się w zagwarantowaniu naturalnych praw jednostki.
1) maksymalne ograniczenie administracji;
2) związanie administracji ustawą (ochrona jednostki);
3) modna staje się zasada trójpodziału władz (administracja podporządkowana parlamentowi);
Specyficzność Polski:
W Polsce jak i na Węgrzech oraz w Anglii nie rozwinęła się monarchia absolutna.
Za Stanisława Augusta Poniatowskiego:
konstytucje sejmowe (przejaw administracji związanej prawem):
- 1764 - O powołaniu Komisji Skarbowej dla Korony i Litwy;
- 1773 – O powołaniu Komisji Edukacji Narodowej;
- 1775 – O powołaniu Komisji nad szpitalami;
- 1791 – Konstytucje o miastach królewskich;
Konstytucje określały przedmiot działania i zakres uprawnień władz, obowiązki poszczególnych stanów wobec tych władz i państwa wobec ludności.
Prekursorzy nauk administracyjnych w Polsce:
Hieronim Stroynowski - „Nauki prawa przyrodzonego i politycznego, ekonomii politycznej i prawa narodów”;
Hugo Kołłątaj – „O poprawie Rzeczypospolitej”;
Stanisław Staszic – „Przestrogi dla Polski”;
Wiek XIX
Antoni Okolski;  Józef Oczapowski; Franciszek Kasperek;
Dwudziestolecie międzywojenne:
Feliks Odimowski; Jerzy Langrod; Tadeusz Bigo;Maria Zimmerman;
Maurycy Jaroszyński;
II wojna światowa:
Stanisław Komika(?) w 1943 publikuje książkę z zakresu administracji w tajnej drukarni zafałszowując datę wydania na 1938 pod pseudonimem „dr Bużyński”;   Longszomp – tajne kursy;   Langrod – „Instytucje prawa administracyjnego 

7. PRAWO ADMINISTRACYJNE A INNE GAŁĘZIE PRAWA(Stahl- str. 27-31, Sczaniecki- str. ?).

Nie jest możliwe precyzyjne oddzielenie prawa administracyjnego od innych gałęzi. Mamy czasami do czynienia z tzw. sferą pogranicza prawa.

      Najsilniejsze relacje łączą prawo adm. z konstytucyjnym. Wynika to m.in. z wspólnego częściowo przedmiotu unormowania  oraz. prymatu konstytucji(najwyższa wartość normatywna),Wg niektórych prawo konstytucyjne to prawo w spoczynku a administracyjne- w działaniu.

Normy konstytucyjne wyznaczają fundament różnych gałęzi prawa m.in. prawa adm.

Część prawa adm. głównie przepisy ustrojowe stanowi sui generis rozwinięcie i konkretyzację przepisów konstytucji. Konstytucji przypisano rolę źródła także prawa administracyjnego zasady działania ,podst samorządu

Przenikanie prawa adm. z karnym widać w prawie wykroczeń zwanym dawniej karno-administracyjnym.

Kwalifikacja czynu i związana z tym odpowiedzialność karna bazuje często na interpretacji przepisów zamieszczonych w aktach prawotwórczych zaliczanych do prawa adm.

Orzeczenie organu sądowego w sprawie odp karnej nieraz determinowane jest uprzednim rozstrzygnięciem kwestii prejudycjalnej przez NSA lub organ adm. Czasem rozstrzygnięcie o charakterze administracyjnym zależy od uprzedniego stanowiska zajętego przez organy ścigania lub od orzeczenia sądów w sprawie karnej

Natomiast prawo cywilne jest już przeciwstawiane prawu adm.(choć trzeba podkreślić, że byli tacy, którzy negowali i ten podział). Wynika to z podziału na prawo publiczne i prywatne. Sporne jest jednak kryterium tego podziału. Może nim być np. chroniony interes(Ulpian), właściwość sądowa, rodzaj sankcji. (inny skryptJ):

Łączy je obecnie wzajemna „zależność poszczególnych elementów jednego prawa od elementów drugiego”. Mówimy tu o „ swoistych układach odniesienia , szczególnie doniosłych w rozszerzającej się sferze usług publicznych”.

Organy zawierają umowy społeczne od działania organów adm lokalnej zależy zawieranie umów cywilno-prawnych.

Pr rzeczowe(stosunki gruntowe), finansowe(podatki) , Pr rolne, ubezpieczeń społecznych,pracy.

8. POJĘCIE PRAWA ADMINISTRACYJNEGO(Stahl- str. 34-41).

Prawo które normuje administrację publiczną.

