Producent jest podmiotem gospodarczym odgrywającym podwójną rolę na rynku. W celu wytwarzania dóbr producent kupuje czynniki produkcji wpływając w ten sposób na popyt na czynniki produkcji oraz na ich cenę. Z drugiej strony producent wytwarza dobra i współdecyduje o kształtowaniu się podaży rynkowej produktów i usług. Celem producenta jest maksymalizacja zysku. Zadaniem producenta jest przetwarzanie zasobów w celu wytworzenia dóbr. Producent kieruje się zasadą optymalizacji. Poszukuje najlepszej relacji między nakładami na produkcję i efektami produkcji, aby różnica między kosztami i przychodami była dodatnia i możliwie maksymalna. W celu produkowania dóbr producent posługuje się technologią produkcji. Wskazuje ona jakie zasoby oraz w jakich proporcjach muszą być połączone ze sobą w celu wytworzenia określonego dobra. Produkowanie dóbr odbywa się w przedsiębiorstwie, którego forma instytucjonalna może być zróżnicowana. Przedsiębiorstwo to zespół składników materialnych lub niematerialnych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych. W skład przedsiębiorstwa wchodzą:1.firma (nazwa, marka), 2.znaki towarowe i inne oznaczenia indywidualizujące, 3.księgi handlowe, 4.nieruchomości, 5.ruchomości (patenty, materiały, atesty), 6.zobowiązania, 7.prawa wynikające z umów. Ze względu na formę własności przedsiębiorstwa dzielimy na:1. przedsiębiorstwa o własności prywatnej są to np. spółki prawa cywilnego, spółki prawa handlowego, zakłady osób fizycznych), 2.przedsiębiorstwa o własności kolektywnej są to np. przedsiębiorstwa państwowe, jednoosobowe spółki skarbu państwa, przedsiębiorstwa komunalne i spółdzielnie. Różnica między nimi polega na udziale wkładu wniesionego. Podziału przedsiębiorstw można dokonać również z punku organizacji wyróżniamy wówczas: 1. przedsiębiorstwa o własności indywidualnej, prowadzone są przez jedną osobę, jednego właściciela, 2. spółki przedsiębiorstw należące i zarządzane przez dwie lub więcej osób są to np. spółki jawne, komandytowe i niektóre z o.o., 3. korporacje – czyli osoba prawna posiadająca prawo do prowadzenia działalności gospodarczej na podobnych prawach jak osoba fizyczna np. spółki akcyjne. Przedsiębiorstwo powstaje poprzez: 1.oszczędności osobiste, 2. oszczędności przedsiębiorstw (tzw. spółki córki), 3. pożyczki z banków lub od innych osób cywilnych lub prawnych, 4. kredyty kupieckie, 5. sprzedaż akcji i obligacji (korporacje). Podstawowym warunkiem rozwoju przedsiębiorstwa jest osiąganie zysku. Zysk jest podstawą wyborów producenta kształtującą strukturę produkcji. Warunkiem koniecznym rozwoju firmy jest przeznaczenie przynajmniej części zysku na inwestycje. Inwestycje tworzą podstawy dla osiągania dalszych zysków. Od perspektyw rentowności firmy zależy czy zyski inwestowane będą w rozszerzanie i unowocześnianie dotychczasowej działalności czy przeznaczone zostaną na finansowanie zupełnie nowych przedsięwzięć produkcyjnych. Przedsiębiorstwo może finansować inwestycje ze środków własnych lub ze środków obcych. Wielkość środków własnych decyduje o stopniu samofinansowania inwestycji przez przedsiębiorstwo. Wysoki stopień samofinansowania daje przedsiębiorstwu niezależność w podejmowaniu decyzji. Inwestowanie w nowe działalności produkcyjne przyczynia się do tworzenia nowych stanowisk pracy i zatrudniania dodatkowych pracowników. Produkcja polega na łączeniu określonych czynników produkcji w celu wytworzenia produktów lub usług. Zależność między wielkością produkcji a rozmiarem nakładu czynników można przedstawić w postaci funkcji