Akty prawa miejscowego stanowią konstytucyjne źródło prawa. Stanowią one źródła prawa, które posiadają charakter obowiązujący wyłącznie na terytorium gminy, powiatu, województwa. Wydawane są przez terenowe organy administracji publicznej. Obowiązują na terytorium działania danego organu oraz posiadają moc obowiązującą powszechnie na danym terenie.
Źródła prawa dzielimy na: powszechnie obowiązujące i akty prawa miejscowego.
Generalne akty administracji publicznej: akty prawa miejscowego -> rozporządzenia
Indywidualne akty: decyzja -> postanowienie
Generalne akty wydawane przez administrację różnią się od aktów indywidualnych:
a) określeniem adresata (a.generalne:nie został określony w sposób indywidualny, a w sposób ogólny przez wskazanie cech charakterystycznych adresata aktu: „każdy kto…”
b) okoliczności, w jakich adresat zobowiązany jest zachować się w danej sytuacji muszą być sformułowane w ten sposób iż istnieje potencjalna możliwość wielokrotnego zastosowania danej normy prawnej. Doktryna wskazuje, że generalne akty cechują się podwójną abstrakcją zarówno w stosunku do adresata jak i okoliczności.
Indywidualny akt (decyzja) charakteryzuje się tym, że stanowi on przejaw woli organu administracji publicznej o charakterze władczym, który kształtuje uprawnienia, lub nakłada obowiązki na rzecz ściśle określonego adresata tego aktu w ściśle określonej sytuacji.
Działalność organów administracji to działalność o charakterze władczym-działalność prawodawcza oraz działalność-stosowanie prawa
Podział generalnych aktów administracji biorąc jako podstawę tego podziału charakter i usytuowanie organów administracji wydającego dany akt generalny:
a) akty generalne, które stanowione są na szczeblu centralnym (rozporządzenia ministra finansów itp.)
b) akty generalne stanowione na szczeblu lokalnym, które mogą być wydawane przez:
· terenowe organy administracji publicznej (wojewoda)
· organy samorządu terytorialnego (gmina)
Cechy działalności prawodawczej terenowych organów administracji.
Konstytucja przewidziała możliwość funkcjonowania różnorodnych form działalności.
Podstawy konstytucyjne działalności samorządu:
aby organy samorządu mogły w sposób prawidłowy wykonywać swoje funkcje wynikające z ustaw muszą także posiadać kompetencje do wydawania aktów, które będą obowiązywały członków danej społeczności.
Uwarunkowania celowościowe polegają na tym, że organy o charakterze lokalnym posiadają najlepszą wiedzę w zakresie potrzeb danej społeczności lokalnej, a ponadto w sposób szybki i jak najbardziej efektywny reagują na nagłe zjawiska-pożary, powodzie, itd., bez potrzeby działania w tym zakresie organów na szczeblu centralnym.
Akty prawa miejscowego mogą być wydawane przez:
· terenowe organy administracji rządowej-działające na podstawie ustawy z dn. 5.06.1998- o terenowych organach administracji rządowej w województwie
· organy samorządu terytorialnego-działające na podstawie ustawy z dnia 8.03.1990 o gminie;5.06.1998 o wojewódzkim samorządzie
Akty prawa miejscowego stanowione przez gminę tworzą przepisy powszechnie obowiązujące na obszarze gminy.
Wyróżniamy 2 rodzaje aktów prawa miejscowego wydawanych przez organy gminy:
a) akty prawne, które posiadają charakter wykonawczy do ustaw i wydawane są na podstawie delegacji ustawowej z tym że ich zakres obowiązywania jest lokalny, np. są to przepisy o podatkach i ich wysokościach
b) akty prawne-przepisy porządkowe-mogą być wydawane jeżeli jest to niezbędne do ochrony życia lub zdrowia lub w celu zapewnienia porządku i spokoju publicznego
· akty prawa miejscowego wydawane przez organy powiatu.
Organem uprawnionym do wydania ww. aktów jest rada powiatu, która działa w formie uchwały. Przepisy wydawane przez organy powiatowe są powszechnie obowiązujące na terytorium powiatu. Wyróżniamy 2 rodzaje aktów prawa miejscowego stanowione przez powiat:
a) przepisy dotyczące mienia powiatu oraz dysponowania mieniem
b) przepisy porządkowe, które są uchwalone czy też ustanowione, gdy jest to niezbędne dla ochrony-zdrowia czy życia, mienia obywateli, ochrony środowiska, o ile przyczyny te występują na terenie więcej niż 1 gminy. Za nieprzestrzeganie ww. przepisów istnieje możliwość nałożenia kary grzywny.
