ubezpieczenia obowiazkowe cwicz.3.doc

Ćwiczenia 3

Ubezpieczenia obowiązkowe

Do opracowania na podstawie Ustawy z dn. 22 maja 2003 r. o  ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 r. Nr 124 poz. 1152 z późn. zm.)

(art. 3) (art. 4 i 11) (art. 5) (art. 8) (art. 10) (art. 12) (art 16 i 17)

(art. 19) (art. 28) (art. 29) (art. 31 par. 1 i 32 par. 1 i 2) (art. 38)

(art. 39) (art. 44) (art. 47) (art. 50 i 51) (art. 53) (art. 59) (art. 60)

(art. 70) (art. 67) (art. 84)

Rozdział 7 ustawy – ubezpieczeniowy fundusz gwarancyjny

____________________________________________________________

dr M. Wieczorek-Kosmala

Katedra Finansów AE Katowice 2009

Art. 3.

1. Ubezpieczeniem obowiązkowym jest ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej

podmiotu lub ubezpieczenie mienia, jeżeli ustawa lub ratyfikowana przez

Rzeczpospolitą Polską umowa międzynarodowa nakłada obowiązek zawarcia

umowy ubezpieczenia.

2. Jeżeli ryzyko objęte obowiązkowym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej,

w rozumieniu przepisów ustawy, jest umiejscowione w państwie członkowskim

Unii Europejskiej, do tego ubezpieczenia stosuje się przepisy ustawy.

Art. 4.

Ubezpieczeniami obowiązkowymi są:

1) ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych

za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów, zwane

dalej „ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych”,

2) ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej rolników z tytułu posiadania gospodarstwa

rolnego, zwane dalej „ubezpieczeniem OC rolników”,

3) ubezpieczenie budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od

ognia i innych zdarzeń losowych, zwane dalej „ubezpieczeniem budynków

rolniczych”,

4) ubezpieczenia wynikające z przepisów odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych

ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską, nakładających na

określone podmioty obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia.

Art. 11.

1. Obowiązkowymi ubezpieczeniami, o których mowa w art. 4 pkt 4, jest objęta

odpowiedzialność cywilna podmiotów objętych ubezpieczeniem, za szkody wyrządzone

przy wykonywaniu czynności, wykonywaniu zawodu albo prowadzeniu

działalności lub będące następstwem wad produktu, określona w ustawie

wprowadzającej dany obowiązek lub umowie międzynarodowej ratyfikowanej

przez Rzeczpospolitą Polską.

2. Umowa ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej, o którym

mowa w art. 4 pkt 4, obejmuje również szkody wyrządzone w wyniku rażącego

niedbalstwa ubezpieczonego lub osób, za które ponosi on odpowiedzialność.

3. Zakładowi ubezpieczeń przysługuje prawo dochodzenia od ubezpieczonego lub

osób, za które ponosi on odpowiedzialność, zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczeń

obowiązkowych, o których mowa w art. 4 pkt 4, odszkodowania za

szkody określone w ust. 2, a także w przypadku, jeżeli szkoda została wyrządzona

przez ubezpieczonego lub osoby, za które ponosi on odpowiedzialność, w

stanie po użyciu alkoholu albo pod wpływem środków odurzających, substancji

psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu

narkomanii.

Art. 5.

1. Ubezpieczający zawiera umowę ubezpieczenia obowiązkowego z wybranym zakładem

ubezpieczeń, wykonującym działalność ubezpieczeniową w zakresie tego

ubezpieczenia.

2. Zakład ubezpieczeń posiadający zezwolenie na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej

w grupach obejmujących ubezpieczenia obowiązkowe nie może

odmówić zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, jeżeli w ramach

prowadzonej działalności ubezpieczeniowej zawiera takie umowy ubezpieczenia.

3. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych określa, w drodze rozporządzenia,

rodzaj i zakres dokumentu potwierdzającego spełnienie obowiązku zawarcia

umowy ubezpieczenia obowiązkowego, uwzględniając w szczególności

rodzaj ubezpieczenia obowiązkowego.

Art. 5a.

Jeżeli zakład ubezpieczeń, o którym mowa w art. 5 ust. 2, otrzymał ofertę zawarcia

umowy ubezpieczenia obowiązkowego, brak odpowiedzi w terminie 14 dni poczytuje

się za jej przyjęcie.

Art. 8.

1. Taryfy oraz wysokość składek ubezpieczeniowych za ubezpieczenia obowiązkowe

ustala zakład ubezpieczeń.

2. Zakład ubezpieczeń przedstawia organowi nadzoru informacje o taryfach składek

ubezpieczeniowych za ubezpieczenia obowiązkowe, o których mowa w art.

4 pkt 1-3, i podstawach ich ustalania.

3. Informacja, o której mowa w ust. 2, powinna zawierać w szczególności analizę

szkodowości oraz kosztów obsługi ubezpieczenia uzasadniającą wprowadzenie

każdorazowej zmiany w taryfie.

Art. 10.

1. Obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej uważa

się za spełniony, jeżeli umowa została zawarta zgodnie z przepisami ustawy albo

odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych wprowadzających obowiązek

ubezpieczenia, z sumą gwarancyjną nie niższą niż minimalna suma gwarancyjna

ustalona dla danego ubezpieczenia.

2. Ustalenia spełnienia lub nieistnienia obowiązku ubezpieczenia można dochodzić

przed sądem powszechnym.

Art. 12.

1. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń trwa przez okres wskazany w umowie i

kończy się z upływem ostatniego dnia tego okresu, z zastrzeżeniem wyjątków

określonych w ustawie.

2. W przypadku opłacania składki ubezpieczeniowej w ratach, niezapłacenie przez

ubezpieczonego lub ubezpieczającego raty składki w terminie oznaczonym

przez zakład ubezpieczeń, nie powoduje ustania odpowiedzialności zakładu

ubezpieczeń.

Art. 16.

1. W razie zaistnienia zdarzenia objętego ubezpieczeniem obowiązkowym, o którym

mowa w art. 4 pkt 1-3, osoba uczestnicząca w nim, z uwzględnieniem ust.

2, jest obowiązana do:

1) przedsięwzięcia wszystkich środków w celu zapewnienia bezpieczeństwa w

miejscu zdarzenia, starania się o złagodzenie skutków zdarzenia oraz zapewnienia

pomocy lekarskiej poszkodowanym, jak również w miarę możliwości

zabezpieczenia mienia osób poszkodowanych,

2) zapobieżenia, w miarę możliwości, zwiększeniu się szkody,

3) niezwłocznego powiadomienia Policji o zdarzeniu, o ile doszło do wypadku

z ofiarami w ludziach lub do wypadku powstałego w okolicznościach nasuwających

przypuszczenie, że zostało popełnione przestępstwo.

2. W przypadku zaistnienia zdarzenia objętego ubezpieczeniem obowiązkowym, o

którym mowa w art. 4 pkt 1-3, uczestnicząca w nim osoba objęta tym ubezpieczeniem

jest ponadto obowiązana do:

1) udzielenia pozostałym uczestnikom zdarzenia niezbędnych informacji koniecznych

do identyfikacji zakładu ubezpieczeń, łącznie z podaniem danych

dotyczących zawartej umowy ubezpieczenia,

2) niezwłocznego powiadomienia o zdarzeniu zakładu ubezpieczeń, udzielając

mu niezbędnych wyjaśnień i przekazując posiadane informacje.

