Politechnika Gdańska                                                                             Wydział Inżynierii Środowiska

Katedra Geodezji                                                                                       Rok akademicki 1997/98

Ćwiczenie nr 4

POMIAR SYTUACYJNO-WYSOKOŚCIOWY

- sprawozdanie -

Sekcja nr 49                                                                                        Andrzej Artur KRYMSKI

Ćwiczenie nr 4: POMIAR SYTUACYJNO-WYSOKOŚCIOWY

- SPRAWOZDANIE -

1. Cel i zakres ćwiczenia.

              Celem ćwiczenia jest wykonanie mapy sytuacyjnej małego obszaru (działki zabudowanej) w skali 1:200.

Mapa określa położenie, kształt i wielkość szczegółów terenowych i służy do obliczenia powierzchni mierzonego obszaru, stanowi podkład do opracowywania projektów budowlanych, podziału terenu, regulacji granic oraz innych prac geodezyjnych i inżynierskich.

Wszystkie mapy mają charakter dokumentu i są przechowywane w odpowiednich archiwach.

2. Sprzęt:

              * teodolit ze statywem;

* niwelator ze statywem;

* węgielnica;

              * łaty niwelacyjne;

              * taśma terenowa stalowa;

              * taśma parciana;

* szpilki miernicze;

              * tyczki miernicze;

              * żabki;

              * szkicownik.

3. Kolejność czynności.

3.1. Zapoznanie się z terenem (wywiad w terenie).

Podczas pierwszych ćwiczeń zapoznaliśmy się  z zarysem poziomym granic obszaru i zabudowań, ustaliliśmy szczegóły sytuacyjne, które powinny znaleźć się na mapie oraz ustaliliśmy wstępnie kształt osnowy pomiarowej.

3.2. Zaprojektowanie osnowy pomiarowej.

              Przebieg osnowy pomiarowej powinien spełniać następujące warunki:

a)      boki osnowy przechodzą w miarę możliwości w terenie dogodnym do bezpośredniego pomiaru długości;

b)      osnowa powinna zapewniać dogodne wykonanie pomiaru szczegółów metodą domiarów prostokątnych;

c)      osnowę pomiarową z reguły zakładamy w kształcie czworokąta lub trójkąta.

3.3. Stabilizacja punktów osnowy pomiarowej.

Punkty osnowy pomiarowej należy zastabilizować w terenie w sposób trwały. Punkty stabilizujemy równo z ziemia palikami drewnianymi z zabitym centrycznie gwoździem, rurkami lub prętami żelaznymi o długości 30 cm.

Stabilizacja punktów osnowy pomiarowej była już wcześniej wykonana.

3.4. Opis topograficzny punktów osnowy pomiarowej.

Opis topograficzny wykonaliśmy dla każdego punktu osobno, nawiązując do trwałych punktów lub trwałych linii w terenie. Należy pamiętać, aby długość miar nawiązujących nie przekraczała 20 metrów.

              Nawiązanie wykonaliśmy taśmą parcianą wpisując zdjęte miary w odpowiednie formularze. (Załącznik nr 2)

3.5. Pomiar długości boków osnowy pomiarowej.

Wszystkie boki osnowy pomiarowej pomierzyliśmy dwukrotnie taśmą stalową. Pomiaru długości dokonujemy zawsze zgodnie ze spadkiem terenu.

Przed przystąpieniem do pomiaru długości boku wytyczyliśmy punkty pośrednie.

W terenie w przybliżeniu poziomym mierzyliśmy kolejno, w dwóch przeciwnych kierunkach, długość każdego boku osnowy pomiarowej.

Różnicę dwukrotnego pomiaru długości należy porównać z odchyłką dopuszczalną. W przypadku przekroczenia odchyłki dopuszczalnej pomiar należy powtórzyć.

Wyniki pomiarów zapisaliśmy w odpowiednim formularzu. (Załącznik nr 3)

3.6. Zdjęcie szczegółów sytuacyjnych.

Zdjęcie szczegółów polega na pomiarze tylu elementów, ile potrzeba dla jednoznacznego określenia wzajemnego położenia wszystkich punktów danego obszaru.

Dla małych obszarów stosujemy najczęściej metodę domiarów prostokątnych.

Polega ona na tym, iż rozwijamy taśmę wzdłuż prostej (boku osnowy pomiarowej), na którą rzutujemy przy pomocy węgielnicy oznaczone tyczka punkty charakterystyczne terenu i odczytujemy wartość odciętej na taśmie stalowej             i rzędnej na taśmie parcianej. Dokładność obu odczytów powinna wynosić ± 1cm. Wszystkie wyniki należy wpisaliśmy na szkicu pomiarowym. (Załącznik nr 6)

Zdejmujemy następujące szczegóły:

·                      granice własności (załomy);

·                      granice trwałe;

·                      naziemne znaki urządzeń podziemnych;

·                      skarpy;

·                      słupy, latarnie itp.

