bud_wiejskie.pdf_5_57_zast_gliny_w_bud_I.pdf
(
2960 KB
)
Pobierz
153697604 UNPDF
8
BUDOWNICTWO WIEJSKIE
Nr 5
1
Nr
5
BUDOWNICTWO
WIEJSKIE
19
Mgr inż. WŁODZIMIERZ PYĆ
ITB Kraków
Zasadą w budownictwie z gliny jest likwidacja
wszelkich poziomych odsadzek w cokole na zewnątrz,
dla uniknięcia gromadzenia się śniegu i lodu zawilga-
cających ściany budynku z gliny. Również minimalna
grubość murów fundamentowych wewnętrznych po
winna odpowiadać grubości ścian wznoszonych z gli
ny.
Zewnętrzne mury fundamentowe wyprowadzone
ponad teren (cokół) muszą mieć przynajmniej 50 cm
nad terenem otaczającym budynek.
Teren wokół cokołu powinien mieć spadek wypro
wadzony w kierunku na zewnątrz od budynku dla
uniknięcia zawilgocenia ścian z gliny odpryskami wo
dy deszczowej (irys. 2, 3, 4).
Przed wejściem do budynku z podestu na wyso
kości cokołu musimy po obu stronach otworu wej
ściowego podnieść cokół również na wysokość 50 cm
od poziomu podestu (rys. 5).
Dla zabezpieczenia ścian z gliny przed wilgocią
gruntową, na wyrównanej górnej płaszczyźnie cokołu
zakładamy izolację w dwóch warstwach papy na le
piku (rys. 2. 3. 4).
Zastosowanie gliny w budownictwie
I
Glina występuje prawie na całym obszarze kraju,
a więc dla użycia jej do budowy jest całkowicie zbęd
ny transport kolejowy, a prawie z reguły obywa się
bez transportu kołowego.
Dotychczasowe uprzedzenia do budownictwa z gliny
spowodowane były głęboko zakorzenionym przeświad
czeniem, że z racji swoich zalet tylko cegła nadaje
się do budownictwa. Nie zdawano sobie sprawy z tego,
że ściany z gliny odpowiednio wykonane niczym nie
ustępują ścianom z cegły, a pod względem przewod
nictwa i akumulacji ciepła czasami je nawet przewyż
szają.
W Niemczech od dawna znane jest budownictwo
z gliny. W kraju tym nie należą do rzadkości budynki
z gliny wzniesione przed stu a nawet dwustu laty i do
dziś użytkowane. Po ostatniej wojnie w NRD budow
nictwo z gliny bardzo się rozwinęło, a nawet uzyska
ło pewne podstawy naukowe.
W Polsce budownictwo to znane jest również bar
dzo dawno,, a w ciągu ostatnich kilkunastu łat wy
konano wiele budynków z gliny, między innymi poło
żonych na podgórzu i w górach, a więc w surowych
warunkach klimatycznych. Budynki te są użytkowane
ku zadowoleniu ich mieszkańców do dnia dzisiejszego,
a ich stan techniczny jest w pełni zadowalający. Pa
trząc na talki budynek nie można dostrzec różnicy
między budynkiem z cegły i z gliny, co potwierdzają
zresztą fotografie tych budynków.
w skrzynki drewniane umieszczając je W oddzielnych
przegródkach (irys. 1).
Ściany w budownictwie
z
gliny
Glinę do badania można również przesyłać w wo
reczkach jutowych lub pudełkach tekturowych, ale
wtedy należy ją nieco podsuszyć.
Należy oznaczyć, z jakiego miejsca i jakiej głęboko
ści została pobrana każda próbka. Jednocześnie z prze
syłką gliny do badania należy wysłać pismo z zawia
domieniem o wysyłce oraz podać: adres wysyłającego,
miejscowość i miejsce pobrania próbki (województwo,
powiat, poczta) oraz rodzaj budowy, do której bę
dzie użyta glina.
Ściany w tym budownictwie wznosimy z gliny ubi
janej lub budujemy z bloków glinianych uprzednio
wykonanych i do murowania użytych w stanie wysu
szonym.