3. Osoba, której odpowiedzialność jest objęta ubezpieczeniem obowiązkowym, a

także osoba występująca z roszczeniem, powinny przedstawić zakładowi ubezpieczeń,

Ubezpieczeniowemu Funduszowi Gwarancyjnemu lub Polskiemu Biuru

Ubezpieczycieli Komunikacyjnych posiadane dowody dotyczące zdarzenia i

szkody oraz ułatwić im ustalenie okoliczności zdarzenia i rozmiaru szkód, jak

również udzielić pomocy w dochodzeniu przez zakład ubezpieczeń, Ubezpieczeniowy

Fundusz Gwarancyjny lub Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych

roszczeń przeciwko sprawcy szkody.

Art. 17.

Jeżeli osoba objęta ubezpieczeniem obowiązkowym odpowiedzialności cywilnej lub

osoba występująca z roszczeniem, z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa, nie

dopełniły obowiązków wymienionych w art. 16, a miało to wpływ na ustalenie istnienia

lub zakresu ich odpowiedzialności cywilnej bądź też na zwiększenie rozmiarów

szkody, zakład ubezpieczeń może dochodzić od tych osób zwrotu części wypłaconego

uprawnionemu odszkodowania lub ograniczyć wypłacane tym osobom odszkodowanie.

Ciężar udowodnienia faktów, uzasadniających zwrot zakładowi ubezpieczeń części odszkodowania lub ograniczenia odszkodowania, spoczywa na zakładzie

ubezpieczeń.

Art. 19.

1. Poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego

odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczeń bezpośrednio

od zakładu ubezpieczeń. O zgłoszonym roszczeniu zakład ubezpieczeń powiadamia

niezwłocznie ubezpieczonego.

2. Poszkodowany może dochodzić roszczeń bezpośrednio od Ubezpieczeniowego

Funduszu Gwarancyjnego w przypadkach, o których mowa w art. 98 ust. 1 i 2.

3. Poszkodowany może dochodzić roszczeń bezpośrednio od Polskiego Biura

Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w przypadkach, o których mowa w art. 123

pkt 1, 2 i 5.

Art. 28.

1. Jeżeli posiadacz pojazdu mechanicznego nie później niż na jeden dzień przed

upływem okresu 12 miesięcy, na który umowa ubezpieczenia OC posiadaczy

pojazdów mechanicznych została zawarta, nie powiadomi na piśmie zakładu

ubezpieczeń o jej wypowiedzeniu, uważa się, że została zawarta następna umowa

na kolejne 12 miesięcy, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Zawarcie następnej umowy nie następuje, pomimo braku powiadomienia, o którym

mowa w ust. 1, jeżeli:

1) nie została opłacona w całości określona w umowie składka za mijający

okres 12 miesięcy lub w przypadku cofnięcia zakładowi ubezpieczeń zezwolenia

na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej w zakresie obowiązkowego

ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych albo

2) w przypadku ogłoszenia upadłości zakładu ubezpieczeń, ogłoszenia lub zarządzenia

likwidacji zakładu ubezpieczeń albo oddalenia wniosku o ogłoszenie

upadłości lub umorzenia postępowania upadłościowego, w przypadku,

o którym mowa w art. 98 ust. 2.

3. W przypadkach, o których mowa w ust. 2, odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń

kończy się z upływem okresu 12 miesięcy, z uwzględnieniem art. 33.

Art. 29.

1. Posiadacz pojazdu jest obowiązany zawrzeć umowę ubezpieczenia OC posiadaczy

pojazdów mechanicznych:

1) najpóźniej w dniu rejestracji pojazdu mechanicznego, z wyjątkiem pojazdów

historycznych;

2) przed wprowadzeniem do ruchu pojazdów, o których mowa w art. 2 pkt 10

lit. b), oraz pojazdów historycznych;

3) przed przekroczeniem granicy, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym

wprowadzanym do ruchu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

nie posiada ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych;

4) przed wprowadzeniem do ruchu pojazdów, o których mowa w art. 2 pkt 10

lit. a), które nie zostały zarejestrowane;

5) przed wprowadzeniem do ruchu pojazdów, o których mowa w art. 2 pkt 10

lit. b), oraz pojazdów historycznych, które nie zostały dopuszczone do ruchu;

6) przed wprowadzeniem do ruchu pojazdów zarejestrowanych za granicą, niedopuszczonych

do ruchu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

7) najpóźniej w dniu ustania odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń w przypadku

określonym w art. 28 ust. 3;

8) najpóźniej w dniu rozwiązania się dotychczasowej umowy w przypadkach

określonych w art. 27 ust. 6 oraz w art. 31 ust. 1 i 4.

