Świat przyrody
w literaturze dziecięcej inspiracją do aktywności twórczej dziecka.
„Piosenka przebrzmi, poemat zachwyci,wielka drama wzruszy namiętność, ale książka nauczy, książka w pamięci zostanie;z pamięci przejdzie do serca, z serca w życie praktycznei wyda owoc pożyteczny”.
Spis treści
Dziecko w świecie przyrody…………………………………………………..3
Świat przyrody w literaturze dziecięcej- zbiór literatury……………………...6
Poznawanie przyrody nieożywionej wśród dzieci sześcioletnich……………..9
Tabela rozwiązań metodycznych w czasopismach i literaturze………………11
Wiosna materiały pomocnicze dla nauczycieli przedszkola………………….12
Dziecko i świat przyrody na podstawie opowiadań
Ewy Szelburg – Zarembiny w zbiorze „najmilsi”…………………………….13
Wiersze jesienne………………………………………………………………16
Wiersze zimowe………………………………………………………………28
Wiersze wiosenne……………………………………………………………..37
Wiersze letnie…………………………………………………………………45
Dziecko w świecie przyrody
Częste kontakty z przyrodą wpływają na ukształtowanie się u dziecka właściwego stosunku do wszystkiego co piękne wokół nas. Przeżycia i obserwacje poczynione w bezpośrednich kontaktach z przyrodą i wzbogacane literaturą pobudzają wyobraźnię dziecięcą oraz inspirują różnorodną twórczość. Podczas obcowania dzieci z przyrodą, występują w sposób naturalny wzajemne przenikania się elementów poznania i myślenia społecznego, działania i doznań emocjonalno-estetycznych. Pracując z dziećmi w przedszkolu mamy okazję i staramy się w swych działaniach w sposób urozmaicony przybliżyć dzieciom zjawiska przyrodnicze poprzez:
· uwrażliwianie na piękno przyrody, która nas otacza oraz poznawanie jej zasad;
· przyjazne odnoszenie się do zwierząt i roślin;
· zapoznanie z bogactwem świata roślinnego i zwierzęcego.
· organizowanie opieki nad zwierzętami m.in. dokarmianie ptaków zimą Częste kontakty z przyrodą wpływają na kształtowanie się u dzieci właściwego stosunku do wszystkiego co żyje. W przedszkolu kształtujemy osobowość dzieci wyrabiając wrażliwość i poczucie obowiązku oraz uświadamiamy znaczenie przyrody. Te cele osiąga się nie tylko przez wyposażenie dzieci w odpowiedni zasób wiedzy z zakresu ochrony środowiska, ale również staramy się budzić ich świadomość ekologiczną. Ekologia jest dyscypliną młodą i - jakkolwiek współcześnie jest to dziedzina już rozbudowana - dopiero przed 100 laty rozpoczynała swoje podboje. Nie oznacza to jednak, że wcześniejsze badania nie dotyczyły tej dziedziny wiedzy. Nawiązanie do idei: jedność organizmów ze środowiskiem można znaleźć w pracach Antoniego van Leeuwenhoeka już na początku XVIII w, ale i zdecydowanie wcześniej, bo w starożytności. Przeprowadzona przez Arystotelesa i jego uczniów Teofrasta Klasyfikacja roślin i zwierząt miała przecież charakter ekologiczny. Obecnie ekologię można określić najogólniej jako naukę o ekonomice przyrody; szerzej - jest to nauka o strukturze i funkcjonowaniu przyrody badającą, wzajemne zależności pomiędzy organizmami oraz ich zespołami a środowiskiem. Chodzi nam o to, aby dzieci zrozumiały dlaczego należy tak a nie inaczej postępować z roślinami czy zwierzętami, aby nabywały umiejętności opiekowania się nimi, chronienia ich. Dydaktycy przyrody uzależniają kształtowanie postaw dzieci od rozumienia przez nich potrzeby ochrony środowiska, przyrody i od rozumienia roli i miejsca człowieka w przyrodzie. Pojęcie przyroda i środowisko dotyczy w równym stopniu tego co nas otacza, gdzie żyjemy, bawimy się, pracujemy, cieszymy się, troszczymy się, dbamy o nie, szanujemy i niestety niszczymy. My, dorośli, znamy wiele określeń na to, aby móc opisać i wyrazić swoje poglądy. Natomiast dla dziecka w wieku przedszkolnym, poznanie najpiękniejszych cech przyrody odbywa się poprzez zbadanie, przeżywanie i zapamiętanie a pomóc mu może w tym odkrywaniu nauczycielka. To, czy dziecko będzie miało właściwie rozbudzone uczucia w stosunku do świata, w którym żyje w ogromnej mierze zależeć będzie od sposobu, w jakim mu go ukaże "jego pani". W naszej pracy z dziećmi w przedszkolu zasadniczą rolę odgrywają spotkania z przyrodą. Sama przyroda, każda z pór roku dostarcza nam tematów do rozmów, doświadczeń, doznań estetycznych i przeżyć. Chociaż mieszkamy i żyjemy w mieście, nie obce są nam spotkania w parku, w lesie, nad wodą. Aby dzieci czuły się dobrze w otaczającym świecie, staramy się podtrzymywać i wzmacniać ich naturalny i bezpośredni kontakt z przyrodą. To, jak sobie dziecko przedstawia świat i jak go wyjaśnia, interesowało od dawna psychologów. Różne badania naukowe wykazują, że dziecko stwarza sobie własne "teorie" o pochodzeniu rzeczy, zwierząt� Wzbogacając przeżycia wywoływane bliskością