Ściany z gliny ubijanej formuje się w deskowaniu
przestawnym przez ubijanie ubijakami ręcznymi lub
mechanicznymi. Glina używana do ubijania powinna
mieć wilgotność zbliżoną do naturalnej, a więc ściana
taka po wybudowaniu musi wyschnąć w przeciwień
stwie do ściany z bloków glinianych, która w momen
cie wznoszenia jest sucha, za wyjątkiem zaprawy spo
rządzonej w okresie letnim z gliny, a w okresie przy
mrozków z tworzywa cementowo-glinianego.
Badanie przydatności gliny do budownictwa
Podane w orzeczeniu ilości dodatków schudzających
wcale nie zwalniają wykonawcy od przeprowadzenia
doraźnych badań kontrolnych dla określenia skurczu
gliny na budowie. Doraźne badania na budowie mają
wykazać właściwe zgodne z recepturą przygotowanie
mieszanki gliny z dodatkami.
W orzeczeniach podaje się wyniki badań gliny na
zawartość wapna. Nadmierna ilość wapna obniża spoi
stość gliny. Wskazane jest, aby gliny o nadmiernej
zawartości wapna oraz gliny tłuste były kopcowane
na okres zimowy dla przemrożenia. Przemrożenie gli
ny znacznie ułatwia jej przerób.
Przed użyciem gliny do budowy należy określić jej
skurcz i wytrzymałość oraz ustalić ilość dodatków
schudzających. Czynności te wykonuje laboratorium
Ośrodka Instruktażowego Budownictwa z Materiałów
Miejscowych, placówka Instytutu Techniki Budowla
nej, mieszcząca się w Krakowie przy ul. Moniuszki
42, teł. 572-09.
Ośrodek ten rozwija działalność na terenie całej
Polski. Nadsyłane przez zainteresowanych próbki gli
ny poddaje się badaniu, określa jakość i ilość dodat
ków schudzających, po czym wydaje się orzeczenie
przydatności gliny do budowy. Czynności te oraz po
rady techniczne z zakresu budownictwa z materiałów
miejscowych, szkolenie i instruktaż — Ośrodek wy
konuje bezpłatnie.
Próbki gliny do badania należy pobierać z miejsca
przyszłej eksploatacji gliny do budowy, z dołów prób
nych, najlepiej o wymiarach 60 X 150 cm wykonanych
systemem schodkowym.
Dla budynków parterowych, po odrzuceniu ziemi ro
ślinnej, pobieramy dwie próbki, pierwszą z głębokości
60 cm), drugą z głębokości 120 cm, każda w ilości 6 li
trów gliny. Dla budynku dwu i trzykondygnacyjnego
konieczna jest jeszcze trzecia próbka z głębokości l00
cm również w iloścj 6 l, Próbki najlepiej pakować
Fundamenty pod ściany z gliny
Fundamentowanie budynków z gliny odbywa się na
tych samych zasadach co z materiałów tradycyjnych.
Fundamenty wykonujemy z kamienia łamanego, pol
nego, bloków glinocementowych. W żadnym razie nie
można używać samej gliny do fundamentów, ścian piw
nicznych i cokołów.
Minimalna grubość zewnętrznych murów funda
mentowych powinna odpowiadać grubości ścian zew
nętrznych z gliny tj. 50 cm. Gdy inne względy wy
magają zwiększenia grubości zewnętrznych ścian fun
damentowych,
wówczas
wykonujemy odsadzki do
wewnątrz.
20
BUDOWNICTWO WIEJSKIE
Nr 5
Nr 5
BUDOWNICTWO WIEJSKIE
21
Grubość ścian zewnętrznych, tak z gliny ubijanej
jak i z bloków, ze względów statycznych może wy
nosić 40 cm, ze względów termicznych no całym ob
szarze kraju, wznosimy mury zewnętrzne o grubości
50 cm, bez względu na kondygnację.
Dodatki włókniste są cięte na długość 5 do 7 cm.