Prawo administracyjne może być definiowane negatywnie albo pozytywnie. W pierwszym ujęciu będzie to prawo nie mieszczące się w ramach innych dyscyplin prawa. Definicja taka jest b. prosta, ale słaba pod względem poznawczym. Przykładów definicji pozytywnych jest wiele; są też poglądy negujące możliwość zdefiniowania prawa administracyjnego. Podręcznik Stahl proponuje następującą definicję: prawo administracyjne to taka gałąź prawa, która normuje:

          a) tworzenie, strukturę organizacyjną, zadania i zasady działania administracji publicznej i innych osob i jednostek wykonujących dla dobra wspólnego i jednostki zadania z zakresu administracji publicznej, podmiotów administrujących (...)oraz

        b) relacje zachodzące pomiędzy tymi podmiotami oraz

        c) prawa i powinności podmiotów administrowanych przez podmioty administrujące, w tym poddanych pieczy lub nadzorowi administrujących

Podział prawa adm na prawo:

-ustrojowe- normuje i organizuje zasady funkcjonowania organów administracji publicznej

- procesowe (proceduralne, formalne) reguluje obowiązki oraz uprawnienia uczestników procesu administracyjnego (postępowanie adm) i szerzej kwestie związane z procesem .

-materialne-obejmuje swoim zakresem normy prawne zawarte w powszechnie obowiązujących przepisach prawa administracyjnego, wyznaczających prawa i obowiązki adresatów tych norm

Przepisy prawa adm, zawierają najczęściej  normy o charakterze bezwzględnie obowiązującym ius cogens. Przestrzeganie tego prawa zabezpieczone jest zazwyczaj władztwem publicznym.

Zasięg i zróżnicowanie materii objętej prawem adm. wyklucza możliwość jego skodyfikowania w zasadzie tylko procedura adm. ujęta została w ramy Kodeksu. Pozostała ,znacznie liczniejsza grupa przepisów tworzy mozaikę składającą się z setki zróżnicowanych aktów prawnych.

Zajmuje się struktura adm:

1.wzajemne relacje zachodzące pomiędzy podmiotem administrującym a administrowanym

2.formy i tryb działania adm.

3. prawa i obowiązki podmiotów admistracyjnych.

9. STOSUNEK ADMINISTRACYJNY(Stahl- str. 55-59).

Stosunek prawny: jest unormowaną prawem rekacją zachodzącą pomiędzy co najmniej dwoma podmiotami gdzie zachowanie jednego podmiotu implikuje zachowanie drugiego.Ze stosunkiem administracyjnym mamy do czynienia, gdy stosunek prawny jest uregulowany w normach prawa administracyjnego. Stosunek taki zachodzi między podmiotem administrującym a administrowanym. Powstanie, zmiana i ustanie stosunku administracyjnego mogą wynikać bezpośrednio z mocy prawa, przy zaistnieniu doniosłych na gruncie prawa adm. faktów(zdarzeń lub zachowań) a także z czynności administracyjnoprawnych(podejmowanych z urzędu albo na wniosek), w tym głównie aktów administracyjnych.

10. RODZAJE STOSUNKÓW ADMINISTRACYJNYCH(Stahl- str. 58-59).

Wg kryterium funkcji w mechanizmie realizacji prawa administracyjnego: stosunki materialnoprawne, proceduralne, ustrojowe i sporno-administracyjne.

Wg kryterium złożoności: elementarne i złożone.

Wg kryterium zaistnienia: potencjalne i rzeczywiste.

Wg kryterium następstw: wywołujące skutki jedynie w sferze prawa adm. i w innej, np. prawa cywilnego.

11. ELEMENTY STOSUNKU ADMINISTRACYJNEGO(Stahl- str. 57).

a)przedmiot: jest nim sprawa z zakresu administracji mieszcząca się w sferze kompetencji adm

b)podmioty: administrujący organ adm i administrowany ( os fizyczna, prawna, jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej

c)treść: wyznaczone prawem adm. zachowania(nakazane, zakazane, dozwolone) stosownie do wynikających ze stosunku uprawnień lub obowiązków. Treścią a zarazem istotą stosunku są wynikające ze niego uprawnienia i obowiązki , jakie wobec siebie mają podmioty danego stosunku

d)układ prawnej sytuacji pomiędzy podmiotami: brak równorzędności. Nadrzędność ta wyraża się w możliwości władczego skonkretyzowania pozycji administrowanego , powstającego w stosunku z administrującym.

