Naturalna ultramaryna
Lapis – lazuli - skała metamorficzna powstała w wyniku przeobrażeń utworów węglanowych (wapieni i dolomitów) pod wpływem intruzji granitów, sjenitów lub pegmatytów. Jej głównym składnikiem jest lazuryt.
· Odznacza się drobnoziarnista i zbitą teksturą,
· bezkierunkową strukturą.
· Ma troszeczkę większą gęstość niż lazuryt. Powodem są domieszki innych minerałów.
· Główny minerał budujący skałę to lazuryt (25 -40 %) obok niego inne minerały: grupy sodalitu między innymi: augit, kalcyt, diopsyd, piryt, hornblenda, mika.
· Substancją barwiącą jest siarka.
· W kamieniach najlepszej jakości barwa jest rozmieszczona równomiernie.
· Wartość zmniejsza domieszka kalcytu (białawy lub szary) i dużej ilości pirytu - wywołuje brzydki zielonkawy odcień.
· Drobno rozdzielony piryt jest pożądany.
· Polepszenie barwy jest możliwe po podgrzaniu lub przez barwienie.
Kamień wrażliwy na nacisk, temperaturę, kwasy, mydło. Pierścionki z tym kamieniem trzeba zdejmować do prac domowych.
Miejsca występowania: są takie same jak lazurytu
Afganistan (w Hindukuszu - Badakhszan, eksploatowane ponad 6000 lat, najlepsze kamienie i źródło rodzimej ultramaryny), Rosja (nad Bajkałem - jasnoniebieski z domieszką pirytu), Chile (na północ od Santiago de Chile), USA (Kalifornia - niebieskoszary z białymi plamkami, Kolorado - ciemnoniebieski).
· Był stosowany jako materiał ozdobny już w okresie prehistorycznym. Ceniony w starożytnym Egipcie, Sumerze, później w Akadzie, Babilonii i Asyrii. Wykorzystywany do ozdoby przedmiotów kultu, biżuterii, instrumentów muzycznych - m.in. harfy wydobyte z grobowców w Ur, tzw. „sztandar z Ur”.
· W średniowieczu - jako barwnik do uzyskania ultramaryny.
· Obecnie do: pierścionków, naszyjników, drobnych rzeźb, przedmiotów artystycznych.
W 1954 pojawił się na rynku kamień syntetyczny, barwiony tlenkiem kobaltu, domieszka opiłków złota dobrze naśladuje piryt.
Od 1976r. rozpowszechniony jest syntetyczny lapis - lazuli o dobrej jakości.
Leptyt – skała pochodzenia metamorficznego, odmiana gnejsu wieku prekambryjskiego. Czasem zawiera skupienia rud żelaza.
Leukogranit - biały, leukokratyczny granit bezłyszczkowy, wtórnie zleukokratyzowany pozbawiony składników ciemnych. Skała zbudowana z kwarcu, plagioklazu i mikroklinu pertytowego o strukturze kierunkowej. Odmiana granitu, który powstał w wyniku potaklastycznej autometamorfozy różnych odmian granitu. Zasobnych w alkalia tlenek sodu Na2O + tlenek potasu K2O. Niekiedy występuje w nim jasny łyszczyk - muskowit. W Polsce występujące w różnych rejonach Dolnego Śląska, między innymi koło Sobótki oraz w Górach Izerskich na Kopańcu.
Zastosowanie
W przemyśle ceramicznym do produkcji porcelany technicznej i fajansu.
damian_lewandowski