20.02.2008
Zagadnienia będące tematem wykładów w IV sem.
Powstawanie i wygasanie zobowiązań podatkowych;
Postępowanie podatkowe;
Prawo rynku finansowego;
Art. 217 K[1]
Art. 21 OP[2]
Pojęcie obowiązku podatkowego jest unormowane w art. 4 OP
Art. 4
- abstrakcyjne zobowiązanie
- nie skonkretyzowane (nie dotyczy to konkretnej osoby, ale każdego kto otrzyma dochód, spadek itd. płaci podatek)
- związane jest to ze stanem faktycznym określonym w ustawie
Gdzie są uregulowane obowiązki podatkowe?[3]
W poszczególnych ustawach podatkowych
Pojęcie zobowiązania podatkowego jest unormowane w art. 5 OP
- jest następstwem prawnym obowiązku prawnego
- nie może istnieć zobowiązanie podatkowe bez obowiązku podatkowego
Przedawnienie prawa do wymiaru podatku w drodze decyzji podatkowej powoduje, że obowiązek może nie przekształcić się w zobowiązanie
Inny przykładem jest zwolnienie (np. spadki i darowizna w grupie „0”)
Konkretyzacja zobowiązań podatkowych (gdyby był jej brak zobowiązanie by nie powstawało)
1) Kto może być organem podatkowym?
Skarb Państwa, Gmina, naczelnik US i UC, dyrektor IS i IC, wójt, burmistrz, prezydent, starosta, marszałek województwa, samorządowe kolegium odwoławcze, MF
2) Wysokość podatku:
- w drodze samowymiaru
- w drodze decyzji organu podatkowego
3) Termin zapłaty
- ściśle związany z powstawaniem obowiązków podatkowych (?)
4) Miejsce
- gmina
- organ podatkowy
- powstaje zawsze z mocy prawa (ex lege) – jeżeli zaistnieje zdarzenie określone przez ustawę podatkową
- jego powstanie nie może tym samym być przedmiotem rozstrzygnięć organów podatkowych w formie decyzji nakładających taki obowiązek ani też stwierdzających istnienie lub nieistnienie obowiązków podatkowych
art. 21 OP (tryby powstawania zobowiązania podatkowego – są 2)
1. ex lege – z momentem zaistnienia zdarzenia z którym ustawa wiąże obowiązek podatkowy (samoobliczenie / technika opodatkowania)
2. doręczenie decyzji organu podatkowego ustalającej wysokość tego zobowiązania
PIT – zobowiązanie powstaje ex lege
Art. 21 § 3 – określa!!!!
27.02.2008
Różnica między decyzją ustalającą a zobowiązującą.
Różnica między obowiązkiem a zobowiązaniem.
Jak powstają zobowiązania podatkowe (w podziałach)?
Obowiązek podatkowy, a zobowiązanie podatkowe
- ustawodawca traktuje zobowiązanie jako następstwo prawne obowiązku podatkowego
- zobowiązanie podatkowe nie powstaje, jeżeli nie powstał wcześniej obowiązek podatkowy
- zobowiązanie podatkowe stanowi konkretyzację obowiązku podatkowego
- powstanie obowiązku podatkowego jest warunkiem koniecznym do powstania zobowiązania
- nie zawsze jednak prowadzi do powstania zobowiązania podatkowego np. przedawnienie
- z drugiej strony obowiązek podatkowy i zobowiązanie podatkowe mogą powstać równocześnie np. podatek od spadków i darowizn
Powstanie zobowiązań podatkowych
Ordynacja podatkowa przewiduje dwa sposoby powstania zobowiązań podatkowych
- z mocy prawa (ex lege)
- z mocy decyzji organu podatkowego (wymiar podatku)
- art. 21 §1 pkt 1 OP – zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania
Technika opodatkowania
- samoobliczenie podatku przez podatnika (deklaracja podatkowa)
- obliczenie podatku przez płatnika
Decyzja określająca (art. 21 § 3 w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2003)
- w przypadku tych zobowiązań które powstają ex lege jeżeli w postępowaniu podatkowym organ podatkowy stwierdzi że podatnik mimo ciążącego na nim obowiązku, nie zapłacił w całości lub w części podatku, nie złożył deklaracji albo że wysokość zobowiązania podatkowego jest inna niż wykazana w deklaracji
- organ podatkowy wydaje decyzję, w której określa wysokość zobowiązania podatkowego
