UBEZPIECZENIE SPOŁECZNE

                                            SPIS TREŚCI

1.         Ubezpieczenie społeczne a zabezpieczenie społeczne.

2.          Zarys historii ubezpieczenia społecznego.

3.         Pojęcie ubezpieczenia społecznego.

4.         Cechy modelowe ubezpieczenia społecznego.

5.         Zakres podmiotowy ubezpieczenia społecznego.

6.         Zakres przedmiotowy ubezpieczenia społecznego.

7.         Świadczenia z ubezpieczenia społecznego.

8.         Organizacja i finansowanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

               Ubezpieczenie społeczne a zabezpieczenie społeczne 

                       Ubezpieczenie społeczne  jest jedną z technik stosowanych do ochrony

             społeczeństwa w ramach zabezpieczenia społecznego przed skutkami nagłych     zdarzeń losowych, których wystąpienie powoduje utratę dochodów jednostek oraz duże, niespodziewane wydatki związane z powstałą sytuacją życiową .

                       Zabezpieczenie społeczne ujmowane jest jako jeden z działów  współczesnej polityki społecznej skierowany na wyrównanie dysproporcji w warunkach życia między poszczególnymi grupami społecznymi ,które są następstwem przyczyn naturalnych i zdarzeń losowych .Oprócz ubezpieczeń społecznych ,zabezpieczenie społeczne obejmuje zaopatrzenie społeczne i pomoc społeczną .Do istotnych

             właściwości zaopatrzenia społecznego zalicza się  udzielanie pomocy

             ludności znajdującej się w potrzebie ze środków budżetu państwa.

             Zaopatrzenie społeczne obejmuje na ogół całą ludność.

            Administratorami systemu zaopatrzenia społecznego są urzędy publiczne.

                      Pierwszymi aktami powołującymi do życia system zabezpieczenia

             społecznego były:

             dekret Rady Komisarzy Ludowych FSRR wydany w 1918r.

             ustawa Social Security Act uchwalona w 1935r.

             Powszechna Deklaracja Praw Człowieka ONZ z 1948r.

             konwencja nr.102 Międzynarodowej Organizacji Pracy z 1952r.

             Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych ,Społecznych i Kulturalnych ONZ z

             1966r.

            Zarys historii ubezpieczenia społecznego.

                        Najwcześniejszą metodą przeciwdziałania skutkom zdarzeń losowych była

             pomoc społeczna. Pierwsze  formy ubezpieczeń społecznych pojawiły się w

             Niemczech .Były to: ustawa z 1883r. o ubezpieczeniu  od wypadków przy pracy

             oraz ustawa z 1889r. o ubezpieczeniu emerytalnym .Pierwsze systemowe

             rozwiązania legislacyjne powstały w 1911r. w Niemczech oraz w Anglii.

             Niemieckie ustawy ubezpieczeniowe przewidywały ochronę ubezpieczeniową przed

             skutkami choroby , wypadku przy pracy oraz starości.

             Ustawa o ubezpieczeniu społecznym uchwalona w Anglii dodatkowo przewidywała

             ochronę przed skutkami bezrobocia.

             W Polsce  w okresie międzywojennym najwcześniej objęto ochroną  ubezpiecz.

              ryzyko choroby ustawą z 1920r. o ubezpieczeniach na wypadek choroby.

             Powołano do życia również ubezpieczenie wypadkowe i ubezpieczenie na wypadek

             bezrobocia / 1924r./ oraz ubezpieczenie emerytalne /1927r./.

             Pojęcie ubezpieczenia społecznego.

                       Na gruncie prawa, ubezpieczenie społeczne ujmowane jest najczęściej jako

             układ praw i obowiązków podmiotów uczestniczących w stosunkach ubezpiecze-

             niowych .

             Prawo ubezpieczeń społecznych  jest to ogół norm regulujących stosunki

             nawiązywane w celu dostarczenia obywatelom /ubezpieczonym/ ze specjalnego 

             funduszu publicznego , świadczeń na zaspokojenie potrzeb z tytułu określonych

             zdarzeń życiowych , losowych i innych.

            Cechy modelowe ubezpieczenia społecznego.

                      Klasycznymi cechami ubezpieczenia społecznego są :

             wzajemność ochrony ubezpieczeniowej

             obligatoryjność świadczeń zgodnie z treścią nabytego uprawnienia

              schematyczność wymiaru świadczeń wyrażająca się w ich stałej wysokości.

