RATOWNICTWO MORSKIE(1).doc

RATOWNICTWO MORSKIE  

KONSPEKT KURSU OFICERÓW WACHTOWYCH  I KAPITANÓW

CZĘŚĆ I

PODSTAWY PRAWNE RATOWNICTWA MORSKIEGO

1    MIĘDZYNARODOWE AKTY PRAWNE

1.1  KONWENCJA O UJEDNOSTAJNIENIU NIEKTÓRYCH PRZEPISÓW DTYCZĄCYCH NIESIENIA POMOCY I   RATOWNICTWA  MORSKIEGO – Bruksela 23.09.1910 r.

Art.2

Każdy fakt udzielenia pomocy lub Ratownictwa z wynikiem pożytecznym daje podstawę do słusznego wynagrodzenia. Nie należy się żadne wynagrodzenie, jeżeli udzielona pomoc pozostaje bez pożytecznego wyniku. W żadnym przypadku kwota do wypłacenia nie może przekraczać wartości rzeczy uratowanych.

Art.3

Nie mają prawa do żadnego wynagrodzenia osoby, które brały udział w czynnościach ratowania pomimo wyraźnego i słusznego zakazu statku wspomaganego.

Art.4

Holownik nie ma prawa do wynagrodzenia za pomoc lub ratunek statku przez niego holowanego, lub jego ładunku, chyba, że udzielił usług wyjątkowych, które nie mogą być uważane za wykonanie umowy holowniczej.

Art.5

Wynagrodzenie należy się również, jeżeli pomoc lub ratunek miały miejsce pomiędzy statkami należącymi do tego samego właściciela.

Art.6

Wysokość wynagrodzenia ustalana jest przez umowę stron, a w jej braku – przez sędziego. To samo odnosi się do stosunku, w jakim to wynagrodzenie ma być podzielone pomiędzy ratujących. Podział ten między właścicielem, kapitanem i innymi osobami będącymi w służbie na każdym ze statków ratujących, będzie regulowane przez prawo krajowe statku.

Art.7

Każda umowa o pomocy i ratownictwie zawarta w chwili i pod wpływem niebezpieczeństwa, może być na żądanie jednej ze stron uchylona lub zmieniona przez sędziego, jeżeli uzna on, że umówione warunki nie są słuszne. W wszystkich przypadkach, gdy będzie udowodnione, że zgoda jednej ze stron została spaczona przez podstęp lub zatajenie, albo, jeżeli wynagrodzenie jest nadmiernie nieproporcjonalne do oddanej usługi w jednym czy w drugim kierunku, umowa może być uchylona lub zmieniona przez sędziego na żądanie strony zainteresowanej.

Art.8

Sędzia ustala wynagrodzenie stosownie do okoliczności, biorąc za podstawę:

a)   przede wszystkim osiągnięty wynik, wysiłki i zasługi tych, którzy udzielili pomocy, niebezpieczeństwo, które zagrażało statkowi wspomaganemu, jego pasażerom, załodze, ładunkowi oraz ratującym i statkowi ratującemu, zużyty czas, poniesione koszty i szkody, ryzyko odpowiedzialności i inne ryzyka, które zagrażały ratującym, wartość sprzętu użytego przez nich, uwzględniając ewentualne specjalne przystosowania statku ratującego;

b)   następnie – wartość rzeczy uratowanych.

Te same postanowienia stosują się do podziału przewidzianego w art. 6 ustęp 2. Sędzia może zmniejszyć lub uchylić wynagrodzenie, jeżeli okaże się, że ratujący przez swoją winę spowodowali konieczność pomocy lub ratunku, albo, jeżeli dopuścili się kradzieży, paserstwa lub innych czynów oszukańczych.

Art.9

Osoby uratowane nie są zobowiązane do żadnych wynagrodzeń, jednak bez naruszania w tym względzie przepisów krajowych. Ratujący życie ludzkie, którzy brali udział w związku z wypadkiem, który spowodował ratownictwo lub pomoc, mają prawo do słusznej części wynagrodzenia przyznanego ratującym statek, ładunek i ich przynależności.