2. Jeżeli umowa ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest zawierana

przed rejestracją pojazdu, o którym mowa w art. 2 pkt 10 lit. a), posiadacz

pojazdu mechanicznego, na żądanie zakładu ubezpieczeń, jest obowiązany

przedstawić zaświadczenie o pozytywnym wyniku badania technicznego tego

pojazdu lub wyciąg ze świadectwa homologacji albo odpis decyzji zwalniającej

z konieczności uzyskania homologacji na dany pojazd mechaniczny.

3. Jeżeli w przypadku, o którym mowa w ust. 2, pojazd mechaniczny, w terminie

30 dni od dnia zawarcia umowy, nie został zarejestrowany, każda ze stron może

odstąpić od umowy, powiadamiając o tym na piśmie drugą stronę umowy.

Art. 31.

1. W razie zbycia pojazdu mechanicznego, którego posiadacz zawarł umowę ubezpieczenia

OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, na nabywcę pojazdu przechodzą

prawa i obowiązki zbywcy wynikające z tej umowy. Umowa ubezpieczenia

ulega rozwiązaniu z upływem okresu, na który została zawarta, chyba że

nabywca wypowie ją przed upływem 30 dni od dnia nabycia pojazdu mechanicznego.

W przypadku wypowiedzenia umowy, rozwiązuje się ona z upływem

30 dni następujących po dniu nabycia pojazdu mechanicznego. Przepisy art. 28

stosuje się odpowiednio.

Art. 32.

1. Zbywca pojazdu mechanicznego jest obowiązany do przekazania nabywcy dokumentów

potwierdzających zawarcie umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów

mechanicznych oraz do powiadomienia zakładu ubezpieczeń, w terminie

30 dni od dnia zbycia pojazdu mechanicznego, o fakcie zbycia tego pojazdu i o

danych osobowych nabywcy.

2. Skutki wyrządzenia szkody po dniu zbycia pojazdu mechanicznego nie obciążają

zbywcy tego pojazdu.

Art. 38.

1. Zakład ubezpieczeń nie odpowiada za szkody:

1) polegające na uszkodzeniu, zniszczeniu lub utracie mienia, wyrządzone

przez kierującego posiadaczowi pojazdu mechanicznego; dotyczy to również

sytuacji, w której posiadacz pojazdu mechanicznego, którym szkoda

została wyrządzona, jest posiadaczem lub współposiadaczem pojazdu mechanicznego,

w którym szkoda została wyrządzona,

2) wynikłe w przewożonych za opłatą ładunkach, przesyłkach lub bagażu, chyba

że odpowiedzialność za powstałą szkodę ponosi posiadacz innego pojazdu

mechanicznego niż pojazd przewożący te przedmioty,

3) polegające na utracie gotówki, biżuterii, papierów wartościowych, wszelkiego

rodzaju dokumentów oraz zbiorów filatelistycznych, numizmatycznych

i podobnych,

4) polegające na zanieczyszczeniu lub skażeniu środowiska.

2. Wyłączenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń, o którym mowa w ust. 1

pkt 1, nie obejmuje szkody wyrządzonej w mieniu, jeżeli pojazdy mechaniczne

uczestniczące w zdarzeniu są przedmiotem umowy leasingu zawartej przez posiadaczy

tych pojazdów z tym samym finansującym lub zostały przewłaszczone

przez posiadaczy tych pojazdów na tego samego wierzyciela lub które są

przedmiotem zastrzeżenia własności rzeczy sprzedanej na rzecz tego samego

wierzyciela.