12. PUBLICZNE PRAWO PODMIOTOWE(Stahl- str. 63-67).

Teoria publicznych praw podmiotowych ukształtowała się w XIX w. w Niemczech i Austrii.

Publiczne prawa podmiotowe:

-stawały się miernikiem przedmiotowego porządku prawnego

- regulowały życie społeczne a zwłaszcza stosunek państwa do obywateli poprzez wymuszenie na państwie  respektowanie ustanowionego porządku prawnego

-służyły i służą kontroli działania władzy publicznej za pośrednictwem sądów

    Publiczne prawa podmiotowe:

- przysługują jednostce względem władzy publicznej.

-te prawa nie funkcjonują w relacjach między jednostkami

-mają na celu łagodzenie nie równorzędności podmiotów administrujących

   Lista publicznych praw podmiotowych nie jest zamknięta, nie ma też wrodzonych publicznych praw podmiotowych. Nie wynikają one z natury, religii itp., lecz zawsze są zawarte w prawie przedmiotowym, stąd nie mają one charakteru absolutnego- możliwe są ograniczenia(ale drogą ustawową gdy np. te ograniczenia są konieczne dla bezpieczeństwa lub porządku publicznego i z zachowaniem zasady proporcjonalności, nie mogą naruszać art. 31 K .RP). O publicznym prawie podmiotowym określonej osoby wobec władzy publicznej mówi się, gdy od zachowania tej osoby zależy, czy dla tej władzy powstanie obowiązek prawny. Zrzeczenie się publicznych praw podmiotowych w zasadzie jest niedopuszczalne, ale można z nich nie korzystać ( np. obywatelstwo). Są to prawa osobiste , niedziedziczne, niezbywalne. Publiczne prawo podmiotowe nie regulują stosunków pomiędzy obywatelami. 

    Źródłem publicznych praw podmiotowych są  tylko przepisy powszechnie obowiązujące, zwłaszcza Konstytucja RP. Inne: ustawy(zwłaszcza z zakresu prawa administracyjnego),  umowy międzynarodowe, np. EKPCz.

Def. Publ.pr podmiotowe- jest to sytuacja prawna obywatela lub innego podmiotu , w obrębie której opierając się na chronionych jego interesy normach prawnych może on żądać czegoś od państwa albo w sposób niekwestionowany przez państwo może czegoś dokonać np. pr własności. Jest to korzyść , która należy się określonej jednostce i może być przez nią skutecznie realizowana .Mówimy o nim wtedy gdy na płaszczyźnie prawa publicznego podmiot działania w określonej sytuacji prawnej ma możność wyznaczenia zachowania się drugiego podmiotu. Jest ono korelatem obowiązku.

Publiczne prawa podmiotowe można różnie klasyfikować, np

I. 1. Negatywne pr podmiotowe- roszczenie uprawnionych podmiotów wobec wł. Publ by nie wkraczała w sferę przyznanych im wolności.

   2. Pozytywne prawo podmiotowe – roszczenie podmiotów wobec władzy , by przyznała przysługujące im świadczenia lub zapewniła korzystanie z uprawnień

II. 1. Prawa polegające na roszczeniu o wydanie aktu oznaczonej treści

     2.Prawa polegające na żądaniu od organu określonego prawem zachowania się

     3.Prawa do współdziałania z władzą publ w rozstrzyganiu spraw publ.

III. 1) prawa wolnościowe(mają charakter negatywny, gdyż przyznają jednostce prawo domagania się, by państwo NIE wkraczało w daną dziedzinę),

     2) prawa polityczne(możliwość współdziałania przy tworzeniu organów państwa, wywierania wpływu na wykonywanie władzy publicznej np. prawa wyborcze),

     3) prawa do pozytywnych świadczeń ze strony władzy publicznej(np. prawo do zasiłku).

IV. 1. Prawo żądania określonego świadczenia pod rygorem skargi do sądu , odwołania od decyzji

       2. prawa ‘ słabsze’ np. do korzystania z zakładu publ , z urządzeń publicznych , z różnych form pomocy społecznej

Ochronę publ praw podmiotowyc, zapewniają przede wszystkim sądy adm, uprawnionym do wniesienia skargi jest każdy kto ma w tym interes prawny ..może również prokurator, RPO. Są to prawa które dają roszczenia prawne i mogą być dochodzone drogą sądową.

13. OBOWIĄZKI PUBLICZNE(Stahl- str. 88- 89).

Obowiązki publiczne mają charakter powszechny. Zgodnie z art. ...