Ruch w sm.pdf

POLSKIE TOWARZYSTWO STWARDNIENIA ROZSIANEGO

Ruch

stwardnieniu

rozsianym

dla chorych

na SM

GDAÑSK 1998

przy

Podrêcznik

Wydanie trzecie

Opracowane na podstawie wydawnictwa National Multiple Sclerosis Society – USA

1985 r

Autorzy

Debra Frankel, James Miller, Norman Nemerow, Randall Schapiro,

Ronald Taylor, Stanley Yarnell

Polskie Towarzystwo Stwardnienia Rozsianego

Oddzia³ Wojewódzki w Gdañsku, 80-852 Gdañsk, ul. Dyrekcyjna 5

Drukarnia MISIURO, Gdañsk - BrzeŸno, ul. Krasickiego 9

Dorota Koreñ

mgr Anna Wróblewska

Krzysztof Or³owski

Wydawca

Druk

T³umaczenie

Konsultacja

Sk³ad

Przedmowa

Podrêcznik ten zosta³ napisany specjalnie dla osób choruj¹cych na stwardnienie

rozsiane. Mamy nadziejê, ¿e stanie siê on bodŸcem do opracowania przez ka¿dego

chorego odpowiedniego dla niego programu æwiczeñ w porozumieniu z lekarzem i

fizykoterapeut¹.

Z medycznego punktu widzenia wartoœæ takiego programu jest nieoceniona,

równie wa¿ne jest te¿ dobre samopoczucie psychiczne, wniesione regularnymi

æwiczeniami wed³ug przyjêtego programu.

Ufamy, ¿e podrêcznik ten pomo¿e osobom choruj¹cym na stwardnienie rozsiane

poprawiæ jakoœæ ich funkcjonowania w ¿yciu.

Wprowadzenie

Dlaczego nale¿y æwiczyæ ?

Ka¿dy chory na stwardnienie rozsiane, bez wzglêdu na stopieñ niesprawnoœci,

mo¿e odnieœæ korzyœci z æwiczeñ. Program æwiczeñ prowadzony pod kontrol¹ lekarza

mo¿e przynieœæ nastêpuj¹ce korzystne efekty:

¤ osi¹gniêcie poprawy si³y miêœni,

¤ utrzymanie lub zwiêkszenie wytrzyma³oœci,

¤ utrzymanie lub zwiêkszenie zakresu ruchów i elastycznoœci stawów,

¤ obni¿enie spastycznoœci,

¤ wzmocnienie funkcji serca i naczyñ krwionoœnych,

¤ zapobieganie bólom,

¤ zapobieganie objawom towarzysz¹cym SM, jak zanikom miêœni i przykurczom,

¤ utrzymanie odpowiedniej wagi cia³a,

¤ redukowanie tendencji do obstrukcji,

¤ zapewnienie dobrego samopoczucia.

Podzia³ podrêcznika

Przed rozpoczêciem stosowania jakiegokolwiek programu æwiczeñ przeczytaj

uwa¿nie ten podrêcznik. Jest on podzielony na 4 dzia³y:

Æwiczenia pasywne:

Æwiczenia czynne i czynne – oporowe:

æwiczenia wymagaj¹ce pomocy innej osoby.

æwiczenia, które mog¹ byæ wykonywa- ne

samodzielnie, tak¿e z wykorzystaniem si³y oporu innej osoby lub urz¹dzenia

mechanicznego.

æwiczenia, które maj¹ pomóc ludziom

doœwiadczaj¹cym pewnego braku koordynacji i trudnoœci z zachowaniem

równowagi.

Spastycznoœæ:

pozycje u³o¿eniowe maj¹ce na celu redukowanie spastycznoœci.

Æwiczenia koordynacji i równowagi:

Kilka porad, zanim rozpoczniesz

Zaleca siê, abyœ przed rozpoczêciem æwiczeñ przedyskutowa³ swój program z

lekarzem. Mo¿esz pokazaæ tê broszurkê lekarzowi i poprosiæ o doradzenie, które

dzia³y i æwiczenia s¹ dla Ciebie najbardziej odpowiednie.

Nie rozpoczynaj ¿adnego programu æwiczeñ podczas okresu pogorszenia, chyba

¿e tak doradzi Twój lekarz.

Podniesienie temperatury cia³a przez zbyt intensywne æwiczenia mo¿e zwiêkszyæ

spastycznoœæ i zmêczenie. Czynne æwiczenia z niewielkim oporem powoduj¹

mniejszy wzrost temperatury cia³a ni¿ techniki z du¿ym oporem. Niewystarczaj¹ca

iloœæ odpoczynku mo¿e spowodowaæ przeæwiczenie. Naucz siê narzucaæ sobie

tempo i skoncentruj siê na powolnym stopniowaniu wysi³ku.