Decyzja deklaratoryjna – decyzja określająca wysokość zobowiązania podatkowego ma charakter deklaratoryjny (potwierdzający) ponieważ stwierdza tylko fakt uprzedniego powstania zobowiązania podatkowego, nie tworzy nowego zobowiązania podatkowego
Z mocy decyzji organu podatkowego
- art.. 21 §1 pkt 2 OP
- zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania
Decyzja konstytutywna (ustalająca)
- doręczenie decyzji powoduje powstanie zobowiązania podatkowego
- decyzja ustalająca wysokość zobowiązania ma charakter konstytutywny (stanowiący), ponieważ dopiero doręczenie decyzji powoduje przekształcenie obowiązku podatkowego w zobowiązanie podatkowe
Terminy płatności podatków
- termin zapłaty podatku uzależniony jest od sposobu powstania zobowiązań podatkowych
- w przypadku powstania zobowiązania w drodze decyzji ustalającej jego wysokość termin zapłaty podatku wynosi 14 dni od daty doręczenia decyzji podatkowej
- termin zapłaty w zobowiązaniach powstających z mocy prawa określony jest w danej ustawie podatkowej
Zobowiązanie podatkowe wygasa w całości lub w części w skutek – art. 59
Wygasanie nieefektywne [nie następuje zaspokojenie wierzyciela podatkowego – fiskusa]
- zaniechanie poboru
- umorzenie zaległości
- przedawnienie
- zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku
Wygasanie efektywne [wszystkie pozostałe]
Zapłata podatku [art. 60]
- uznaje się mylnie, że przez zapłatę i inne sposoby wygasania zobowiązań, wygaśnięciu podlegają te same uprawnienia i obowiązki
- tymczasem, o ile wskutek zapłaty wygasa powinność uiszczenia należności, to przedmiotem przedawnienia jest, oprócz wykonania zobowiązania, także prawo wymiaru i prawo korekty wymiaru przez wydanie decyzji
2003.12.08 wyrok NSA
III S.A. 1106/03 OSP 2004/7-8/91
Glosa do wyroku NSA z dnia 8 grudnia 2003
WSA – odwołanie jako II instancja
art. 60 OP – kiedy zapłata następuje
Nie wszystkie podatki płaci się gotówkowo; w obrocie bezgotówkowym zapłata następuje wraz z obciążeniem rachunku bankowego podatnika (data wysłania przelewu)
Zapłata podatku przez podatników prowadzących działalność gospodarczą następuje w formie przelewu. Wyjątek: zapłata opłaty skarbowej może być dokonana gotówkowo.
Kazus: wpłacam podatek 30IV, program do obliczania VAT pomylił się w numerze bankowym konta Urzędu Skarbowego. Dokonuję przelewu i konto zostaje obciążone, ale po tygodniu wracają: błędny numer konta! Kiedy płatność nastąpiła? Dopiero w momencie, kiedy podatek wpłynie na właściwy rachunek urzędu.
Jeżeli błąd w numerze konta wystąpiłby na stronie urzędu albo ministerstwa finansów, należyta staranność jest dopełniona przez podatnika.
Orzeczenie NSA: Nie jest dniem zapłaty podatku dzień wpłaty jeśli po obciążeniu pobrana kwota została zwrócona ze względu na błędny nr konta.
Kazus: bank upada w momencie obciążenia rachunku podatnika i nie następuje wpłata na konto US. Jeśli nastąpiło obciążenie, podatnik może spać spokojnie, bo do US należeć będzie odzyskanie podatku od funduszu bankowego.
art. 62 OP : na co idzie wpłata podatku z konta w sytuacji, gdy podatnik ma zaległości podatkowe, albo mandaty do opłacenia. To podatnik ma prawo wyboru (ma prawo wskazać), na co idzie jego kasa.
art. 55 OP stosujemy do zaległości podatkowych. Podatnik po terminie wpłaca samą kwotę zaległości, bez odsetek. W praktyce:
Rozliczenie jest proporcjonalne: na zaległości podatkowe i na odsetki.
Dlatego zobowiązanie nie wygasa.
Opłata skarbowa i znaczki są formą szczątkową, występują w marginalnym stopniu.
art. 64 OP Potrącenie – forma pobrania należności po zapłacie. Może nastąpić na wniosek podatnika i z urzędu, z wzajemnej, bezspornej i wymagalnej wierzytelności podatnika wobec Skarbu Państwa. Forma jak w KC.