Akty prawa miejscowego wydawane przez organy/samorząd województwa.
Organem uprawnionym jest sejmik województwa.
Akty wydawane przez wojewodę:
· wydawanie na podstawie i w granicach delegacji ustawowej, które obowiązują:
a) w województwie
b) w części województwa
· tzw. rozporządzenia porządkowe- ochrona obywateli, życia i mienia, za przekroczenie rozporządzenia-kara grzywny
Publikacja aktów normatywnych.
Aktem publikacji aktów normatywnych jest zaznajamianie się adresatów z nowymi rozporządzeniami, treściami aktów prawnych. Adresaci dowiadują się z dzienników ustawowych tzn. publikatorów o treści i nowych przepisach ich obowiązujących.
Są 2 rodzaje dzienników:
· promulgacyjne- które wywołują określone skutki prawne, polegające na tym, iż zamieszczanie danego aktu jest warunkiem koniecznym do tego, aby ten akt prawny mógł uzyskać moc obowiązującą
· informacyjne- informują one tylko i wyłącznie adresatów aktu o treści tego aktu.
Podstawą prawną do uregulowania omawianej problematyki jest ustawa z dnia 30.07.200 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych aktów prawnych. Ustawa ta jest tą ustawą, do której odsyła Konstytucja-> konieczne jest ogłoszenie aktów normatywnych.
Reguluje ona 2 kwestie:
a) zasady oraz tryb ogłaszania aktów prawnych
b) zasady oraz tryb wydawania dzienników ustawowych
Ogłoszenie aktu w dzienniku ustawowym jest konieczne i obowiązkowe i stanowi przejaw demokratycznego państwa. Zasada ta także reguluje problematykę wejścia w życie:
a) przepisów powszechnie obowiązujących
b) przepisów porządkowych
Zasadą jest, że akt normatywny wchodzi w życie w terminie 14 dni od dnia jego ogłoszenia.
Wyjątki:
· akt prawny wchodzi w życie w terminie dłuższym niż 14 dni, przy czym termin wejścia w życie musi być zawarty w nowym akcie prawnym
· krótszym niż 14 dni- może to mieć miejsce w przypadkach uzasadnionych
· w trybie natychmiastowym- sytuacje ekstremalne i gdy zasady demokracji wskazane w Konstytucji nie stoją na przeszkodzie ku temu; w takich przypadkach akt normatywny wchodzi w życie w dniu ogłoszenia go w dzienniku ustawowym
Istnieją odmienne zasady w zakresie przepisów porządkowych-wchodzą w życie w terminie 3 dni od dnia ich ogłoszenia w dzienniku ustawowym.
· krócej niż 3 dni- przypadki uzasadnione
· natychmiast-w dniu ogłoszenia danego aktu-> w sytuacji, gdy zwłoka wejścia w życie dla tych przepisów mogłaby spowodować nieodwracalne skutki dla życia, zdrowia, mienia obywateli.
Dzienniki ustawowe, urzędowe.
a) Dziennik Ustaw- w Dzienniku Ustaw ogłasza się m.in. Konstytucje, rozporządzenia, orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dot. aktów prawnych, które są ogłaszane w Dz.U.
b) Monitor Polski-ogłasza rodzaje aktów:
· uchwały Zgromadzenia Narodowego
· uchwały Sejmu i Senatu, np. akty urzędowe prezydenta, a dotyczące powoływania Prezesa RM, sędziów, ministrów, nadawania tytułu profesora
c) Monitor Polski B-ogłaszane są w nim przede wszystkim informacje o działalności przedsiębiorstw, m.in. sprawozdania finansowe przedsiębiorców zawarte w ustawie o rachunkowości
d) Dzienniki Ustawowe ministrów kierujących działaniem administracji rządowej
e) Dzienniki Ustawowe organów centralnych
d & e- Dziennik Urzędowy ministrów kierujących działami administracji rządowej zawiera: akty karne, które dotyczą działalności danego
f) Wojewódzkie Dzienniki Ustawowe
gosicka