PLASTYKA - budowle rzymskie.docx

BUDOWLE RZYMSKIE

PAnteon

-Panteon jest najlepiej zachowanym budynkiem z czasów starożytnego Rzymu. Został wzniesiony ku czci Bogom. Wewnątrz znajdował się ceremonialny ołtarz, gdzie zwierzęta były poświęcane i palone. Dym wydobywał się przez otwór w wierzchołku kopuły, zwany "wszystko widzące oko niebios".
-Oculus, czyli "oko" kopuły przepuszcza dzienne światło do wnętrza
-Panteon zbudowany przez Hadriana ok. 118 r. składa się z nakrytej kopułą rotundy (budowla w układzie centralnym. Składa się z jednego pomieszczenia przykrytego  kopułą. Rotunda  czasem otoczona kolumnadą)  oraz wspartego na korynckich kolumnach portyku.
-Aby udźwignąć ciężar tej kopuły, przy podstawie grubość kopuły wynosi 7 metrów, zaś tylko pół metra na obręczy oculusa. Do wnętrza tego ogromnego pomieszczenia prowadzą ciężkie 20-tonowe drzwi z brązu.
-Wyłożoną granitem oraz żółtym marmurem ścianę wewnętrzną przecina siedem równomiernie rozmieszczonych wnęk (dla 7 bóstw: Jowisza, Marsa, Neptuna, Wenus, Merkurego, Plutona i Saturna).
-Ok. 600 roku chrześcijanie przejęli budynek i twierdząc, że mieszkają tam demony przemienili go w kościół katolicki.
-Konstrukcję tej kopuły studiował Michał Anioł, przed podjęciem prac nad Bazyliką św. Piotra, której kopuła jest zaledwie pół metra węższa.
-Panteon był największą kopułą na świecie przez około 1300 lat, do momentu kiedy to wybudowano Brunelleschi's Dome w Florencji w 1420 - 36 roku.

BAZYLIKA W RZYMIE

Ten budynek ma układ podłużny, podzielony jest na część centralną (nawa główna), oraz nawy boczne, po jednej, dwie lub nawet trzy z każdej strony.

Pierwotnie bazylika pełniła funkcję sali posiedzeń sądu i zebrań na rynku w starożytnych Atenach. Urzędowali w niej archontowie. W Rzymie bazylika stała na rynku głównym (forum) i pełniła rolę hali targowo-sądowej. Drogą naśladownictwa bazyliki rozpowszechniły się na całym terytorium starożytnego Rzymu.

Skromna osada, położona nad brzegiem Tybru, wyrosła 2000 lat temu na potężne Imperium, władające basenem Morza Śródziemnego.
Rzymianie okazali się najlepszymi budowniczymi ówczesnego świata. Perfekcyjni w budowie łuków i kopuł itp.
Największe znaczenie historyczne zyskały osiągnięcia Rzymian w architekturze. Materiały budowlane, które znalazły szerokie zastosowanie:
cement, beton, drewno, wypalana cegła, kamień ciosany

Plan Bazyliki

AKWEDUKT

Akwedukt – kanał wodociągowy, rurociąg podziemny lub nadziemny, doprowadzający wodę z odległych źródeł na ogół do miast przy wykorzystaniu siły ciążenia ziemskiego. Może być umieszczony na arkadach przeprowadzonych nad rzekami lub nierównościami terenu. Akweduktem nazywany jest również most kanału wodnego.

W Grecji zachowały się akwedukty na Samos z VI wieku p.n.e oraz – w Koryncie i Atenach z V wieku p.n.e.

Starożytny Rzym był zaopatrywany przez sieć akweduktów liczącą 420 km, z czego 47 km przebiegało nad powierzchnią ziemi. Sieć ta dostarczała milion m³ wody źródlanej na dobę. niekiedy odwadniali teren w pobliżu akweduktu, aby zmniejszyć możliwość skażenia przez wody gruntowe. Przy wyborze źródeł prócz badania stanu wody obserwowali też stan zdrowia tubylców. Woda była dostarczana do licznych fontann, łaźni i szaletów publicznych, co bogatszych domów.

TERMY

Termy – w starozytnym rzymie łaźnie publiczne, kompleks obiektów ulokowanych na rozległym terenie, dostępnych dla wszystkich o określonych godzinach. Wejście do nich było bezpłatne.