Gliny te używa się do ścian ubijanych i do wyrobu
bloków konstrukcyjnych. Glina przygotowana do wy
robu ma stan zbliżony do naturalnej wilgotności.
Glina włóknista.
Ciężar objętościowy wynosi 1 200
do 1 700 kgłmS, dodatki włókniste i żużel. Masa z gli
ny i dodatków używana jest do wykonywania elemen
tów konstrukcyjnych, w chwili formowania ma stan
plastyczny.
Glina lekka.
Ciężar objętościowy 600 do 1 200 lkg/m
3
.
Jest to materiał włóknisty cięty na długość około 40
cm zmieszany z zawiesiną gliny w wodzie. Glinę lekką
używa się do wyrobu elementów wypełniających. Do
przygotowania gliny lekkiej używa się glin tłustych
0
spoistości powyżej 750 ©r/5 cm
2
.
Elementy z gliny ciężkiej wykonuje się przez ubi
janie,, natomiast z, gliny włóknistej i lekkiej przez
ugniatanie lub przez wrzucanie jej do formy i ugnia
tanie, jak to ma miejsce przy wyrobie bloków z gli
ny włóknistej.
Dodatki do gliny mogą być mineralne i włókniste.
Dodatki mineralne: żużel, gruboziarnisty piasek, żwir,
grys kamienny, grys ceglany. Wielkości zia.rn dodat
ków mineralnych wynoszą dla glinobiitki do 5 cm, dla
bloków do 1 cm, dla gliny włóknistej do Q2 cm. Do
datki włókniste: słoma, wrzos, plewy, paździerze lnia
ne, igliwie ltp. Długość włókien dla glin ciężkiej
1 Włóknistej 3 do 8 cm,, dla gliny lekkiej około 40 cm.
Dodatki mineralne przed zmieszaniem z gliną nale
ży powlec szlamem glinianym przez polanie dodatków
lub ich dołowanie w szlamie. Dodalki włókniste przed
zmieszaniem z gliną należy zwilżyć wodą. W przypad
ku glin chudych dodatki włókniste należy powlec
szlamem glinianym.
Glinę powinno ukopać się w okresie jesiennym w
celu przemrożenia jej, co wpływa na łatwość prze
mieszania z dodatkami. Glina ukopana przed przy
stąpieniem do budowy w danym sezonie budowlanym
cym palcem uderzamy kulkę, która pod uderzeniem
powinna się rozsypać. Zbyt wilgotna masa nie roz
padnie się, natomiast masa sucha nie uformuje kulki.
Masa o właściwej wilgotności nie powinna w cza
sie ubijania przylepiać się do ubijaka, fałdować ani pę
kać pod ubijakiem.
B. Mechaniczne.
Glinę z dodatkami mieszać moż
na mechanicznie przy użyciu frezarki ogrodniczej
o napędzie spalinowym lub elektrycznym. Użycie fre
zarki do mieszania gliny skraca czas mieszania, a ma
sa jest znacznie lepiej wymieszana, jak przy miesza
niu ręcznym.
Mury konstrukcyjne wewnętrzne mogą mieć gru
bość od 30 do 40 cm. Ścianki działowe mogą mieć gru
bość na 1/2 'bloku, tj. około 16 cm. Ścianki takie moż
na tez budować z gotowych płyt wykonanych z gli
ny lekkiej, tj. z materiału włóknistego ciętego na dłu
gość 40 cm, a następnie wymieszanego z zawiesiną gli
ny w wodzie.
Płyty takie wykonuje się w wymiarach 100 X 50 X 3
cm i 100 X 25 X 12 cm.
Grubość płyt stosowanych do ścianek działowych
zależy od tego, czy ścianka dzieli dwie sąsiednie izby
jednego mieszkania, wówczas jej grubość wynosi 8 cm,
czy też dzieli dwa sąsiednie mieszkania, a wtedy jej
grubość wynosi 12 om.