Art.10

Dochodzenie wypłaty wynagrodzenia ulega przedawnieniu po 2 latach, począwszy od dnia, w którym czynności pomocy lub ratownictwa zostały zakończone. Przyczyny zawieszenia i przerwania tego przedawnienia określa prawo Sądu, do którego sprawę wniesiono. Wysokie Układające się Strony zastrzegają sobie prawo przyjęcia w swych ustawodastwach za okoliczność przedłużającą termin powyżej ustalony fakt, że statek, któremu udzielono pomocy lub, który uratowano, nie mógł być zajęty na wodach terytorialnych Państwa, w którym powód ma swoje miejsce zamieszkania lub swój główny zakład.

Art.11

Każdy kapitan jest obowiązany przyjść z pomocą każdej osobie, nawet wrogiej, znajdującej się na morzu w niebezpieczeństwie życia, jeżeli może to uczynić bez poważnego niebezpieczeństwa dla swego statku, swej załogi, swych pasażerów. Właściciel statku nie jest odpowiedzialny z tytułu naruszenia poprzedniego postanowienia.

1.2   MIĘDZYNARODOWA KONWENCJA O RATOWNICTWIE MORSKIM – Londyn 28.04.1989 r.

Rozdział I - Postanowienia ogólne

Artykuł 1- Definicje

Dla celów niniejszej Konwencji:

(a)                Akcja ratownicza oznacza każdą czynność lub działanie podjęte w celu udzielenia pomocy statkowi lub innemu mieniu, znajdującemu się w niebezpieczeństwie na wodach żeglownych lub jakichkolwiek innych wodach.

(b)                Statek oznacza każdy statek lub jednostkę pływającą oraz każde urządzenie nadające się do żeglugi.

(c)                Mienie oznacza każde mienie, nie przymocowane trwale i celowo do wybrzeża i obejmuje narażony na utratę fracht.

(d)                Szkoda w środowisku naturalnym oznacza fizyczną szkodę mającą wpływ na zdrowie ludzkie i życie środowiska morskiego na wodach przybrzeżnych lub śródlądowych oraz na obszarach do nich przyległych, spowodowaną przez zanieczyszczenie, skażenie, ogień, eksplozję lub podobne poważne zdarzenie.

(e)                Zapłata oznacza wszelkie wynagrodzenia, płatności i rekompensaty należne zgodnie z niniejszą Konwencją.

(f)                 Organizacja oznacza Międzynarodową Organizację Morską.

(g)                Sekretarz Generalny oznacza Sekretarza Generalnego Organizacji.

Artykuł 2- Stosowanie Konwencji

Niniejszą Konwencję stosuje się, gdy w Państwie będącym jej Stroną wszczęte zostanie postępowanie sądowe lub arbitrażowe dotyczące spraw regulowanych niniejszą Konwencją.

Artykuł 3 - Platformy i jednostki wiertnicze

Niniejsza Konwencja nie ma zastosowania do stałych lub pływających platform oraz ruchomych przybrzeżnych jednostek wiertniczych, gdy takie platformy lub jednostki prowadzą poszukiwanie, eksploatację lub przetwarzanie zasobów mineralnych dna morskiego.

Artykuł 4 - Statki będące własnością państwową

1.             Nie naruszając postanowień artykułu 5 niniejsza Konwencja nie ma zastosowania do okrętów wojennych oraz innych statków niehandlowych, których właścicielem lub armatorem jest Państwo i którym w czasie działań ratowniczych przysługiwał immunitet zgodnie z powszechnie uznawanymi zasadami prawa międzynarodowego chyba, że to Państwo postanowi inaczej.

2.             Gdy Państwo będące Stroną zdecyduje o zastosowaniu niniejszej Konwencji do swoich okrętów wojennych lub innych statków wymienionych w ustępie 1, powiadomi ono o tym Sekretarza Generalnego określając warunki i okoliczności takiego stosowania.

Artykuł 5 - Działania ratownicze przeprowadzane pod kontrolą władz publicznych

1.             Niniejsza Konwencja nie narusza przepisów prawa krajowego oraz konwencji międzynarodowych dotyczących działań ratowniczych przeprowadzanych przez władze publiczne lub pod ich kontrolą.

2.             Niemniej jednak, ratujący prowadzący takie działania ratownicze są uprawnieni do korzystania z praw i środków, przewidzianych w niniejszej Konwencji, w związku z działaniami ratowniczymi.

3.             Zakres, w jakim władza publiczna zobowiązana do przeprowadzenia działań ratowniczych może korzystać z praw i środków przewidzianych w niniejszej Konwencji, zostanie określony przez prawo Państwa, w którym władza ta się znajduje.