przyrody przedszkole przeciwdziała również uprzedzeniom estetycznych, jakie dziecko wynosi czasem ze swojego rodzinnego środowiska, wstrętom i nieuzasadnionym lękom, przed niektórymi zwierzętami, czy opiniom, że np. piękne mogą być tylko kwiaty hodowane w ogrodzie. Skala przeżyć dziecka poszerza się także dzięki sztuce, literaturze, audycjom radiowym, przedstawieniom czy ilustracjom o tematyce przyrodniczej. łączność z przyrodą zacieśniają zabawy dzieci i twórczość plastyczną z nią związana oraz zabawki przedstawiające zwierzęta. Piękno przyrody można przybliżyć dziecku poprzez jego zainteresowania. Pociągający może być krajobraz w różnych porach dnia i roku. Dzieci mieszkające w mieście maja utrudniony kontakt z naturą, a poznają ją jedynie za pośrednictwem ilustracji i opowiadań. Tym dzieciom stwarzamy wszelkie możliwości i okazje do kontaktu z przyrodą. My, nauczyciele, zawsze znajdziemy miejsca, do których warto się udać na wycieczkę, aby dzieci zobaczyły wszystko to co wiąże się z przyroda i jej elementami. Wszystkie zajęcia z zakresu ekologii prowadza do jednego celu aby:
· rozbudzić zainteresowanie sprawami przyrody
· uczyć miłości do niej
· budzić radość i uśmiech dzieci na ich twarzach. Wszystkie dzieci w przyszłości na pewno będą pamiętać, aby niczego bezmyślnie i niepotrzebnie nie zniszczyć, a tym samym nie pozwolą na to innym. Rozumieją, że nas wszystkich dotyczy obowiązek ochrony przyrody, która nie tylko uczy, ale jest też podstawą wyżywienia. Bliskie obcowanie z przyrodą w dzieciństwie pozostawia niepowtarzalne wzruszenia. Przyroda silnie działa na sferę zmysłową i emocjonalną małego dziecka, dostarcza mu wiele emocji połączonych z dobrym samopoczuciem fizycznym, z radością ruchu na wolnej przestrzeni, świeżym powietrzu - ma to duże znaczenie zdrowotne. My, dorośli, powinniśmy wychodzić naprzeciw potrzebom obcowania z przyrodą i od najwcześniejszych lat rozwijać u dziecka zdolność dostrzegania szerokiej skali jej piękna. łączy się to z poznawaniem otaczającego środowiska, budzeniem uczuć dla ojczystej przyrody, kształtowaniem stosunku do zwierząt i ludzi oraz zjawisk otaczającej nas flory i fauny. Należy też podkreślić, że prowadzenie zajęć przyrodniczych w przedszkolu zależy w dużej mierze od przygotowań nauczycielek, które potrafią ukierunkować myślenie dziecka. Same wzbogacamy swoją wiedzę przyrodniczą, poprzez fachową literaturę i filmy. świat przyrody ze swym niezwykłym bogactwem kształtów, barw, zmiennością zjawisk pociąga dziecko i ma na nie wszechwładny wpływ o czym nie trzeba nikogo przekonywać. Zostało to udowodnione przez wielu wybitnych pedagogów. Obserwacja przyrody ma wpływ na sferę umysłową dziecka, rozwijając spostrzeżenia i wrażenia. Dziecko potrafi obserwować, zestawia, odnajduje podobieństwa i różnice, stara się dociec przyczyn zaistniałego zjawiska, wyciąga wnioski i uogólnia opanowując stopniowo logikę myślenia. Przyroda ma również wpływ na rozwój emocjonalny, społeczno-moralny zarazem inspiruje dziecko do dalszej działalności. Formy poznania tego ciekawego, żywego świata są różne. Jedną z najpopularniejszych metod są zajęcia w kąciku przyrody, gdzie można stworzyć dzieciom wyśmienite warunki do bardzo ciekawych obserwacji w "mikroświecie" przyrody. Do podziwiania w przyrodzie jest bardzo wiele. Wielu jest literatów, którzy w swoich utworach odzwierciedlają piękno i bogactwo przyrody. Bardzo nam się spodobało przesłanie pani Bronisławy Dymary z książki Dziecko w świecie przyrody - poznać, pokochać, chronić, bo przecież my nauczyciele jesteśmy po to aby to wszystko realizować. Za autorką zadajemy sobie wiele pytań: "Jak odnaleźć się w bogatym świecie przyrody?", "Co poznawać a z czego rezygnować?". Przyroda jest wszędzie - w poezji, w malarstwie, w muzyce, stanowi istotę ruchu. Poznajemy ją poprzez: zmysły, uczucia, wolę i inteligencję. Myślimy, że o przyrodzie można pisać w nieskończoność, bo wydaje nam się, że nie spędzamy ani jednego dnia bez niej. Dla dzieci organizujemy mnóstwo ciekawych zajęć:
· bajki o tematyce ekologicznej - "Bajka o strasznym smogu" i "O Piotrku, który zamienił się w kwiat" (poprzez udział dzieci w inscenizacjach i bajkach starałyśmy się przybliżyć treści dotyczące zagrożeń ekologicznych jakie niesie cywilizacja oraz degradacja środowiska przyrodniczego, do której przyczynia się człowiek),
Przyroda stanowi więc okazję do cieszenia się z małych rzeczy, uczy otwartości oczu, skłania do zachwytu nad pięknem oraz radości w zwykłych czynnościach i zdarzeniach. Pozwala również realizować samego siebie
Świat przyrody w literaturze dziecięcej
- zbiór literarury.