Głównymi, funkcjonalnymi częściami term były:

·         szatnie

·         baseny z zimną wodą

·         baseny z ciepłą wodą

·         baseny z gorącą wodą

·         łaźnie parowe

·         sale masażu , w których namaszczano ciała olejkami

·         sala do wypoczynku

Termy zaopatrywane były akweduktami w źródlaną wodę. Pomieszczenia z basenami i sala do wypoczynku były ogrzewane gorącym powietrzem rozprowadzanym w przestrzeni pod podłogą. System ten nazywano hypocaustum. Poza tymi pomieszczeniami, w skład term wchodziły także takie pomieszczenia, jak boiska, sale gimnastyczne, stadiony, eksedry i portyki przeznaczone dla wypoczywających i chcących podyskutować, biblioteki, pokoje muzyczne, bufety, sale gier w kości itp. Obiekty rozmieszczone były wśród zieleni. Same pomieszczenia miały bogatą dekorację.Ściany wykładane były marmurem, zdobione malowidłami, posadzki wykładane były mozaikami. W pomieszczeniach ustawiano rzeźby, zieleń itp.

KOLOSeUM

Koloseum jest jedną z najwspanialszych budowli antycznych. Kiedyś demonstrowało potęgę Rzymu, dzisiaj budzi respekt i zachwyt zwiedzających.

Wspaniały amfiteatr, mieszczący się na terenach parku Domus Aurea Nerona, został wzniesiony przez cesarzy z dynastii Flawiuszów. Budowa rozpoczęła się w 72 roku za panowania Wespazjana i wykończona w 80 roku przez Tytusa, stąd też budowla zwana jest amfiteatrem Flawiuszów. Z kolei nazwa Koloseum pochodzi od ogromnego posągu Nerona o wysokości 36 m., który znajdował się w pobliżu amfiteatru.

Koloseum jest budowlą na planie owalu o obwodzie 527 m., długości 188 m. i szerokości 156 m., z 4 kondygnacjami sklepionymi krzyżowo, doskonale przemyślanym systemem korytarzy, schodów i wentylacji. Elewacja zewnętrzna o wysokości 50 m podzielona była 4 rzędami arkad: dorycką, jońską, koryncką i zwieńczona wysokim murem z małymi oknami oraz pilastrami korynckimi, między którymi pierwotnie były zawieszone tarcze z brązu. Amfiteatr nie posiadał dachu, ale w czasie deszczu czy silnego słońca rozciągano nad trybunami i areną zasłonę (velarium).

Bogato dekorowane wewnętrzne korytarze prowadziły na widownię liczącą ponad 50 tysięcy miejsc siedzących, a także kilka tysięcy miejsc stojących. 80 wejść, w razie potrzeby umożliwiało bardzo szybkie opuszczenie amfiteatru.

Labirynt we wnętrzu Koloseum przykrywała drewniana podłoga, pokryta wodoodpornym płótnem i kilkoma centymetrami piasku, który miał wchłaniać krew. W podłodze były zamontowano zapadnie oraz podnośniki, wykorzystywane przy wprowadzaniu i wyprowadzaniu zwierząt biorących udział w igrzyskach.

Igrzyska były nieodzownym elementem zarówno życia społecznego jak i politycznego w Rzymie. W przedstawieniach brali udział gladiatorzy, którzy byli specjalnie szkoleni do walki i zabijania ku uciesze widowni. Występowali także niewolnicy, jeńcy wojenni oraz dzikie zwierzęta, takie jak lwy, tygrysy, słonie. Koloseum umożliwiało napełnienie areny wodą i staczanie bitew morskich. Pierwsze igrzyska w amfiteatrze Flawiuszów trwały 100 dni, podczas których zginęło 5000 zwierząt i wiele tysięcy gladiatorów. Pomimo rozwoju chrześcijaństwa ostatnie igrzyska w Koloseum odbyły się dopiero w 528 roku.

W 445 roku Koloseum zostało uszkodzone przez trzęsienie ziemi. Kolejnych zniszczeń dokonali mieszkańcy Rzymy, którzy traktowali amfiteatr jako kopalnię materiału do budowy. Niszczenia budowli zaprzestano dopiero w 1744 roku, kiedy to ogłoszono Koloseum miejscem uświęconym krwią męczenników chrześcijańskich. Został umieszczony w amfiteatrze krzyż, a także Benedykt XIV odprawił pierwszą drogę krzyżową.