* art. 64.2 – kazusy: zastrzeżenie że jest to dokonywane przez tego podatnika i z tej wierzytelności, nigdy z cesji.
art. 76 OP Zaliczenie nadpłaty na poczet podatku
Przy zaległościach podatkowych urząd ma prawo zaliczyć nadpłatę na poczet innych zobowiązań, a jeśli nie: zwraca nam nadpłatę.
*przedawnienia, zaliczenia, wygaśnięcie zobowiązania
art. …. OP Pobranie podatku przez płatnika lub inkasenta : US nie ma prawa żądania od nas ponownej wpłaty podatku, jeśli został on wcześniej pobrany. US posiada narzędzia weryfikacji, może zmusić podatnika do podniesienia wartości przedmiotu który zakupił (domiar) np. nieruchomości.
art. 22 OP Zaniechanie poboru podatku
Art. 22. § 1. Minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w drodze rozporządzenia, w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników:
1) zaniechać w całości lub w części poboru podatków, określając rodzaj podatku, okres, w którym następuje zaniechanie, i grupy podatników, których dotyczy zaniechanie;
2) zwolnić niektóre grupy płatników z obowiązku pobierania podatków lub zaliczek na podatki oraz określić termin wpłacenia podatku i wynikające z tego zwolnienia obowiązki informacyjne podatników, chyba że podatnik jest obowiązany do dokonania rocznego lub innego okresowego rozliczenia tego podatku.
§ 1a. (42) Rozporządzenie, o którym mowa w § 1 pkt 1, dotyczące zaniechania poboru podatku od podatników prowadzących działalność gospodarczą, którzy w wyniku zaniechania poboru podatku staną się beneficjentami pomocy w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej, stanowiące pomoc publiczną, zawiera program pomocowy, określający przeznaczenie i warunki dopuszczalności pomocy publicznej.
§ 2. Organ podatkowy, na wniosek podatnika, może zwolnić płatnika z obowiązku pobrania podatku, jeżeli:
1) pobranie podatku zagraża ważnym interesom podatnika, a w szczególności jego egzystencji, lub
2) podatnik uprawdopodobni, że pobrany podatek byłby niewspółmiernie wysoki w stosunku do podatku należnego za rok podatkowy lub inny okres rozliczeniowy.
§ 2a. Organ podatkowy, na wniosek podatnika, może ograniczyć pobór zaliczek na podatek, jeżeli podatnik uprawdopodobni, że zaliczki obliczone według zasad określonych w ustawach podatkowych byłyby niewspółmiernie wysokie w stosunku do podatku należnego od dochodu przewidywanego na dany rok podatkowy.
§ 3. (uchylony).
§ 4. (uchylony).
§ 5. W przypadku wydania decyzji na podstawie § 2 organ podatkowy określa termin wpłacenia przez podatnika podatku lub zaliczki na podatek, chyba że podatnik jest obowiązany do dokonania rocznego lub innego okresowego rozliczenia tego podatku.
§ 6. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, właściwość rzeczową organów podatkowych w sprawach wymienionych w § 2 i 2a.
Podatnicy nie są wówczas zobowiązani do zapłaty podatku. Dwie formy:
a) generalne, robi to Minister Finansów w drodze rozporządzenia uzasadnionego interesem publicznym lub ważnym interesem podatników
np. zaniechanie poboru podatku od europosłów z podatku od os. fiz. mimo że są rezydentami PL; np. klęska żywiołowa
b) indywidualnie, którego dokonują organy podatkowe, na wniosek podatnika od obowiązku poboru podatku
np. kiedy podatnik uprawdopodobni, że pobrany podatek byłby niewspółmiernie wysoki do podatku ..”
Skala podatkowa 19%, 30%, 40% btw
art. 66 OP sposób szczególny wygaśnięcia zobowiązania podatkowego
Przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych na organ podatkowy z tytułu zaległości podatkowych, na wniosek!
np. zbiór rzeczy w wyniku dziedziczenia, oddajemy jedną z nich w ramach podatku
Umowa o przeniesienie nie jest z urzędem, ale z wierzycielem podatkowym: wójtem, burmistrzem, marszałkiem, za zgodą organu podatkowego.
czynność cyw. – pr. oferta
Wygasanie zobowiązań podatkowych
Ulgi:
a) systemowe
b) uznaniowe – z uznania organu podatkowego, zmieniają sytuację prawną podatnika
...
gosicka