Ø Antologia literatury dziecięcej, Mac Edukacja
Ø Badalska W., Cztery motylki
Ø Bator Agnieszka, Anna Podgórska, A to ciekawe... - Zwierzęta
Ø Bator Agnieszka, Anna Podgórska, A to ciekawe... – Przyroda
Ø Bator Agnieszka , Człowiek i przyroda - Encyklopedia wiedzy przedszkolaka
Ø Bechlerowa H., Jedna srebrna kropla
Ø Bechlerowa H., Jak kolczatek szukał mieszkania
Ø Bahdaj A., Nad strumykiem,
Ø Bianki W., przekład Lewandowska J., O cieśle bez siekier
Ø Brzechwa J., Brzechwa dzieciom
Ø Centkiewicz Alina, Na białym szlaku i inne opowiadania
Ø Centkiewicz Alina i Czesław, Na podbój Arktyki
Ø Centkiewicz Alina i Czesław, Nie prowadziła ich Gwiazda Polarna
Ø Centkiewicz Alina i Czesław , Okrutny biegun
Ø Centkiewicz Alina i Czesław, Tajemnice szóstego kontynentu
Ø Centkiewicz Alina i Czesław, Tumbo z Przylądka Dobrej Nadziei
Ø Centkiewicz Alina i Czesław, W lodach Eisfiordu
Ø Centkiewicz Alina i Czesław, Zaczarowana zagroda
Ø Centkiewicz Alina i Czesław, Zdobywcy Bieguna Północnego
Ø Centkiewicz Alina i Czesław, Kierunek Antarktyda
Ø Centkiewicz Alina i Czesław, Człowiek, o którego upomniało się morze
Ø Ciboul A. Dzięki zmysłom poznajemy świat
Ø Czarnecki J. M., Bór i gaik
Ø Derwich Maria, Moja pierwsza encyklopedia - Wszechświat
Ø Domka L.: Dialog z przyrodą w edukacji dla ekorozwoju,
Ø Duszyńska J., O ciekawym wróbelku
Ø Dymara Bronisława, Stanisław Michałowski, Lidia Wollman-Mazurkiewicz, Dziecko w świecie przyrody. Książka do wychowania proekologicznego,
Ø Dysney ,Cztery pory roku z Kubusiem Puchatkiem
Ø Elbanowska S. , Przyroda nieożywiona w wychowaniu przedszkolnym
Ø FRYCIE Stanisław, ZIÓŁKOWSKA-SOBECKA Marta : Leksykon literatury dla dzieci i młodzieży.
Ø Gellner D., Zbiór wierszy
Ø Heine A., Edukablok - Pory roku 6 - 9 lat
Ø Janczarski Cz., Miś uszatek
Ø Januszewska Hanna, Pyza na polskich dróżkach
Ø Jaskóbczyk K., Magiczna ruletka – Postaw na miłość i wygraj
Ø Kątny Marek , PRZYRODA w polskiej prozie dla dzieci i młodzieży
Ø Konopnicka Maria, Wybór wierszy,
Ø Korsak W.: Na tropie przyrody
Ø M. Kowalewska, M. Kownacka: Głos przyrody, t. 1: Wiosna, lato, t. 2: Jesień, zim
Ø Kownacka Maria, Nocka i dzionek
Ø Kownacka Maria, O bursztynowym złocie
Ø Kownacka Maria, Razem ze słonkiem: pierwsza książka wprowadzająca w świat przyrody
Ø Kownacka Maria, Razem ze słonkiem: pierwsza książka wprowadzająca w świat przyrody : Szaruga jesienna.
Ø Kownacka Maria, Razem ze słonkiem : pierwsza książka wprowadzająca w świat przyrody : Zima
Ø Kraszewska M., ...
honia100