Cywilne
Na pojęcie prawa cywilnego składają się trzy elementy:
*przedmiot
*podmioty działające na podstawie *jego przepisów
*metoda regulacji
ad. 1) przedmiotem regulacji cywilnoprawnej są stosunki cywilne ( definitio idem per idem ). Prawo cywilne reguluje stosunki społeczne o charakterze majątkowym ( stosunki mające za przedmiot interes natury
ekonomicznej, własnościowe. Dotyczą one społecznego korzystania z dóbr i wymiany tych dóbr i usług )
i niemajątkowym ( są to dobra nie mające jako takiej bezpośredniej wartości ekonomicznej )
ad. 2 ) wynika to z art. 1 KC - podmiotami stosunków cywilnoprawnych które reguluje kodeks są osoby fizyczne ( ludzie ) i osoby prawne ( twory prawne wyposażone w zdolność prawną )
ad. 3 ) podstawowym kryterium wyróżniającym prawo cywilne od innych gałęzi prawa jest metoda regulacji. Dla stosunków cywilnoprawnych charakterystyczna jest zasada równorzędności stron – żadna ze stron nie jest podporządkowana drugiej.
Prawo cywilne można określić jako gałąź prawa obejmującą zespół przepisów normujących stosunki majątkowe oraz niemajątkowe między osobami fizycznymi i osobami prawnymi na zasadzie równorzędności podmiotów
bezwzględnie obowiązujące
normy imperatywne, ius cogens
przepisy te zawierają dyspozycje, których zastosowanie nie może być wolą stron wyłączone ograniczone
względnie obowiązujące
normy dyspozytywne ius dispositivum przepisy te stosuje się tylko wtedy gdy strony nie uregulowały danego stosunku prawnego w sposób odmienny albo w sposób niekompletny
jednostronnie bezwzględnie obowiązujące semiimperatywne, semidyspozytywnesą to przepisy które przewidują uregulowanie danego stosunku prawnego w sposób bardziej korzystny dla strony przewidzianej w tych przepisach
Stosunek cywilnoprawny - jest to stosunek prawny określony przez dyspozycję norm prawa cywilnego.
Stosunek prawny jest to stosunek społeczny uregulowany przez prawo, ustanowiona przez prawo wież o charakterze powinnościowym pomiędzy ludźmi lub utworzonymi przez nich podmiotami.
Stosunki cywilnoprawne opierają się na zasadzie równorzędności stron ( żadna ze stron nie jest podporządkowana drugiej ) oraz w większości stosunki te są kształtowane przez same strony.
dwustronnie zindywidualizowane
są to stosunki powstające pomiędzy dwoma ( lub więcej ) ściśle określonymi podmiotami
jednostronnie zindywidualizowane
są to stosunki łączące określony podmiot z nieoznaczonym kręgiem osób np. własność
Dobra wiara – w prawie cywilnym istnieje domniemanie istnienia dobrej wiary.
Art. 7 KC mówi że jeżeli ustawa uzależnia skutki prawne od dobrej lub złej wiary, domniemywa się istnienie dobrej wiary
Domniemania - praesumptio – dowodzenie pośrednie – przedmiotem dowodu nie jest bezpośrednio fakt sporny, ale inny fakt, który fakt sporny czyni prawdopodobnym.
Domniemanie jest to więc woskowanie z faktu udowodnionego o fakcie nie udowodnionym a istotnym dla sprawy.