Odsadzki w ścianach wewnętrznych powinny być
obustronne dla uniknięcia mimośrodowych obciążeń.
powinna być kopcowana. Kopce powinny mieć mo
żliwie strome ściany, aby deszcz łatwo spływał i nie
wymywał części ilastych. Dla ochrany utraty wilgoci
w upalne lato kopce należy częściowo przykrywać
papą łub matami słomianymi. Ważne to jest dla glin
tłustych, gdyż po wyschnięciu tworzą się grudy, trud
ne clo rozbicia i nawilgocenia.
W razie wznoszenia ścian z gliny ubijanej wskaza
ne jest kopcować ją w odległości 3 do 4 m od wyko
pu pod budynek. A gdy ściany wznosimy z bloków,
glinę kopcujemy w miejscu jej wydobycia i zarazem
wyrobu bloków
.
W razie pobierania gliny dla ścian ubi
janych z miejsc odległych (nie dalej jak 4 km), glinę
tę kopcujemy również przy budowie.
Przygotowanie gliny ciężkiej
A. Ręczne.
Stosownie do orzeczenia przydatności
gliny do budowy odmierzamy odpowiednie ilości gli
ny i dodatków w odpowiednich proporcjach. Wpierw
rozsypujemy odmierzoną ilość gliny w warstwę gru
bości 10 do 12 cm na pomost drewniany o powierz
chni 20 do 30 m
2
. Odwrotną stroną łopaty rozkrusza-
my bryłki gliny. Jeżeli glina jest sucha, zwilżarny
ją lekko wodą. Z kolei rozścielamy odmierzoną porcję
dodatków włóknistych, następnie mineralnych i zno
wu warstwę gliny, itd. Czynność tę powtarzamy aż
warstwy uzyskają w sumie grubość około 60 do 80 cm.
Następnie glinę przerabiamy motyką (najlepiej
o trzech zębach) w ten sposób, że staramy się motyką
odrywać kolejno pionowe cienkie warstwy gliny aż do
zupełnego przemieszania^ wszystkich warstw. Przy
użyciu glin lessowych wystarczy jednokrotne prze
mieszanie, przy glinach innych należy przemieszać 3-
a nawet 4-krotnie.
Przemieszaną masę kopcujemy na okres minimum
12 godzin. Skopcowaną, przemieszaną masę należy
pieczołowicie chronić przed opadami deszczowymi
i słońcem przez przykrycie papą, słomą lub lekkim
daszkiem.
Przed użyciem gliny do budowy sprawdzamy jej
Wilgotność w sposób następujący: bierzemy do ręki
nieco gliny i formujemy kulkę, następnie wskazują-
Przygotowanie gliny do ścian ubijanych i bloków
Glina do budowy może być użyta bez dodatków
i z dodatkami. Użycie gliny bez dodatków jest zależne
od wielkości skurczu.
Do glin, które mają odpowiedni skurcz ale małą
spoistości, np. gliny lessowe, dodajemy z reguły dodat
ki włókniste, praktyka wykazała bowiem, że wówczas
wytrzymałość ich nieco wzrasta, są lżejsze i co naj
ważniejsze — wzrasta ich odporność na działanie wo
dy, a zmniejsza przewodnictwo ciepła. Ze wzrostem
dodatków włóknistych maleje ciężar mieszaniny gli
ny z dodatkami.
Ciężar objętościowy samej gliny w stanie powietrzno-
suchym można przyjąć średnio w wys. 1800 kg/m
3
;
Ciężar ten można obniżyć nawet do 600 kg
/
m
3
przez
dodanie dodatków włóknistych.
Nomenklatura glin w zależności od ilości dodatków
schudzających:
Glina ciężka,
Ciężar objętościowy wynosi około
1 800 kg
/
m
3
.
Glina ta jest bez dodatków lub z dodat
kami mineralnymi względnie włóknistymi, albo zawie-
ra dodatki obu rodzajów
Odmierzanie proporcji składników oraz kolejność
układania jest taka sama, jak przy mieszaniu ręcz
nym. Przy mieszaniu mechanicznym glinę rozściela
się w warstwę o grubości około 20 cm, a szerokość
warstwy powinna wynosić 3 do 4 m, długość 10 da
15 m, lufo nawet więcej, o ile warunki lokalne na ta
pozwolą. Im większa jest, długość rozścielanej warstwy
tym mniej mamy nawrotów frezarki. Długość ta nit
może być jednak zbyt wielka z uwagi na późniejszy
przerzut masy dla skopcowania.