produkcji. Biorąc po uwagę czynnik czasu w analizie procesu produkcyjnego czynniki produkcji możemy podzielić na stałe i zmienne. W krótkim okresie czasu technologia produkcji jest dana, natomiast w długim okresie czasu następują zmiany w technologiach produkcji wynikające z postępu technicznego w związku z tym wszystkie czynniki produkcji są zmienne. W krótkim okresie czasu produkcja podlega działaniu prawa malejących przychodów. Zwiększając, ceteris paribus, nakład czynnika zmiennego osiągamy taki punkt, po przekroczeniu którego każda dodatkowa jednostka czynnika zmiennego daje coraz mniejsze przyrosty produkcji. Produkt marginalny czynnika produkcji jest malejący. Na podstawie kształtowania się produktu przeciętnego i produktu marginalnego można wyróżnić trzy etapy produkcji: Pierwszy etap – produkt przeciętny rośnie aż do wielkości maksymalnej, etap drugi – produkt przeciętny spada, produkt marginalny spada lecz ciągle jest dodatni, etap trzeci – produkt przeciętny spada, produkt marginalny przybiera wartości ujemne. Producent dążący do maksymalizacji zysku będzie produkował w ramach pierwszego i trzeciego etapu produkcji. W długim okresie czasu wszystkie czynniki produkcji są zmienne. W związku z tym producent szuka optymalnej kombinacji czynników zmiennych i wykorzystuje je do produkcji. Zmienne czynniki produkcji mogą być połączone ze sobą według stałych i zmiennych proporcji. Procesy produkcyjne o stałych proporcjach czynników zmiennych charakteryzują się stałymi, malejącymi i rosnącymi efektami skali produkcji. Stałe efekty skali produkcji: jeżeli wszystkie czynniki zmieniają się proporcjonalnie, wówczas produkcja zmienia się w tej samej ilości. Malejące efekty skali: jeżeli wszystkie czynniki zmieniają się proporcjonalnie wtedy produkcja zmienia się mniej niż proporcjonalnie. Rosnące efekty skali produkcji: proporcjonalna zmiana wszystkich czynników powoduje bardziej niż proporcjonalną zmianę produkcji. Produkcję o zmiennych proporcjach czynników można analizować przy pomocy izokwant produkcji. Izokwanta produkcji jest krzywą na której znajdują się wszystkie efektywne kombinacje czynników dające taką samą wielkość produkcji. Izokwanta produkcji posiada kilka właściwości: jest wypukła w stosunku do początku układu współrzędnych oraz ma negatywne nachylenie. W ramach danej izokwanty występuje zjawisko substytucyjności tzn. wzrostowi nakładu jednego czynnika produkcji towarzyszy spadek nakładu drugiego czynnika. Stosunek zgodnie z którym można zastąpić jeden czynnik produkcji drugim czynnikiem, tak aby wielkość produkcji nie uległa zmianie nazywamy marginalną stopą technicznej substytucji. Gdy marginalna stopa technicznej substytucji jest malejąca wówczas w miarę zastępowania czynnika kapitału przez coraz większą ilość czynnika pracy zmniejsza się ilość kapitału, którą można zastąpić przez każdą dodatkową jednostkę pracy. Optymalna kombinacja pozwala osiągnąć produkcję minimalnymi nakładami albo przy danych nakładach maksymalizować produkcję. Producent jest ograniczony w swoich działaniach wielkością środków które jest w stanie przeznaczyć na zakup czynników produkcji oraz ich cenami. Na linii jednakowego kosztu przedstawione są stałe koszty całkowite związane z zakupem czynników produkcji. Linia jednakowego kosztu ma ujemne nachylenie. Optimum produkcji znajduje się w punkcie styczności linii jednakowego kosztu z możliwie najwyżej położoną izokwantą produkcji. Jest to punkt równowagi w którym przedsiębiorstwo osiąga maksymalną produkcję przy danym koszcie całkowitym.
marcing096