Faktyczne Polega na tym, że osoba stosująca prawo ( sędzia, policjant
wnioskują z faktu udowodnionego o fakcie nie udowodnionym podstawie logiki, doświadczenia czy osiągnię nauki Prawne występują wtedy gdy ustawa nakazuje sędziemu aby uznał jakiś fakt, w razie ustalenia innego faktu Prawo podmiotowe jest to wynikająca ze stosunku prawnego sfera możności postępowania w określony sposób, przyznana przez normę prawną w celu ochrony interesów podmiotu uprawnionego i przez normę prawną zabezpieczona pr. podmiotowe bezpośrednie możność podejmowania przez uprawnionego wszelkich lub określonych działań w odniesieniu do oznaczonego dobra, w szczególności na możności korzystania z niego. Roszczenia możność żądania od konkretnej osoby konkretnego zachowania kształtujące możność jednostronnego ukształtowania przez uprawnionego w sposób dla niego korzystny niesamoistne ( akcesoryjne hipoteka,zastaw,poręczenie
Nasciturus – jest to nienarodzony jeszcze płód znajdujący się w łonie matki. Na gruncie prawa polskiego Nasciturus ma zdolność prawną pod warunkiem rozwiązującym, którym jest urodzenie się dziecka martwego.
Mimo to wiele przepisów chroni dziecko nie narodzone – może ono być spadkobiercą ( 972 ) czy też ustalenie ojcostwa takiego dziecka może nastąpić tylko w wyniku uznania ( 75 krio )Dobro osobiste- Należy przyjąć, że dobra osobiste są to dobra związane ściśle z jednostką ludzką, pewne indywidualne wartości świata uczuć czy psychicznego człowieka. Jest to dobro niemajątkowe – powstaje i wygasa wraz z osoba fizyczną. Ochrona tych dóbr jest wszechstronna.Wolnosć,zdrowie,Cześć,swoboda sumienia,nazwisko lub pseudonim,wizerunek,tajemnica korespondencji,nietykalność mieszkania,twórczość naukowa,Ochrona dóbr osobistych – dobra osobiste pozostają pod ochronną prawa cywilnego i innych przepisów zagrożenia dobra osobistego cudzym działaniem – osoba ta może żądać zaniechania tego działania w razie dokonania naruszenia – może ona żądać ażeby naruszający dopełnił wszelkich czynności potrzebnych do usunięcia skutków ( w szczególności złożył odpowiednie oświadczenie w treści i w formie Może on także żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej Sumy na wskazany cel społeczny Jeżeli naruszenie dobra osobistego spowodowało szkodę majątkową to wg art. 24 §2 kc poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych. Przedsiębiorca - art. 431 kc – Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna jednostka organizacyjna której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Firma nie może wprowadzać w błąd w szczególności co do osoby przedsiębiorcy, przedmiotu działalności, miejsca jej prowadzenia i źródeł zaopatrzenia Kolejnym obostrzeniem jest zakaz sprzedaży ( zbycia ) firmy wprowadzonyNie są rzeczami:człowiek energie dobra niematerialneczęści składowe rzeczy woda, powietrze, morze określane jako res omnium communes złoża minerałówzbiry rzeczy – universitas rerum –np. biblioteka, za rzecz uważa się poszczególne książkizwierzęta Część składowa rzeczy – zgodnie z art. 47 §2 kc – częścią składowa rzeczy jest wszystko, co należąc do niej jako do całości, nie może być odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo przedmiotu odłączonego Część składowa rzeczy wg art. 47 §1 kc nie może być odrębnym przedmiotem własności czy innych praw rzeczowych. Równocześnie kodeks stanowi w art. 47 §3, że rzeczy połączone z rzeczą tylko dla przemijającego użytku nie stanowią jej części składowych Przynależności – art. 51 §1 kc uznaje za przynależności rzeczy ruchome potrzebne do korzystania z innej rzeczy ( głównej ) zgodnie z jej przeznaczeniem, jeżeli rzeczy te pozostają w faktycznym związku odpowiadającemu temu celowi. Aby daną rzecz uznać za przynależność, rzecz ta musi spełniać warunki określone w art. 51 kc: przynależność musi być rzeczą samoistnąprzynależność musi być rzeczą ruchomą - rzecz główna może być zarówno nieruchomością jak i rzeczą ruchomąrzecz główna jak i przynależność muszą należeć do tego samego właściciela – art. 51 §2 kcprzynależność musi być potrzebna do korzystania z rzeczy głównejprzynależność musi pozostawaćzrzeczą główna w faktycznymzwiązku ( chodzi o związek przestrzenny ). Przemijające pozbawienie tego związku nie wpływa na istnienie przynależności – art. 51 §3 kc pożytki naturalne wg art. 53§1 kc, są to płody i inne naturalnie odłączone od niej części składowe ile stanowią normalny dochód z rzeczy pożytki cywilne wg art. 53 §2 są to dochody jakie rzecz przynosi na podstawie stosunku prawnego pożytki prawawg art. 54 pożytki prawa są to dochody pożytki prawa
wg art. 54 pożytki prawa są to dochody jakie prawo to przynosi zgodnie ze swym społeczno-gospodarczym przeznaczeniem Komu przypadają pożytki – zgodnie z art. 55 §1 kc - przypadają one osobie uprawnionej która była uprawniona w chwili odłączenia pożytków naturalnych od rzeczy, a pożytki cywilne przez czas trwania tego uprawnienia. Nabywca przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego wg art. 554 kc jest odpowiedzialny solidarnie ze zbywcą za jego zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa Mienie - art. 44 kc – jest własność i inne prawa majątkowe.