W czasie mieszania frezarkę prowadzi się wzdłuż
pasa przygotowanej gliny. Wystarczy 2-krotne prze-
mieszanie glin chudych i prawie tłustych, natomiast
gliny tłuste należy przemieszać nawet 4-krotnie.
Zarówno przy mieszaniu ręcznym jak i mechanicz
nym wskazane jes przygotowanie
czy bloków, w wypadku gliny włóknistej po skopco-
waniu przerabiamy glinę ponownie motykami w ten
sposób, że około 1/4 masy kopca (około 250 1) rozście
lamy na pomoście i po przerobieniu motykami ugnia
tamy ją nogami, następnie rozścielamy ponownie oko
ło 250 1 i jak poprzednio przerabiamy motykami
i ugniatamy itd. Warstwy rozścielamy jedną na dru
giej.
Często zdarza się, że masa jest za rzadka, wówczas
dla stężenia należy ją skopcować i przykryć słomą.
Ręczny wyrób gliny włóknistej jest wybitnie pra
cochłonny i raczej staramy się przerabiać glinę me
chanicznie.
B. Przerób mechaniczny.
Mechaniczne mieszanie
gliny odbywa się w mieszadle. Najprostszym miesza
dłem, które zyskało sobie prawo obywatelstwa w na
szym budownictwie z gliny, jest „Sznajder", mieszadło
o napędzie konnym.
Glinę przed przemieszaniem trzeba odpowiednio
przygotować. W tym celu wykonujemy w pobliżu mie
szadła trzy doły, każdy o pojemności dziennej produk
cji gliny, nie większej jak wydajność samego miesza
dła. Przeważnie mają one wymiar 4 X 3 X 1 m. Jeden
dół załadowujemy na przemian gliną i dodatkami
włóknistymi polewając wodą. Po załadowaniu dołu
mieszanką zalewamy go wodą w ilości zależnej od tlu-
stości gliny. Po 24 godzinach możemy pobierać namo
czoną mieszankę z dołów, opróżniając je kolejno, po
czym wrzucamy ją do mieszadła, w którym ulega
przemieszaniu.
Przygotowanie gliny lekkiej
znaczonych do wyrobu glin lekkich właściwie nie ma
w kraju. Sporadycznie do wyrobu, tych glin lub mie
szania zawiesiny ze słomą stosowano mieszarki ko
rytkowe, z większym lub mniejszym powodzeniem.
Jedną z zasadniczych trudności jest mieszanie zawie
siny z długą słomą (40 cm), np. mieszanie zawiesiny
z paździerzami lnianymi jest łatwiejsze.
Wyrób lej gliny można częściowo zmechanizować
przez wytwarzanie zawiesiny w betoniarkach, co też
nastręcza wiele trudności, zwłaszcza gdy gliny są bar
dzo tłuste i o małej zawartości piasku. Gliny te przed
mieszaniem wymagają długiego moczenia w wodzie.
Próby mieszania zawiesiny glinianej ze słomą w mie
szarkach kielichowych nie dały rezultatu.
W następnych artykułach omówię wznoszenie ścian
i wyrób, elementów z glin: ciężkiej, włóknistej i lek
kiej.
dwóch
miejsc
Do przygotowania gliny lekkiej mogą być użyte
tylko gliny o spoistości powyżej 750 gr/5 cm
2
. Wska
zane jest, aby gliny zawierały jak najmniej piasku.
Glinę z wodą rozrabia się gracą w foli do konsysten
cji gęstej śmietany, tak aby spływała z szufli.
Do tak wykonanej zawiesiny dodaje się słomę po
ciętą na długość 40 cm, równocześnie mieszając gracą.