Następujące szczegóły terenowe mierzymy z zastosowaniem miar kontrolnych:

·        budynki i obiekty inżynierskie;

·        ogrodzenia działek.

Jako elementy kontrolne należy przyjmować:

·        dwukrotnie niezależne rzutowanie punktów na boki osnowy pomiarowej;

·        miary czołowe (tzw. czołówki) pomiędzy punktami pomierzonymi (miary czołowe budynków i granic);

·        miary przeciwprostokątnych (tzw. podpórki);

·        miary do punktów przecięcia się linii pomiarowych z granicami działek.

Szkic pomiarowy wykonaliśmy odręcznie, bez skali, opisując miary              w sposób czytelny i jednoznaczny.

Szkic pomiarowy uzupełniliśmy charakterystyką budynku dotyczącą:

·     przeznaczenia (mieszkalny, gospodarczy, inny);

·     ognioodporności (ognioodporny, nieognioodporny);

·     ilości kondygnacji (cyframi rzymskimi wewnątrz konturu budynku);

·     numeru porządkowego (wewnątrz konturu budynku od strony ulicy).

Uwagi praktyczne przy zdjęciu szczegółów sytuacyjnych:

a)                        przy pomiarze konturu właściwego budynku mierzymy i wykazujemy występy większe od 0,10 m;

b)                        przy pomiarze ogrodzeń mierzymy i wykazujemy występy większe od   0,10 m;

c)                        zdejmujemy zewnętrzną linie ogrodzenia (najbardziej wysuniętą w stronę ulicy lub sąsiada);

d)                        drobne przedmioty przedstawione na mapie znakami konwencjonalnymi mierzymy wyznaczając ich punkt środkowy (np. słupy, naziemne znaki urządzeń podziemnych);

e)                        przy zdejmowaniu szczegółów sytuacyjnych, których odległość od boku osnowy pomiarowej (rzędna) jest mniejsza niż 3 m, możemy nie używać węgielnicy.

3.6. Niwelacja

Celem niwelacji jest określenie wysokości reperu roboczego oraz wyznaczenie wysokości punktów terenu.

W tym celu założyliśmy ciąg niwelacyjny, zawierający reper roboczy RR,       o początku w punkcie o znanej wysokości (reper państwowy RP=13,930). Założony ciąg jest ciągiem zamkniętym dla zwiększenia dokładności i kontroli pomiaru. Wysokość reperu roboczego wyznaczyliśmy z dokładnością do jednego milimetra.

Dopuszczalny błąd pomiaru ciągu wynosi:

gdzie:                                                                                   

L - długość ciągu w km;                                                                                   

m - współrzędna klasy ciągu (przyjmujemy 20);

Po obliczeniu wysokości reperu roboczego przystąpiliśmy do niwelacji powierzchniowej. Mierzyliśmy wysokości charakterystycznych punktów terenu metodą punktów rozproszonych. Założyliśmy ciąg niwelacyjny zamknięty korzystając z wyznaczonego reperu roboczego RR. (znajdującego na zaworze wodnym). Odczyty z  łaty wstecz i w przód odczytywaliśmy z dokładnością do jednego milimetra, odczyty z łaty w bok z dokładnością do jednego centymetra.

Równolegle do prowadzonych pomiarów prowadziliśmy szkic niwelowanego terenu, zaznaczając mierzone punkty. (Załącznik nr 9)

Na podstawie szkicu i obliczeń  wysokości mogliśmy te punkty nanieść na mapę sytuacyjno-wysokościową w skali 1:200. (Załącznik nr 10)

4. Skład operatu technicznego.

a) sprawozdanie techniczne:

- założenie, pomiar i obliczenia osnowy pomiarowej,

- pomiar szczegółów sytuacyjnych,

- pomiar wysokościowy;

              b) szkic osnowy pomiarowej – załącznik nr 1;

              c) opisy topograficzne punktów osnowy – załącznik nr 2;

              d) pomiar długości boków osnowy – załącznik nr 3;

              e) pomiar kątów osnowy – załącznik nr 4;

              f) obliczenie współrzędnych punktów poligonowych – załącznik nr 5;

              g) szkic sytuacyjny – załącznik nr 6;

              h) dziennik niwelacji punktów wysokościowych – załącznik nr 7;

              i) dziennik niwelacji terenowej – załącznik nr 8;

              j) szkic niwelacyjny – załącznik nr 9;

              k) mapa sytuacyjno-wysokościowa w skali 1:200 – załącznik nr 10.