Literatura : Zofia Dach - Mikroekonomia
- „ - - Wprowadzenie do ekonomi
p. Milewski - Elementarne zagadnienia ekonomi
- „ - - Podstawy ekonomi
Caban - Ekonomia
Nasiłowski - System rynkowy
Begg - Mikroekonomia
Ekonomia - jest nauką
II połowa 18 wieku w 1776 r. ekonomista Smith opublikował „Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów „– zawierały się w niej dane , które wyodrębniły ekonomię jako dziedzinę naukową. Był to pierwszy system rozważań nad gospodarowaniem i I metoda badawcza
Do połowy 18 wieku te problemy rozwiązywała filozofia od starożytnej Grecji.
Wszyscy oni starali się wyjaśnić mechanizm gospodarowania.
Ojkonomia – zajmowała się wyjaśnianiem zasad funkcjonowania gospodarstwa domowego specyficznego typu - niewolniczego .
Ksenofont - . po raz pierwszy mówił o ekonomii
EKONOMIA PRZEDKLASYCZNA:
- ekonomia antyczna i myśl doby średniowiecza (scholastyka)
- pierwsi ekonomiści : William Petty i doktryna merkantylna domin.przez XV- poł. XVIII
W 15 wieku pojawił się merkantylizm , który działał do czasu opublikowania dzieła Smitha.
Merkantylizm – doktryna mechanizmu kupieckiego,
Wyróżnia się 2 etapy :
- wstępny merkantylizm zwany bulionizmem – dodatni bilans płatniczy - bilans pieniężny
- właściwy merkantylizm zwany manufakturowy – dodatni bilans handlowy
Merkantyliści - zajmowali się mechanizmem kruszcowym.
Źródłem bogactwa był handel międzynarodowy. Głosili oni teorię o nieekwiwalentnym
wymiarze wymiany międzynarodowej . Jeden kraj zyskał , drugi tracił.
Kraje produkujące płody rolne – traciły.
bogactwo ® pieniądz ® kruszec (złoto, srebro)
W tym czasie dokonał się proces pierwotnej akumulacji kapitału.
Źródła tego to :
1/ Sekularyzacja (przejęcie) mienia kościoła
2/ Grabież kolonii – odkrycia geograficzne
3/ Rugi chłopskie i proces ogradzania
4/ Scentralizowanie państw i rozwój systemu fiskalnego – podatki
Anglia wstąpiła jako pierwsza na rynek kapitałowy - 17 wiek
Angielski merkantylizm był nastawiony na eksport.
Francja - merkantylizm przemysłowy – królewski
Anglia - w połowie 18 wieku powstali krytycy merkantylizmu ( Petty , Hume ) , którzy opowiadali się za doktryną merkantylną oraz ograniczeniem dominacji państwa - zniesienie przywilejów i koncesji.
Opowiadali się za liberalizmem gospodarczym – zwracali uwagę na działania rynku handlowego.
Odrzucali pogląd o nieekwiwalentnym wymiarze wymiany międzynarodowej.
Głosili , że przesłankami wymiany międzynarodowej jest specjalizacja i podział pracy.
We Francji tak jak w Anglii pojawił się nurt fizjokratyzmu , którego twórcą był Quesnary.
Fizjokraci - chcieli ograniczenia roli państwa , ograniczenia fiskalizmu i obciążeniu
podatkami tych co otrzymywali tzw. produkt czysty ( właściciele ziemscy i rolnicy ).
Domagali się wprowadzenia wolności gospod. i wprowadzenia mechaniz. rynkowych.
Dawid Hume – twórca zaczątków pieniądza
Jeremy Benthan – twórca koncepcji utylitaryzmu (to co dobre jest pożyteczne),
która była filozoficzną podbudową ekonomii klasycznej
EKONOMIA KLASYCZNA
Wystawił nowe pojęcie bogactwa , którymi są rzeczy , a źródłem praca.
Podzielił pracę na :
Praca produkcyjna powinna dominować nad pracą nieprodukcyjną
2/ nieprodukcyjną
Prawo akumulacji - powiększanie zasobów kapitałowych.
Tempo akumulacji kapitałów zależy od :
1/ stopy zysku
2/ siły konkurencji
Smith był liberałem , opowiadał się za wolnością gospodarczą - homoekonomikus
Opowiadał się za zniesieniem do minimum roli państwa do gospodarki rynkowej.
3 fazy rozwoju społecznego :
1/ zubożenie - popyt na pracę był mniejszy od podaży pracy .
- spadek płac
- ograniczenie przyrostu naturalnego.
2/ stagnacja
- przyrost naturalny zostawał powstrzymywany
- płace na minimum egzystencji. Umożliwiało to wzrost stopy zysku i przyspieszało tempo akumulacji kapitału - nowe źródła pracy.
3/ bogacenie - popyt na pracę był większy od podaży pracy
- wzrost płac
- poprawę warunków bytowych
- wzrost przyrostu naturalnego.
Głosił o ekwiwalentnym wymiarze wymiany międzynarodowej. Każdy kraj biorący udział w wymianie osiąga z tego zyski. Decydują o tym różnice kosztów wytwarzania , mierzonych nakładem pracy. Smith dostrzegł możliwość powstrzymywania wzrostu gospodarczego i postawił koncepcji sekularnej – wiecznej :
- powstrzymanie przyrostu naturalnego
- płacę min. dla robotnika i rodziny
- zerową stopę zysku
- zerowe tempo akumulacji kapitału
Ogólne cechy ekonomii klasycznej :
1. Analiza makroekonomiczna – ekonomia jako całość
2. Analiza długookresowa
3. Prymat produkcji
4. Dominacja podażowego modelu inwestycji
5. Liberalizm ekonomiczny – wiąże się z negacją ekonomicznej roli państwa w gospodarce (działa prawo niewidzialnej ręki – rynku które zdefiniowane
w prawie rynków Say’a)
6. Liberalizm (tolerancja) w wymianie międzynarodowej – swobodna cyrkulacja
towarów.
7. Obiektywizm – bada relacje rzecz ® człowiek ® rzecz
8. Nie dostrzeganie problemu bezrobocia
9. Nie dostrzeganie problemu wahań koniunkturalnych
Koniunktura – ogólny stan gospodarki, określony wskaźnikami produkcji, cen, popytu, stan zatrudnienia itp.
10 . Stworzyła zaczątki teorii stagnacji sekularnej – powstrzymania wzrostu gospodarczego
11.Materializm ekonomii klasycznej–wg. klasyków bogactwem były rzeczy, a źródłem– praca.
12. Metoda przyczynowo – skutkowa
Rola państwa w życiu gospodarczym w interpretacji ekonomii klasycznej:
1. Zapewnia bezpieczeństwo granic – obrona narodowa
2. Finansuje wymiar sprawiedliwości
3. Zapewnia ochronę porządku publicznego
4. Finansuje oświatę
5. Podejmuje wydatki inwestycyjna w sferach w których kapitał prywatny nie inwestuje (budowa dróg, mostów, regulacja rzek, system łączności)
Państwo może stosować cła obronne wówczas gdy :
1. Chroni dopiero rozwijające się gałęzie
2. Produkcja na rzecz wyposażenia armii
3. W momencie gdy druga strona stosuje politykę dumpingową
Na bazie ekonomii klasycznej rozwija się ekonomia marksowska
Analiza neoklasycystyczna – wiąże się z pojawieniem w ekonomii nurtu subiektywno – marginalnego. Dominuje do lat 30
Po Smith był Ricardo - kontynuator
W zakresie wymiany międzynarodowej stworzył teorię kosztów komparatywnych
- względne różnice w kosztach wytwarzania mierzonych nakładem pracy decydowały o korzyściach wynikających z wymiany międzynarodowej
Ricardo analizował wzrost gospodarczy i wprowadził długą i krótką analizę.
- krótki okres dla prawa rynku prawo Say’a – każda podaż tworzy sobie popyt.
Mechanizm ten zapobiega bezrobociu.
- długi okres - odbywał się przyrost ludzi , rosły koszty w rolnictwie ,
zwiększały się dochody właścicieli ziemskich oraz rosły ceny płodów.
Wymuszało to wzrost płacy minimalne i powodowało spadek wzrostu zysku
W rolnictwie - malejąca urodzajność gleby
W przemyśle - malejąca stopa zysku
Malejąca stopa zysku przyczyniła się do akumulacji kapitału i do powstrzymywania wzrostu gospodarczego. Dostrzegał widmo stagnacji sekularnej.
Cechy :
- płaca minimum
- zerowa stopa zysku
- brak akumulacji kapitału
- wysokie dochody właścicieli ziemskich
Gospodarka rynkowa - ponad wszystko.
Przyjął koncepcję bogactwa i teorię podziału.
Był zwolennikiem ograniczenia postępu technicznego , który tworzy bezrobocie , upadek produkcji drobnotowarowej czyli do pałperyzacji szerokich mas (zubożenie). Domagał się :
- ograniczenia liberalizmu gospodarczego.
- aktywności państwa w życiu gospodarczym.
- sprawiedliwego podziału bogactw wytworzonych.
Zajął się nadprodukcją – podaż większa od popytu
Dwa kryzysy :
- niedokonsumpcja szerokich mas , małe dochody
- dysproporcjonalność gałęzi gospodarki narodowej
- zakłócenie w zakresie produkcji dóbr luksusowych i podstawowych
Teoria popytowa (nie podaż tworzy popyt lecz popyt tworzy podaż) i negował prawa rynku Say’a. Interesuje się gospodarką makroekonomiczną.
W latach 70 – XIX wieku pojawił się nurt subiektywno – marginalistyczny , który dominował do lat 30 XX w.
Trzy szkoły :
1/ Szkoła psychologiczna ( austriacka - Karol Menger i Gosser )
2/ Szkoła angloamerykańska - Marshall , Clark
3/ Szkoła lozańska – matematyczna – Pareto
Podobieństwa nurtu subiektywno-marginalistycznego do angielskiej ekonomi klasycznej.
1/ Liberalizm społeczny
2/ Traktowanie społeczeństwa jako prostej sumy jednostek
3/ Podażowy model inwestycji
4/ Badania długookresowe
5/ Negacja roli państwa
Angielski Subiektywno - marginalistyczny
1/ Makroekonomiczne 1/ Mikroekonom. podejście badawcze
podejście badawcze 2/ Metoda zależności –funkcja 2/ Metoda przyczynowo-skutkowa pomiędzy wielkościami ekonomicznymi
3/ Prymat produkcji 3/ Dominacja konsumpcji
...
marcing096