Art. 39.

1. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń rozpoczyna się z chwilą zawarcia umowy

i zapłacenia składki ubezpieczeniowej lub jej pierwszej raty, z zastrzeżeniem

ust. 2 i 3.

2. Jeżeli w umowie ubezpieczenia zakład ubezpieczeń wskazał późniejszy termin

płatności składki lub jej pierwszej raty, odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń

rozpoczyna się z chwilą zawarcia umowy.

3. Termin rozpoczęcia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń inny niż określony

w ust. 1 i 2 można określić w umowie ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów

mechanicznych wtedy, gdy umowę zawiera się:

1) na okres krótszy niż 12 miesięcy w przypadkach określonych w art. 27

ust. 1;

2) przed zarejestrowaniem pojazdu mechanicznego, o którym mowa art. 2 pkt

10 lit. a), oraz pojazdu historycznego;

3) na okres kolejnych 12 miesięcy przed rozpoczęciem tego okresu.

Art. 44.

Rolnik jest obowiązany do zawarcia umowy ubezpieczenia OC rolników z tytułu

posiadania gospodarstwa rolnego.

Art. 47.

1. Obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia OC rolników powstaje w dniu objęcia

w posiadanie gospodarstwa rolnego.

2. Jeżeli po zawarciu przez rolnika umowy ubezpieczenia OC rolników posiadanie

gospodarstwa rolnego przeszło na inną osobę, prawa i obowiązki rolnika wynikające

z umowy ubezpieczenia OC rolników przechodzą na tę osobę. Umowa

ubezpieczenia rozwiązuje się z upływem 12 miesięcy, na które została zawarta,

chyba że osoba obejmująca gospodarstwo rolne w posiadanie wypowie ją przed

upływem 30 dni od dnia objęcia gospodarstwa rolnego w posiadanie. W przypadku

wypowiedzenia umowy rozwiązuje się ona z upływem 30 dni następujących

po dniu objęcia gospodarstwa rolnego w posiadanie. Przepisy art. 46 stosuje

się odpowiednio.

3. Przepisu ust. 2 nie stosuje się w przypadku oddania przez rolnika w posiadanie

części gospodarstwa rolnego stanowiącej odrębne gospodarstwo rolne. W takim

przypadku do osoby obejmującej w posiadanie tę część gospodarstwa rolnego

stosuje się przepis ust. 1.

4. W razie wypowiedzenia umowy ubezpieczenia OC rolników w przypadku, o którym

mowa w ust. 2, rolnik wypowiadający umowę jest obowiązany do zawarcia

nowej umowy ubezpieczenia OC rolników najpóźniej w ostatnim dniu przed

rozwiązaniem się umowy wypowiedzianej.

Art. 50.

1. Z ubezpieczenia OC rolników przysługuje odszkodowanie, jeżeli rolnik, osoba

pozostająca z nim we wspólnym gospodarstwie domowym lub osoba pracująca

w gospodarstwie rolnym rolnika są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną

w związku z posiadaniem przez rolnika tego gospodarstwa rolnego szkodę,

której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też

utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia.

2. Przepis ust. 1 stosuje się również, jeżeli szkoda powstała w związku z ruchem

pojazdów wolnobieżnych w rozumieniu przepisów prawa o ruchu drogowym,

będących w posiadaniu rolników posiadających gospodarstwo rolne i użytkowanych

w związku z posiadaniem tego gospodarstwa rolnego.

Art. 51.

Ubezpieczeniem OC rolników jest objęta odpowiedzialność cywilna rolnika oraz

każdej osoby, która pracując w gospodarstwie rolnym w okresie trwania ochrony

ubezpieczeniowej wyrządziła szkodę w związku z posiadaniem przez rolnika tego

gospodarstwa rolnego.

...