Rezydent – przy określeniu kategorii rezydenta i nierezydenta należy wziąć pod uwagę dwa kryteria. Zgodnie z kryterium miejsca zamieszkania (dla osób fizycznych) lub siedziby (dla pozostałych podmiotów) rezydentami są:
- osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania w kraju, oraz
- osoby prawne mające siedzibę w kraju, a także
- inne podmioty mające siedzibę w kraju, posiadające zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania praw we własnym imieniu,
- rezydentami są również znajdujące się w kraju oddziały, przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa utworzone przez nierezydentów.
W oparciu zaś o kryterium statusu dyplomatycznego lub konsularnego rezydentami są:
- polskie przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne i inne polskie przedstawicielstwa oraz misje specjalne, korzystające z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych lub konsularnych → art. 2 ust. 1 pkt 1a–b PrDew.
Nierezydent – zgodnie z kryterium miejsca zamieszkania (dla osób fizycznych) lub siedziby (dla pozostałych podmiotów) nierezydentami są:
- osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania za granicą, oraz
- osoby prawne mające siedzibę za granicą, a także
- inne podmioty mające siedzibę za granicą, posiadające zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania praw we własnym imieniu,
- nierezydentami są również znajdujące się za granicą oddziały, przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa utworzone przez rezydentów.
W oparciu zaś o kryterium statusu dyplomatycznego lub konsularnego nierezydentami są:
- obce przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne i inne obce przedstawicielstwa oraz misje specjalne i organizacje międzynarodowe, korzystające z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych lub konsularnych → art. 2 ust. 1 pkt 2a–b PrDew.
Nierezydentami z krajów trzecich są: osoby fizyczne, osoby prawne oraz inne podmioty, posiadające zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania praw we własnym imieniu, mające miejsce zamieszkania lub siedzibę w krajach trzecich; nierezydentami z krajów trzecich są również znajdujące się w tych krajach oddziały, przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa utworzone przez rezydentów lub nierezydentów z innych krajów → art. 2 ust. 1 pkt 3 PrDew.
Wartości dewizowe – to zagraniczne środki płatnicze oraz złoto dewizowe i platyna dewizowa. Do zagranicznych środków płatniczych natomiast zalicza się waluty obce i dewizy. Walutami obcymi są znaki pieniężne (banknoty i monety) będące poza krajem prawnym środkiem płatniczym, a także wycofane z obiegu, lecz podlegające wymianie. Na równi z walutami obcymi traktuje się wymienialne rozrachunkowe jednostki pieniężne stosowane w rozliczeniach międzynarodowych, w szczególności jednostkę rozrachunkową Międzynarodowego Funduszu Walutowego (SDR). Szczególnym rodzajem walut obcych są waluty wymienialne – waluty obce państw spełniających wymagania art. VIII statutu Międzynarodowego Funduszu Walutowego. Wykaz tych walut ogłasza w obwieszczeniu Prezes Narodowego Banku Polskiego. Dewizami – są papiery wartościowe i inne dokumenty pełniące funkcję środka płatniczego, wystawione w walutach obcych. Złotem dewizowym i platyną dewizową jest złoto i platyna w postaci: 1) nieprzerobionej oraz w postaci sztab; 2) monet bitych po 1850 r.; 3) półfabrykatów, z wyjątkiem stosowanych w technice dentystycznej; 4) przedmiotów ze złota i platyny zazwyczaj niewytwarzane z tych kruszców → art. 2 ust. 1 pkt 8–13 PrDew.
Obrót dewizowy z zagranicą – obejmuje: a) zawarcie umowy lub dokonanie innej czynności prawnej, powodującej lub mogącej powodować dokonywanie między rezydentem i nierezydentem rozliczeń pieniężnych lub przeniesienie między rezydentem i nierezydentem własności wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych, a także wykonywanie takich umów lub czynności; b) zawarcie umowy lub dokonanie innej czynności prawnej, powodującej lub mogącej powodować przeniesienie między rezydentami rzeczy lub prawa, których nabycie nastąpiło w obrocie dewizowym z zagranicą, a także wykonywanie takich umów; c) dokonywanie wywozu, przekazywanie oraz wysyłanie za granicę wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych, a także dokonywanie ich przywozu, przekazywanie oraz nadsyłanie z zagranicy do kraju.
Obrót wartościami dewizowymi w kraju – zawarcie umowy lub dokonanie innej czynności prawnej powodującej lub mogącej powodować dokonywanie w kraju między rezydentami lub między nierezydentami rozliczeń w walutach obcych albo przeniesienie w kraju między rezydentami lub między nierezydentami własności wartości dewizowych, a także wykonywanie takich umów lub czynności.
Obowiązki dewizowe – to obowiązki: 1) związane z wywozem za granicę i przywozem do kraju wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych, 2) związane z przekazami pieniężnymi za granicę oraz rozliczeniami w kraju w obrocie dewizowym, 3) dotyczące zgłaszania danych oraz przechowywania dokumentów związanych z obrotem dewizowym oraz działalnością kantorową → art. 30–32a PrDew.
Działalność kantorowa – regulowana działalność gospodarcza polegająca na kupnie i sprzedaży wartości dewizowych oraz pośrednictwie w ich kupnie i sprzedaży. Podjęcie tej działalności wymaga wpisu do rejestru działalności kantorowej, prowadzonego przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego. Ponadto wymaga się aby osoby wykonujące czynności bezpośrednio związane z wykonywaniem działalności kantorowej posiadały fachowe przygotowanie do ich wykonywania → art. 11 i n. PrDew.
Zezwolenie dewizowe – może być udzielane wówczas, jeżeli nie zagraża to interesowi publicznemu lub międzynarodowym zobowiązaniom wiążącym Rzeczpospolitą Polską. Przepisy PrDew rozróżniają dwie kategorie zezwoleń: ogólne i indywidualne zezwolenie dewizowe. Ogólne zezwolenia dewizowe są udzielane przez Ministra Finansów (w drodze rozporządzenia). Zezwolenia takie mogą dotyczyć wszystkich lub rodzajowo określonej kategorii podmiotów oraz wszystkich lub rodzajowo określonych czynności. Indywidualne zezwolenie dewizowe jest wymagane na odstąpienie od ograniczenia lub obowiązku dewizowego, w zakresie których nie udzielono ogólnego zezwolenia dewizowego albo udzielono takiego zezwolenia, ale na innych warunkach niż te, na których ma nastąpić odstąpienie. Sprawy związane z udzielaniem indywidualnych zezwoleń dewizowych są rozstrzygane przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego, który może upoważnić w przedmiotowym zakresie wyłącznie dyrektorów departamentów Centrali Narodowego Banku Polskiego oraz dyrektorów oddziałów Narodowego Banku Polskiego lub jednostek równorzędnych. W przypadku zezwoleń indywidualnych decyzje podejmowane są w drodze decyzji administracyjnej. Prezes Narodowego Banku Polskiego może uchylić udzielone zezwolenie, jeżeli korzystanie z niego odbywa się wbrew określonym w tym zezwoleniu warunkom → art. 5–8 PrDew.
4
gosicka