Komputer do silnika
Od sterownika zależy poprawna praca jednostki napędowej. Sprawuje on kontrolę nad wszystkimi podzespołami współpracującymi z silnikiem - począwszy od prostego czujnika temperatury, poprzez sondę Lambda, a na pochłaniaczu oparów paliwa kończąc. Przykładem takiego urządzenia jest Motronic firmy Bosch. W przeszłości sterownik nie zawsze kompleksowo zarządzał pracą silnika. Pierwsze konstrukcje sterowały jedynie zapłonem bądź tylko układem wtryskowym. Naprawa sterownika to zajęcie dla specjalisty Budowa sterowników bywa bardzo zróżnicowana, często do jednego modelu samochodu stosuje się kilka rozwiązań. Jednak idea konstrukcji na ogół jest taka sama. Urządzenie sterujące składa się z kilku podstawowych członów. Główną rolę odgrywa mikroprocesor, który jest elementem logicznym przetwarzającym informacje pochodzące ze wszystkich czujników zamontowanych w silniku. Są one porównywane z instrukcjami programowymi zapisanymi w stałej pamięci ROM i na ich podstawie zostają wyliczone sygnały wyjściowe do elementów wykonawczych takich jak wtryskiwacze, cewka zapłonowa, silnik krokowy biegu jałowego, pompa paliwa czy zawór odpowietrzania zbiornika paliwa. Sterownik ma również kasowalną pamięć RAM, w której zapisywane są bieżące dane eksploatacyjne, np. kody usterek. Pamięć ta najczęściej jest zasilana z akumulatora, dlatego jego odłączenie powoduje jej wykasowanie. Kolejnym ważnym elementem są przetworniki analogowo-cyfrowe. To dzięki nim możliwa jest komunikacja czujników zewnętrznych generujących sygnały analogowe (zmienne napięcie i natężenie prądu) z mikroprocesorem rozumiejącym tylko język cyfrowy. Również sygnały wyjściowe muszą być przekształcone na sygnał analogowy zrozumiały dla elementów wykonawczych. Sterownik nie podlega zużyciu, ale jak każde urządzenie elektroniczne może ulec uszkodzeniu. Aby się do tego nie przyczynić, należy przestrzegać podstawowych zasad zawartych w tabelce obok. Skutki awarii sterownika mogą być bardzo różne, począwszy od unieruchomienia do złej pracy silnika. Często objawy są bardzo niejednoznaczne, sugerujące uszkodzenie któregoś z czujników lub jednego z elementów wykonawczych. Uszkodzony sterownik można na ogół naprawić Niezbędny przy stwierdzeniu wady sterownika jest uniwersalny tester diagnostyczny, który pozwala najpierw sprawdzić prawidłowość pracy wszystkich elementów współpracujących ze sterownikiem. Wymiana sterownika na nowy jest dość kosztowna. Nowa część plus jej instalacja w samochodzie to wydatek kilku tysięcy złotych. Alternatywą może być zakup używanego sterownika za kilkaset złotych bądź jego naprawa. Pierwsza opcja jest obarczona sporym ryzykiem, jeśli zdecydujemy się na samodzielną wymianę. Używany sterownik może mieć ukryte wady lub pochodzić z innego modelu niż nasz. Nawet jeśli tak nie jest, to po włożeniu sterownika może się okazać, że auto nie da się uruchomić z powodu niedostrojonego immobilizera. Bardziej wskazana jest wymiana bądź naprawa urządzenia przez specjalistę. Koszt naprawy najczęściej waha się od 500 do 1000 zł w zależności od konstrukcji. Zdecydowana większość urządzeń sterujących da się naprawić, oczywiście jeśli zakres uszkodzeń nie jest zbyt duży. Możliwa jest też wymiana elementów programowalnych i oprogramowania. Uważaj: 1. Nigdy nie wolno odłączać sterownika silnika przy włączonym zapłonie. Powstające w ten sposób skoki napięcia mogą doprowadzić do zniszczenia urządzenia. 2. Podczas spawania nadwozia należy odłączyć akumulator, a tym samym zasilanie sterowników. 3. Nie można poddawać sterownika wysokiej temperaturze, to może go uszkodzić. 4. Nie należy wykonywać pomiarów za pomocą prowizorycznych kontrolek. Skomplikowana naprawa - Uszkodzony sterownik najczęściej da się naprawić, ale czasem bywa to nieopłacalne. Zwykle uszkadzają się stopnie wyjściowe, np. sterowanie silnikiem krokowym. Zdarzają się też poważniejsze usterki, np. procesorów. Nieświadomi użytkownicy szukają używanych komputerów i próbują je sami montować, najczęściej bez powodzenia, gdyż taki komputer trzeba jeszcze przeprogramować. Sterownik po naprawie nie jest gorszy od nowego, jeśli naprawa została wykonana przez specjalistyczny warsztat mający wiedzę i doświadczenie.
Mariusz Skroński właściciel firmy Auto-Elektronika Naprawa sterownika Naprawa sterownika może wymagać jedynie wymiany jednego z elektronicznych podzespołów znajdujących się na płycie głównej. Jednak często trzeba też wymienić element z pamięcią, na którym zapisane są wszystkie informacje (instrukcje programowe) umożliwiające sterowanie pracą silnika. Trzeba wtedy ponownie wgrać niezbędne oprogramowanie. To bardzo odpowiedzialny etap naprawy. Nieprawidłowa mapa zapłonu czy wtrysków lub ich nieprzemyślane modyfikacje mogą mieć złe skutki. Złe oprogramowanie może prowadzić do większego zużycia paliwa, ale i np. do wypalenia tłoków. Ideałem by było korzystanie tylko z autoryzowanych serwisów, ale ich usługi są dość drogie i często nieopłacalne.
EGK69