             Następną cechą ubezpieczenia społecznego jest przymus ubezpieczenia.

             Świadczenia i składki są uzależnione od wysokości zarobków ubezpieczonego.

            Zakres podmiotowy ubezpieczenia społecznego.

                        Ubezpieczenie społeczne było najpierw ubezpieczeniem pracowniczym.

             Następnie zostało rozszerzone na pozapracownicze  grupy  zawodowe, jak rolnicy

             indywidualni, członkowie rolniczych  spółdzielni produkcyjnych ,rzemieślnicy,

             inwalidzi wojenni i wojskowi ,kombatanci oraz żołnierze zawodowi i policjanci.

             Zarówno w ubezpieczeniu pracowniczym  ,jak i ubezpieczeniu pozostałych grup

             zawodowych ,podmiotami społecznego ubezpieczenia są również członkowie

             rodzin osób objętych ubezpieczeniem.

             Ubezpieczenie pracownicze  składa się z dwóch stosunków prawnych.

             Pierwszym stosunkiem ubezpieczeniowym połączeni są ubezpieczający-pracodawca

             oraz ubezpieczyciel. Treścią tego stosunku jest opłacanie składek przez pracodawcę

             na rzecz pracownika.

             Drugi stosunek ubezpieczeniowy wiąże  ubezpieczyciela oraz pracownika  -

              ubezpieczonego.

             Treścią tego stosunku jest spełnienie świadczenia przez ubezpieczyciela na rzecz

              ubezpieczonego i innych osób uprawnionych – członków rodziny ubezpieczonego.

              Pracodawca  -zakład pracy obciążony jest obowiązkiem grupowego lub imiennego

              zgłaszania pracowników do ubezpieczenia społecznego, opłacania składek , oraz

              funkcjami administracyjnymi związanymi z wypłatą świadczeń z ubezpieczenia

              na wypadek choroby ,macierzyństwa, przyjmowaniem wniosków o emerytury i

              renty.

            Zakres przedmiotowy ubezpieczenia społecznego.

                  Przedmiotem ubezpieczenia społecznego objęty jest niezawiniony brak

            zarobku powstały na skutek zdarzeń losowych takich jak: choroba ,inwalidztwo,

            starość ,śmierć, wypadek przy pracy, choroba zawodowa ,które powodują

            konieczność zaprzestania pracy zawodowej i zwiększają koszt utrzymania

            rodziny.

            Ich wystąpienie w połączeniu z opłacaniem składki daje ubezpieczonym podstawy

            do świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

           Świadczenia z ubezpieczenia społecznego.

                  Świadczeniem z ubezpieczenia społecznego jest korzyść /dobro/ przysługujące

           osobie ubezpieczonej z tytułu zabezpieczenia jej bytu w określonych sytuacjach

           życiowych.

           Świadczenia te mają postać pieniężną lub w naturze.

           Do świadczeń pieniężnych zalicza się:

           zasiłek chorobowy

           świadczenia rehabilitacyjne i zasiłek wyrównawczy,

           emerytury ,renty inwalidzkie, renty rodzinne,

           zasiłek porodowy ,macierzyński, wychowawczy, opiekuńczy, rodzinny.

          Organizacja i finansowanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

                W sensie organizacyjno –prawnym wykonanie systemu ubezpieczeń społecznych

           zostało powierzone Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych /ZUS/ oraz Kasie

           Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego /KRUS/.

           ZUS jest podporządkowany ministrowi pracy i spraw socjalnych, natomiast KRUS

           ministrowi rolnictwa i gospodarki żywnościowej.

           Z dniem 1.01.1999r. został wprowadzony w Polsce nowy system ubezpieczeń

           emerytalnych. Nowa emerytura składa się z dwóch składników obowiązkowych –

           filaru I i II oraz jednego dodatkowego /dobrowolnego /  tzw .filaru III .Filar I to

           emerytura wypłacana z ZUS ,finansowana  ze składek wszystkich pracujących .

           Filar II to wypłaty z otwartego funduszu emerytalnego wybranego przez pracownika.

           Fundusze inwestują nasze składki i w ten sposób je powiększają.

           Filar III to dodatkowa emerytura pochodząca z oszczędności w towarzystwie

           ubezpieczeniowym lub w pracowniczym programie emerytalnym otworzonym

           przez pracodawcę.

           W  myśl nowej ustawy składkę na ubezpieczenie emerytalne i rentowe płacą po

           połowie obie strony tj. pracodawca i pracownik.