Mienie obejmuje wszystkie prawa podmiotowe majątkowe – aktywa. Pasywa czyli długi nie wchodzą do majątku, ale ciążą na nim.
Każdy podmiot ma w zasadzie jeden majątek
Czynność prawna – jest to stan faktyczny, w skład którego wchodzi co najmniej jedno oświadczenie woli, stanowiące uzewnętrznioną decyzję podmiotu prawa cywilnego wywołania określonego skutku prawnego.
Jest to zachowanie się świadome.
Czynność prawna:sprzeczna z ustawąmająca na celu obejście ustawy jest nieważna Oświadczenie woli – art. 60 kc – wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, także w postaci elektronicznej. Chyba, że ustawa przewiduje formę szczególną, w wyjątkowych sytuacjach.
WADY OŚW.WOLI-pozornosć,błąd,podstęp,groźba, Błąd
Może polegać na:mylnym wyobrażeniu o rzeczywistym stanie rzeczy ( błąd sensu stricto
mylnym wyobrażeniu o treści złożonego oświadczenia woli ( pomyłka )
Polskie prawo cywilne jako błąd traktuje tu sytuację Formy:notarialnapisemnaz datą pewnąz notarialnym poświadczeniem datyinne formy Sposoby zawarcia umowy:
rokowania,
przetarg
oferta Zgodnie z art. 72 §1 kc umowa zostaje zawarta w wyniku negocjacji, jeżeli strony dojdą do porozumienia co do wszystkich postanowień umowy które były przedmiotem rokowań NIEWA ŻNOŚĆ WZGLĘDNA – polega na tym, że czynność prawna może być uchylona i to od chwili dokonania, z inicjatywy osób wskazanych w ustawie
Cechy:
- czynność prawna nie jesbezskuteczna z mocy prawa, może taka się stać z woli stron
- może się na nią powołać tylko określony krąg osób
- sąd uwzględnia ten rodzaj nieważności z inicjatywy stron
Prokura jest szczególnym rodzajem pełnomocnictwa które może zostać udzielone tylko przez przedsiębiorcę podlegającemu wpisowi do odpowiedniego rejestru, i które obejmuje czynności sadowe i pozasądowe związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.
Wygaśnięcie – prokura wygasa na skutek wykreślenia przedsiębiorcy z rejestru, ogłoszenia upadłości, otwarcia likwidacji czy przekształcenia
10 lat – ogólny termin przedawnienia
3 lata – termin przedawnia dla świadczeń okresowych i roszczeń związanych z prowadzeniem
działalności gospodarczej
wyróżniamy:
prekluzję sądową – obejmującą terminy dla dochodzenia praw przed sądem lub innym powołanym do tego organem
prekluzję pozasądową – określającą granice czasowe dla dokonania czynności materialnoprawnych
Termin zawity jest to termin ograniczający w czasie dochodzenie przed powołanym do tego organem lub inną realizację prawa podmiotowych, jeżeli bezskuteczny ich upływ powoduje wygaśnięcie
gosicka