Po dokładnym przemieszaniu zawiesiny z przewidzia
ną ilością dodatków włóknistych, robotnik w butach
gumowych wchodzi do skrzyni i depce nogami masę
tak, aby wszystkie włókna otulone były zawiesiną.
Przerobioną masę wydobywa się ze skrzyni widła
mi i układa w kopiec na 12 godzin dla dobrego prze-
macerowania.
Ręczny wyrób gliny jest czynnością najbardziej
pracochłonną w budownictwie z gliny. Maszyn prze
przeznaczonych na ten cel, a to w celu uniknięcia
przestojów w ubijaniu ścian.
Teoretyczna wydajność frezarki wynosi 1 000 do
2 000 m
3
/8 godz. przemieszanej masy, jednak sze
reg czynności ubocznych takich jak załadowanie, roz
ładowanie, przewóz, rozścielenie gliny i dodatków
powoduje, że faktyczna wydajność frezarki wynosi 50
do 60 m
3
/8 godz. Użycie frezarki opłaca się przy więk
szych ilościach mieszanej gliny (ponad 300 m
3
).
Z masy tak przerobionej wykonujemy mury z gliny
ubijanej lub bloki ubijane w formach.
Przygotowanie gliny włóknistej
Teren, na którym mamy przygotować glinę włók
nistą, powinien znajdować się możliwie na pokła
dach gliny, gdyż przewożenie elementów gotowych
jest bardziej ekonomiczne od przewożenia gliny cho
ciażby z tego powodu, że przewożone elementy są
wysuszona, a glina zawiera wodę i przewóz wody jest
niczym nie uzasadniony. Na terenie powinna znajdo
wać się woda, gdyż zużycie jej na 1m
3
przerobione!
masy wynosi około 200 litrów.
W zasadzie do wyrobu gliny włóknistej używamy
glin tłustych. Można też użyć gliny chudej przez wzbo
gacenie ich domieszkami iłu lub gliny tłustej. Wzbo
gacenie samym iłem jest. bardzo pracochłonne i na
stręcza znaczne trudności.
Najchętniej do produkcji używamy gliny o spoistości
600 do 1 800 gr/5 om
2
. Gliny te wymagają przemroże
nia w pryzmach o podstawie szerokości 1,5 m, wyso
kości 1 m, a długości w zależności od warunków lo
kalnych.
A. Ręczny przerób.
Przebieg ręcznego wyrobu gli
ny włóknistej jest analogiczny jak przebieg wyrobu
gliny ciężkiej z tym, że każdą warstwę obficie .pole
wamy wodą. Przy wyrobie gliny ciężkiej, po skopco-
waniu jej mogliśmy glinę użyć do wznoszenia ścian
O ile produkcja ma potrwać dłużej, wtedy opłaci
się doły obudować deskami i wykonać w kształcie
wielościanu podzielonego na 4 części w ten sposób,
że 3 części są sobie równe i odpowiadają podanym
wyżej pojemnościom, czwarty dół zaś jest znacznie
mniejszy i do niego uchodzi ze sznajdra wyciskana
i przemieszana glina. W środku wielościanu umiesz
czone jest mieszadło, odpowiednio umocowane kilko
ma wbitymi w ziemię słupami lub wkopane w zie
mię. Przy wkopaniu mieszadła w ziemię należy pamię
tać;, aby otwór, przez który wyciska się glinę, był
wolny.
Plik z chomika:
slocz87
Inne pliki z tego folderu:
wlasny_dom_6_7_2005.pdf
(2835 KB)
witebski_-_miejscowe_mat_budowlane.pdf
(7444 KB)
S.Chrzanowski_budynki_z_plyt.pdf
(6235 KB)
M.Grabczewska_Jak_samemu.pdf
(6839 KB)
Budujemy_Sami.pdf
(1096 KB)
Inne foldery tego chomika:
! ! DIABLO 3 chomikuj @@@@@
# F I L M Y #
[1986] Master Of Puppets
■ Diablo 3 PL PC + EMULATOR - DZIAŁA
■ Assassin's Creed PC
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin