OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO
w pytaniach i odpowiedziach cz.1. 31.12.2008
Spis treści
Jak szybko i bezproblemowo - z uwzględnieniem zmianw prawie - uporać się z oceną ryzyka zawodowego? 2
Ocena ryzyka zawodowego po nowemu! 2
Jak ułatwić przeprowadzanie oceny ryzyka zawodowego? 3
Kto dokonuje oceny ryzyka? 4
Ocena ryzyka zawodowego - faza wstępna 5
Jak udokumentować poinformowanie pracownika o ryzyku zawodowym? 5
10 kroków do dokonania oceny ryzyka zawodowego wywołanego czynnikami szkodliwymi 6
Co robić, gdy w firmie nie przeprowadzono oceny ryzyka zawodowego? 8
Sprawdź, kiedy bezwzględnie musisz dokonać aktualizacji oceny ryzyka zawodowego! 8
Zarządzanie ryzykiem zawodowym spawaczy 9
Zagrożenia na stanowisku pracy ślusarza 10
Czy znasz najczęstsze zagrożenia na stanowisku pracy kierowcy wózka jezdniowego? 11
Zagrożenia występujące przy odśnieżaniu dachów 12
Ograniczanie ryzyka wynikającego z pracy w kontakcie z alkoholami 14
Zagrożenia przy pracy z komputerem 14
Ocena ryzyka zawodowego w szkole 16
Kucharz - kontrola ergonomicznych warunków pracy i ocena stanu bhp 17
Jakie zagrożenia występują podczas prac w zakładach gospodarki odpadami? 18
Nowa kampania na rzecz oceny ryzyka zawodowego - przyłącz się! 19
Droga Czytelniczko, Drogi Czytelniku!
Zbliża się koniec roku - można się już pokusić o jego pewne podsumowanie w zakresie nowych rozwiązań prawnych dotyczących spraw bezpieczeństwa i higieny pracy. Bez wątpienia za jedno z takich rozwiązań należy uznać nowelizację przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 z późn. zm.) dotyczącą zasad, na których opiera się proces oceny ryzyka zawodowego.
Pamiętaj, że obecnie:
l Ocena ryzyka zawodowego nie może być czynnością jednorazową, ale musi być ciągłym procesem zapewnienia pracownikom bezpieczeństwa i higieny pracy.
l Ocena ryzyka zawodowego rozpoczyna się już na etapie podjęcia decyzji o prowadzeniu działalności, przez zatrudnianie pracowników, wprowadzanie zmian na stanowiskach pracy i w miejscach wykonywania prac, a kończy na wykazaniu, że proces produkcyjny oraz wykonywane podczas niego czynności są bezpieczne.
l Dokumentacja oceny ryzyka zawodowego powinna się składać ze szczegółowego opisu:
l Integralną częścią dokumentacji oceny ryzyka zawodowego jest informacja dla pracownika (karta oceny ryzyka zawodowego), z której pracownik powinien dowiedzieć się:
Lesław Zielińskibyły główny inżynier zarządzaniabezpieczeństwem pracy, rejestrowanyaudytor pomocniczy SZBP wg ISRS
Pamiętajcie, że obecnie:
a także wyszczególniać osoby pracujące na konkretnym stanowisku pracy.
Jak dobrze przygotować się do przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego w firmie?
Dobre przygotowanie do przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego w zakładzie pracy polega na:
l zapewnieniu niezbędnych zasobów finansowych, rzeczowych, ludzkich itp.,
l wyznaczeniu niezbędnych osób oraz, jeśli nie posiadają wymaganych kwalifikacji, skierowanie ich na specjalistyczny kurs. Zaleca się powołanie zespołu do wykonania oceny ryzyka oraz określenie jego zadań i odpowiedzialności, a także zaproszenie do udziału w jego pracach specjalistów z zewnątrz;
l zapewnieniu udziału pracowników w ocenie ryzyka zawodowego (np. przez rozmowy z pracownikami wykonującymi prace na ocenianym stanowisku lub zbieranie uwag w ankietach),
l zapewnieniu osobom oceniającym ryzyko zawodowe dostępu do potrzebnych informacji (np. poprzez umożliwienie im wglądu lub dostarczenie zapisów z rejestrów wypadków przy pracy, chorób zawodowych, wyników pomiarów czynników środowiska pracy, analiz stanu bezpieczeństwa itp.),
l sporządzeniu wykazu stanowisk oraz wykonaniu ich analizy (np. ocena stanowisk pod względem ich powtarzalności lub stałości wykonywanych na nich prac itp.),
l określeniu sposobu informowania o ryzyku zawodowym (np. poprzez opracowanie procedury informowania pracowników o występującym na ich stanowiskach pracy ryzyku zawodowym podczas szkoleń bhp).
Ocena ryzyka przebiegnie sprawnie, jeśli osoby oceniające będą miały zapewniony dostęp do informacji z nią związanych, czyli:
l wykazu stanowisk, na których ma być przeprowadzona ocena,
l charakterystyki stanowisk zawartych w wykazie, o którym mowa powyżej,
l dodatkowych informacji, które mogą być przydatne przy ocenie ryzyka na konkretnym stanowisku (np. jaką wiedzą dysponują pracownicy zatrudnieni na stanowisku podlegającym ocenie, jakie posiadają dodatkowe uprawnienia, jaka jest liczba innych osób narażonych na zagrożenia związane z tym stanowiskiem pracy itp.
dr inż. Iwona Romanowska-Słomkaekspert z zakresu oceny ryzyka zawodowego
Od 1 lipca 2007 r. pracodawca za zaniedbanie obowiązku dokonywania oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy może zapłacić nawet 30.000 zł grzywny!
Do dokonania oceny ryzyka zawodowego oraz informowania pracowników o tym ryzyku zobowiązuje pracodawcę art. 226 Kodeksu pracy. Pamiętajcie, że ocena ryzyka zawodowego jest obowiązkowa i za jej przeprowadzenie odpowiedzialny jest pracodawca.
Oceny ryzyka zawodowego dokonują zespoły powołane przez pracodawcę. Wiodącą rolę w tym procesie odgrywają pracownicy służby bhp. W przypadku braku możliwości dokonania oceny własnymi siłami, zakład pracy może powierzyć dokonanie oceny specjalistom spoza zakładu pracy.
Uwaga!Należy jednak pamiętać, że zawsze to pracodawca jest odpowiedzialny za właściwe przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego. Pracodawca ma także obowiązek informować pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami.
Procedura oceny ryzykaPrzedstawiona w Polskiej Normie (PN-N-18002:2000. Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego) procedura oceny ryzyka zawodowego jest w swojej istocie jedną z metod dokonywania takiej oceny. Jednym z ważnych elementów (etapów) oceny ryzyka zawodowego jest identyfikacja zagrożeń.
Przystępując do identyfikacji zagrożeń można zastosować metodę list kontrolnych, które mogą być opracowane z wykorzystaniem wykazu czynników szkodliwych, niebezpiecznych lub uciążliwych. Na etapie identyfikacji zagrożeń przydatna jest dotychczasowa wiedza na temat zagrożeń występujących na analizowanych stanowiskach. W każdym jednak przypadku zaleca się sprawdzanie, czy wszystkie zagrożenia zostały zidentyfikowane i czy dostępne są informacje na ich temat (wartości charakteryzujące czynnik), oraz czy są wystarczające do oceny ryzyka.
Zagrożenia można zidentyfikować na podstawie analizy informacji dotyczących:
l lokalizacji stanowiska pracy i realizowanych na nim zadań,
l osób pracujących na stanowisku, w tym kobiet w ciąży, młodocianych i niepełnosprawnych,
l stosowanych środków pracy, materiałów i procesów pracy,
l wykonywanych czynności oraz sposobu i czasu ich wykonywania,
l wymagań przepisów prawnych i norm, odnoszących się do stanowiska,
l zagrożeń, które już zostały zidentyfikowane i ich źródeł,
l możliwych skutków występujących zagrożeń,
l stosowanych środków ochronnych,
l wypadków przy pracy, zdarzeń potencjalnie wypadkowych,
l chorób zawodowych oraz awarii.
Adam Pościkasystent w Zakładzie OchronOsobistych CentralnegoInstytutu Ochrony Pracy
Wszystkie informacje oraz dokumenty niezbędne do dokonania wstępnej fazy oceny ryzyka zawodowego powinny znajdować się w dokumentacji dotyczącej bezpieczeństwa i higieny pracy, którą prowadzicie w firmie (np. rejestry, protokoły itp.).
InformacjeDo zrealizowania wstępnej fazy oceny ryzyka zawodowego niezbędne są informacje dotyczące między innymi:
l zagrożeń,
l warunków środowiska pracy,
l wymagań kwalifikacyjnych i zdrowotnych pracowników,
l stosowanych zabezpieczeń (środków ochrony zbiorowej i indywidualnej),
l statystyk wypadkowych i chorobowych (szczególnie chorób zawodowych i podejrzeń o takie choroby),
l osób zatrudnionych (kobiet, mężczyzn, młodocianych, niepełnosprawnych).
DokumentyDo zrealizowania wstępnej fazy oceny ryzyka zawodowego potrzebne są również odpowiednie dokumenty, mianowicie:
l dokumentacja oceny ryzyka zawodowego (karty oceny ryzyka zawodowego),
l roczne statystyki wypadków, zdarzeń potencjalnie wypadkowych i chorób zawodowych,
l wyniki badań środowiska pracy,
l wnioski z narad w sprawach bhp,
l wnioski z narad komisji bezpieczeństwa i higieny pracy (jeżeli taka w firmie istnieje),
l protokoły kontroli stanowisk pracy,
l protokoły kontroli organów zewnętrznych (np. Państwowej Inspekcji Pracy),
l protokoły z posiedzeń komisji bezpieczeństwa i higieny pracy (jeżeli taka w firmie istnieje).
Co powinna zawierać informacja o zapoznaniu pracownika z ryzykiem zawodowym? W jaki sposób udokumentować fakt poinformowania pracownika o ryzyku zawodowym?
Poinformowanie danego pracownika o ryzyku zawodowym powinno mieć formę pisemną, tym bardziej że informację o ryzyku trzeba poszerzyć o wykaz środków profilaktycznych zmniejszających to ryzyko do poziomu akceptowalnego. Z przekazanych informacji pracownik musi się dowiedzieć, iż niestosowanie środków profilaktycznych (zabezpieczeń) powoduje wzrost ryzyka.
Jakie dokumenty dla pracownika?Pracownik po dokonaniu oceny ryzyka zawodowego na jego stanowisku pracy musi otrzymać dokumenty dotyczące:1) opisu zagrożeń;2) możliwych skutków spowodowanych zagrożeniem;3) stosowanej profilaktyki ograniczającej ryzyko (barier):
l środków ochrony zbiorowej,
l środków ochrony indywidualnej;
4) oceny dopuszczalności oszacowanego ryzyka na jego stanowisku pracy;5) wartości oszacowanego ryzyka szczątkowego (resztkowego, końcowego).
Sposób przedstawiania pracownikom informacji o ryzyku zawodowym powinien być w miarę możliwości opisowy.
Karta oceny ryzyka zawodowegoPodstawowym dokumentem dotyczącym ryzyka zawodowego jest karta oceny ryzyka zawodowego. W karcie tej istotne jest pokazanie wielkości ryzyka początkowego, czyli bez stosowania środków profilaktycznych i ryzyka resztkowego (tego, które pozostaje po zastosowaniu zabezpieczeń).
W karcie oceny ryzyka zawodowego można wpisywać tylko środki profilaktyczne stosowane w firmie i dostępne dla pracowników, którym są niezbędne do bezpiecznego wykonywania pracy.
Sposób opracowania karty oceny ryzyka zawodowego wybiera pracodawca.
Informacja o zapoznaniu z ryzykiemJednym ze sposobów potwierdzenia, że pracownicy firmy zostali zapoznani z ryzykiem zawodowym, jest wprowadzenie odrębnego dokumentu, tzw. informacji o zapoznaniu pracownika z ryzykiem zawodowym. Powinna się ona składać z części opisowej określającej:
l komórkę organizacyjną firmy,
l dane osobowe pracownika,
l nazwę jego stanowiska pracy i czynności, których ocena ryzyka dotyczy,
l ...
anula_w