Artykuł 6 - Umowy o ratownictwo

1             Niniejsza Konwencja ma zastosowanie do wszelkich działań ratowniczych, chyba, że z umowy wyraźnie albo w sposób dorozumiany, wynika co innego.

2             Kapitan ma prawo zawierania umów o działania ratownicze w imieniu armatora statku. Kapitan lub armator statku mają prawo do zawierania takich umów w imieniu właściciela mienia znajdującego się na statku.

3             Niniejszy artykuł w żaden sposób nie narusza postanowień artykułu 7, ani obowiązku zapobieżenia szkodzie w środowisku lub zmniejszenia jej rozmiarów.

Artykuł 7 - Unieważnienie i zmiany umów

Umowa lub jej warunki mogą zostać unieważnione lub zmienione, jeżeli:

(a)                umowa została zawarta pod niewłaściwym wpływem lub pod wpływem niebezpieczeństwa, a jej warunki są niesłuszne; lub

(b)                zapłata zgodna z umową jest niewspółmiernie wysoka lub niska względem rzeczywiście wykonanych usług.

Rozdział II - Prowadzenie działań ratowniczych

Artykuł 8 - Obowiązki ratującego oraz właściciela i kapitana

1.             Ratujący jest obowiązany wobec armatora statku lub właściciela innego mienia znajdującego się w niebezpieczeństwie:

(a)           prowadzić działania ratownicze z należytą starannością;

(b)            wykonując obowiązek określony w postanowieniu lit (a) dołożyć należytej staranności w celu zapobieżenia szkodzie w środowisku lub zmniejszenia jej rozmiarów;

(c)          poszukiwać pomocy innych ratujących, gdy wymagają tego okoliczności; oraz

(d)            przyjąć pomoc innych ratujących na uzasadnione żądanie armatora lub kapitana statku lub właściciela innego mienia znajdującego się w niebezpieczeństwie, pod warunkiem jednak, że nie może to mieć wpływu na wysokość jego wynagrodzenia w razie ustalenia, że takie żądanie było bezzasadne.

2.             Armator i kapitan statku lub właściciel innego mienia znajdującego się w niebezpieczeństwie są obowiązani wobec ratującego:

(a)                w pełni współpracować z ratującym podczas działań ratowniczych;

(b)                tak postępując dołożyć należytej staranności w celu zapobieżenia szkodzie w środowisku lub zmniejszenia jej rozmiarów; oraz

(c)                gdy statek lub inne mienie zostało doprowadzone w bezpieczne miejsce - przyjąć jego zwrot, jeżeli ratujący w sposób rozsądny tego zażądał.

Artykuł 9 - Prawa Państw przybrzeżnych

Niniejsza Konwencja w żaden sposób nie narusza prawa Państwa przybrzeżnego do podejmowania kroków zgodnie z ogólnie przyjętymi regułami prawa międzynarodowego w celu ochrony swojego wybrzeża oraz związanych z nim interesów przed zanieczyszczeniem lub zagrożeniem zanieczyszczeniem wynikającym z wypadku morskiego lub działań związanych z takim wypadkiem, które mogą mieć poważne szkodliwe skutki, włączając w to prawo Państwa przybrzeżnego do udzielania instrukcji dotyczących działań ratowniczych.

Artykuł 10 - Obowiązek udzielenia pomocy

1.Każdy kapitan jest obowiązany, w takim stopniu, w jakim nie będzie to oznaczać poważnego niebezpieczeństwa dla jego statku oraz znajdujących się na nim osób, do udzielenia pomocy każdej osobie zagrożonej zaginięciem na morzu.

2.Państwa będące Stronami podejmą środki konieczne do wprowadzenia w życie obowiązku określonego w ustępie 1.

3.Armator statku nie ponosi odpowiedzialności za naruszenie przez kapitana obowiązku określonego w ustępie 1.

Artykuł 11 – Współpraca

Państwa Strony podczas ustalania zasad oraz podejmowania decyzji w sprawach dotyczących działań ratowniczych, jak zgoda na wejście do portów statków znajdujących się w niebezpieczeństwie czy zapewnianie ratującym odpowiednich urządzeń, powinny uwzględnić potrzebę współpracy między ratującymi, innymi zainteresowanymi stronami oraz władzami publicznymi, by zapewnić efektywne i skuteczne przeprowadzenie działań ratowniczych w celu ratowania życia lub mienia znajdujących się w niebezpieczeństwie, a także zapobieżenia szkodzie w środowisku szeroko rozu...