Podczas æwiczeñ noœ ubranie, które nie krêpuje ruchów.

Wypróbuj ró¿ne pory dnia, aby znaleŸæ najlepszy dla siebie czas do æwiczeñ.

Niektórzy wol¹ podzieliæ sesjê æwiczeniow¹ na dwie czêœci – rano i wieczorem.

Je¿eli czujesz jakikolwiek ból, czy niewygodê podczas wykonywania æwicze- nia,

przerwij je. Skontaktuj siê ze swoim lekarzem, aby ustaliæ przyczynê.

Nastaw siê na stopniowy, powolny postêp, gdy rozpoczynasz æwiczenia. Nie

zmuszaj siê do wysi³ku powy¿ej swoich mo¿liwoœci.

Poniewa¿ stwardnienie rozsiane wystêpuje w ró¿nych formach, nie mo¿na

zastosowaæ jednego prostego programu æwiczeñ, który by³by odpowiedni dla

ka¿dego. Objawy choroby zmieniaj¹ siê i dlatego æwiczenia, które s¹ odpowiednie w

pewnym okresie, mo¿e byæ niew³aœciwe w innym. Z tego powodu program æwiczeñ

musi byæ zindywidualizowany i powinien uwzglêdniaæ ci¹g³¹ potrzebê

wprowadzania zmian wraz ze zmiennoœci¹ choroby.

Dzia³ pierwszy

ÆWICZENIA BIERNE

ÆWICZENIA RAMION (A)

Æwiczenia te przeznaczone s¹ dla

osób, które maj¹ trudnoœci z porusza-

niem w pe³nym zakresie ramionami lub

nogami spowodowanym ograniczenia-

mi ruchomoœci stawów lub s³aboœci¹

miêœni, wywo³an¹ b¹dŸ przez chorobê,

b¹dŸ przez d³ugotrwa³¹ nieaktywnoœæ.

Pozycja

wyjœciowa

Cel

Zapobiegaj¹ one sztywnoœci stawów i

utracie mobilnoœci. Æwiczenia bierne

mog¹ okazaæ siê konieczne tylko dla

niektórych stawów Twojego cia³a.

Faza 1

Metodyka æwiczeñ

Do wykonywania tych æwiczeñ niez-

bêdna jest pomoc drugiej osoby (tera-

peuta, cz³onek rodziny). Wiêkszoœæ

chorych woli wykonywaæ je rano w

³ó¿ku, gdy¿ i tak przewa¿nie æwiczy siê

w pozycji le¿¹cej na plecach. Mo¿na to

robiæ równie¿ w innych pozycjach. Iloœæ

powtórzeñ mo¿e byæ ró¿na, jed- nak

zwykle wystarczaj¹ dwa lub trzy.

Faza 2

Uwagi

Faza 3

Nie nale¿y forsowaæ ¿adnej czêœci

cia³a. Wszystkie ruchy bierne powinny

byæ wykonywane powoli, aby stawy i

miêœnie mog³y zareagowaæ rozluŸnie-

niem. Je¿eli podczas ruchów pojawi siê

ból, mo¿na go wyeliminowaæ, pracuj¹c

w obrêbie takiego zakresu ruchów, który

nie jest bolesny. Trzeba jednak czyniæ

wysi³ki zmierzaj¹ce do powiêk- szenia

zakresu ruchów, nawet kosztem

niewielkiego bólu.

Æwicz¹cy le¿y na plecach,

rêce u³o¿one wzd³u¿ boków. Umieœæ jedn¹ rêkê

ponad jego ³okciem, trzymaj rêkê æwicz¹cego

w swojej drugiej rêce.

Utrzymuj prosty ³okieæ u æwicz¹cego i

podnoœ rêkê, dopóki d³oñ nie bêdzie skierowa-

na w stronê sufitu.

Poruszaj ramieniem do ty³u, dopóki

nie znajdzie siê ono obok g³owy æwicz¹cego.

Ramiê mo¿e byæ zgiête w ³okciu.

Powróæ do pozycji wyjœciowej, zrób przerwê na

odpoczynek, powtórz æwiczenie 2–3 razy.

Obserwacja

Faza 1.

Je¿eli s³aboœæ dotyczy jednej ze stron

cia³a, mo¿esz u¿yæ swoich silniejszych

koñczyn do poruszenia tych s³abszych.

Faza 2 i 3.

Zastosowanie

Instrukcje dla pomocnika:

Pozycja wyjœciowa.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: