MIKRO- I MAKRO- EKONOMIA
1.Istota nauki ekonomii, prawa ekonomiczne:
Ekonomia jest nauką o tym, jak jednostka i społeczeństwo decydują o wykorzystaniu zasobów (wszystkich, gdyż wszystkie zasoby mają alternatywne zastosowanie i z definicji są w niedoborze) – które mogą mieć także inne, alternatywne, zastosowania – w celu wytwarzania różnych dóbr i rozdzielania ich na konsumpcję obecną lub przyszłą, pomiędzy różne osoby i różne grupy w społeczeństwie.
Prawa ekonomiczne są to wzajemne więzi między istotnymi cechami różnych zjawisk ekonomicznych mające charakter ogólny, konieczny, nieprzypadkowy i stosunkowo trwały.
Rodzaje praw ekonomicznych:
· prawa przyczynowe (przyczynowo - skutkowe), oznaczają, że po zdarzeniu A następuje zdarzenie B, przy czym A jest przyczyną a B jest skutkiem
· prawa funkcjonalne, występują pomiędzy ilościowo wymiernymi kategoriami np. popyt jest funkcją ceny, podaż też jest funkcją ceny.
· prawa współistnienia czyli łączne np. prawo popytu i podaży
· postępowania ludzi, oddziałuję na bodźce ekonomiczne
· splotu działań ludzkich, wymiana rezultatów swojej działalności
· techniczno-bilansowe, czyli relacje nakładów i wyników zdeterminowane określoną techniką
Cechy praw ekonomicznych:
· obiektywny charakter praw ekonomicznych; są niezależne od podmiotu, od świadomości.
· stochastyczny, czyli statystyczny charakter praw polega na tym, że przejawiają się w dużej liczbie zjawisk, a w poszczególnych pojedynczych mogą być odstępstwa.
· historyczny - ograniczone są warunkami i czasem - dotyczą konkretnego warunku
4. Typy gospodarek:
- nakazowa ( socjalistyczna) - występuje w niej państwowa własność czynników wytwórczych, co związane jest z centralnym podejmowaniem decyzji, które przekazywane są jednostkom gospodarczym w formie obowiązujących szczegółowych planów gospodarczych. Planiści rządowi ustalają jakie dobra i usługi należy wyprodukować. Określając poziom płac i system rozdzielnictwa czynników produkcji, decydują również, kto i w jakiej ilości otrzyma produkty pracy społeczeństwa.
-rynkowa- to taka, w której decyzje dotyczące zakresu i sposobu produkcji, podejmowane są przez suwerenne podmioty gospodarcze, kierujące się własnym interesem i postępujące zgodnie z zasadami racjonalności gospodarowania
-mieszana ( z przewagą rynkowej) - taka forma gospodarowania, w której państwo i sektor prywatny współuczestniczą w rozwiązywaniu problemów gospodarczych. Państwo kontroluje znaczną część produkcji za pomocą podatków, płatności transferowych oraz dostarczania dóbr i usług publicznych, jak obrona narodowa i bezpieczeństwo wewnętrzne. Kontroluje także zakres, w jakim jednostki gospodarujące mogą kierować się w swoim działaniu własnym interesem.
4.Istota gospodarki:
Istota gospodarki:- demokratyczny system państwa- prywatyzacja bezpośrednia np. większe firmy leseg - prywatyzacja kapitałowa – spółka stawała się jednoosobową spółka państwa. Prywatna wartość środków produkcji jest podstawą funkcjonowania gosp. rynkowej.
6.Charakterystyka gospodarki rynkowej :
Gospodarka rynkowa - to gospodarka, w której zasadniczym regulatorem procesów gospodarczych jest samoczynnie działający rynek czy też mechanizm rynkowy. Jest systemem, w którym ceny, warunki rynkowe, zyski i straty, bodźce i korzyści decydują o tym, co, jak i dla kogo produkować. Przedsiębiorstwa produkują te towary, które przynoszą im najwyższe zyski przy pomocy technik zapewniających najniższe koszty.
Gospodarka rynkowa charakteryzuje się dwiema zasadniczymi cechami: dominacją prywatnej własności czynników produkcji oraz rynkową alokacją zasobów gospodarczych.
Rodzaje gospodarki rynkowej.
a) prosta gospodarka towarowa - wymiana na zasadzie towar za towar ( T - T )
b) gospodarka towarowo - pieniężna - wymiana na zasadzie towar - pieniądz - towar ( T - P - T )
c) gospodarka kapitalistyczna - jest to obecna gospodarka , motyw zainteresowania pieniądzem . Wymiana ma formę P - T - P.
Wady gospodarki rynkowej : różnice dochodów, bezrobocie, inflacja.
Alokacja -oznacza przeznaczenie, zarezerwowanie, przydzielenie określonego zasobu do procesu.
7.Prawo popytu i podaży. Mechanizm rynkowy:
Popyt– funkcja przedstawiająca kształtowanie się relacji pomiędzy ceną dobra (towary i usługi), a ilością (liczbą sztuk) jaką konsumenci chcą i mogą nabyć w określonym czasie, przy założeniu niezmienności innych elementów charakteryzujących sytuację rynkową (ceteris paribus). Wykresem tej funkcji jest tzw. krzywa popytu. Należy zwrócić uwagę na różnicę pomiędzy "popytem", a "wielkością popytu". Popyt to cała funkcja, natomiast wielkość popytu to ilość dobra, jaką konsumenci chcą nabyć przy zadanej cenie. "Wielkość popytu przy cenie p" jest więc konkretnym elementem funkcji, któremu na krzywej popytu odpowiada jeden punkt.
Prawo popytu- przy sytuacji rynkowej,wraz ze wzrostem ceny danego dobra, zmaleje zapotrzebowanie na dobro, a wraz ze spadkiem ceny zapotrzebowanie wzrośnie.
Wielkość popytu – ilość dobra, które konsumenci zechcą zakupić w określonym czasie (np. w ciągu tygodnia, miesiąca, roku) po danej cenie
Podaż- to ilość dóbr, oferowana na rynku przez producentów przy określonej cenie, przy założeniu niezmienności innych elementów charakteryzujących sytuację na rynku (ceteris paribus). Zależność między ceną a podażą przedstawia krzywa podaży.
Prawo podaży- Przy ceteris paribus, podaż danego towaru się zwiększa, jeśli wzrasta jego cena, natomiast obniżaniu się ceny towarzyszy spadek wielkości podaży. Poziom podaży, tak jak poziom popytu nie zależy tylko od ceny towaru.
Mechanizm rynkowy - proces obejmujący żywiołowe działania podmiotów na rynku, w wyniku którego dochodzi do ustalenia równowagi rynkowej, a więc samoczynnego dostosowania wielkości popytu (D) i podaży (S), poprzez odpowiednie ustalenie ceny równowagi (P).
W ujęciu procesowym, mechanizm rynkowy jest grą popytu i podaży, która prowadzi do obiektywnej wyceny poszczególnych towarów i zrównoważenia rynku, czyli zrównania się oferowanej ilości towaru z ilością pożądaną.
Jeżeli popyt na jakieś dobro przewyższa podaż, wówczas nabywcy są skłonni płacić za nie więcej. Gdy przejawiają tę skłonność na rynku, cena tego dobra rośnie. Wzrost ceny skłania natomiast producentów do zwiększenia jego produkcji, co doprowadzi w końcu do zrównania podaży z popytem.
Jeżeli w sytuacji równowagi rynkowej wystąpią okoliczności, których skutkiem będzie ograniczenie popytu na dane dobro (np. zmiana gustów konsumentów), wówczas nie wszystkie produkowane towary znajdą nabywców. Skłoni to część producentów do zmniejszenia produkcji i obniżenia ceny, celem zachęcenia części konsumentów do zakupu większych ilości towarów. Efektem będzie ustalenie się równowagi rynkowej przy niższym poziome produkcji i niższej cenie.
8. Przedsiębiorstwo w gospodarce rynkowej:
Przedsiębiorstwo to niezależna jednostka gospodarcza, wyodrębniona pod względem ekonomicznym, techniczno-organizacyjnym i prawnym utworzona w celu trwałego zarobkowego zaspokajania potrzeb osób trzecich na rynku. Kierownictwo tej jednostki podejmuje decyzję samodzielnie i na własne ryzyko. Jest ono podstawowym ogniwem życia gospodarczego i bez względu na formę własności i strukturę organizacji, charakteryzuje się:-celem działalności-odrębnością ekonomiczną (przedsiębiorstwo dysponuje wydzielonym majątkiem)-odrębnością prawną-odrębnością organizacyjną-wyodrębnieniem obszaru, na którym jest zlokalizowane.Celem każdego przedsiębiorstwa jest zysk. Wynika on z trafnego wyboru rodzaju działalności, odpowiedniej wielkości produkcji, doboru nowoczesnych metod oraz dobrego zarządzania firmą. Osiąganie zysku ma szczególne znaczenie w przedsiębiorstwach, które zaczynają swoją działalność, natomiast niewielkie znaczenie ma zysk w przedsiębiorstwach publicznych i samorządowych.Do prowadzenia działalności gospodarczej niezbędna jest współpraca z innymi firmami. Dobór odpowiednich partnerów do współpracy jest jednym z warunków powodzenia własnej firmy. W gospodarce rynkowej działają przedsiębiorstwa, które można wyodrębnić, przyjmując różne kryteria klasyfikujące. Mogą je stanowić ; formy własności, pozycja rynkowa, wielkość, przedmiot prowadzonej działalności, sposób zintegrowania zakładów, geograficzny obszar działania, poziom technologiczny .
10. Mikro- i makro- ekonomia różnice:
Podstawową różnicą pomiędzy mikro- i makroekonomią jest podejście metodologiczne, natomiast przedmiot zainteresowania obydwu dziedzin ekonomii ma znaczenie drugorzędne. Zarówno mikro- jak i makroekonomia zajmują się wyjaśnianiem zjawisk o charakterze gospodarczym, lecz ujmują te zjawiska w odmiennej perspektywie.
Mikroekonomia zajmuje się badaniem zachowań indywidualnych podmiotów gospodarczych, analizą poszczególnych dóbr i rynków, w przekonaniu, że zachowanie gospodarki wynika z sumy zachowań poszczególnych, indywidualnych podmiotów gospodarczych. Wychodzi więc z założenia, że chcąc zbadać prawidłowości dotyczące całości gospodarki, należy przede wszystkim zbadać w jaki sposób zachowuje się jednostka gospodarująca.
Makroekonomia prezentuje odmienne podejście. U jej podstaw znajduje się przekonanie, że w gospodarce występują prawidłowości, które nie dają się wyjaśnić prostą sumą zachowań indywidualnych podmiotów gospodarczych. Pomiędzy poszczególnymi podmiotami zachodzą złożone relacje, które mają realny wpływ na kształt zjawisk gospodarczych. Aby wyjaśnić zatem prawidłowości rządzące gospodarką, makroekonomia bada zależności pomiędzy wielkościami agregatowymi, a nie poszczególnymi jej indywidualnymi elementami.
Zarówno w oparciu o podejście mikro- jak i makroekonomiczne można formułować warunki równowagi gospodarczej, czy przesłanki dla polityki państwa. Oba podejścia opisują podobne zjawiska, ale co innego stawiają w centrum swoich rozważań. Mikroekonomia jest spojrzeniem na gospodarkę z "perspektywy żaby", podczas gdy makroekonomia patrzy na tę samą gospodarkę z "perspektywy żyrafy".
12.Produkt krajowy brutto:
Produkt Krajowy Brutto (PKB) – pojęcie ekonomiczne, oznaczające jeden z podstawowych mierników dochodu narodowego stosowanych w rachunkach narodowych. PKB opisuje zagregowaną wartość dóbr i usług finalnych wytworzonych na terenie danego kraju w określonej jednostce czasu (najczęściej w ciągu roku).
13. Stopa wzrostu gospodarczego a PKB per capita:
PKB per capita -to jeden z najczęściej stosowanych na świecie mierników zamożności państwa (społeczności w nim mieszkającej). Sposób jego obliczania jest bardzo prosty – wartość Produktu Krajowego Brutto danego państwa dzielimy przez liczbę jego mieszkańców. Pojęcie PKB per capita pojawiło się na świecie ze względu na niespójność w podawaniu dochodu narodowego państw jako niepodważalnej miary ich zamożności. PKB nie uwzględnia kwot amortyzacyjnych. Toteż wzrost PKB nie przekłada się automatycznie na wzrost stopy życiowej.
Stopę (tempo) wzrostu gospodarczego stanowi wyrażony w procentach stosunek przyrostu realnego PKB do jego wielkości w okresie bazowym,
14.Urealnianie PKB:
Do urealniania wartości PKB stosuje się specjalną formułę deflatora, w której uwzględnia się nie tylko ceny towarów i usług konsumpcyjnych (CPI), ale ceny producentów (PPI), ceny inwestycji, i różnicę w cenach eksportu minus ceny importu.
Deflator - wskaźnik ekonomiczny wyrażający procentowy stosunek dochodu narodowego w ujęciu nominalnym (ceny bieżące) do dochodu narodowego w ujęciu realnym (ceny stałe). Deflator jest wskaźnikiem inflacji, rozumianej jako procentowa zmiana cen wszystkich dóbr, wchodzących w skład PKB, pomiędzy rokiem bazowym, a bieżącym. Deflator uwzględnia zatem zmiany cen dóbr zarówno konsumpcyjnych i inwestycyjnych, jak i stanowiących eksport netto.
PKB nominalny oblicza się według bieżącej wartości pieniądza, PKB realny natomiast według realnej wartości pieniądza, a więc oczyszczony z wpływu inflacji. Przeliczenie polega na podzieleniu PKB nominalnego przez indeks cen. W zestawieniach statystycznych PKB realny najczęściej przedstawiany jest w cenach stałych z wybranego roku bazowego.
15.Konsumpcja-funkcja konsumpcji wg Keynesa. Krańcowa skłonność do konsumpcji :
Funkcja konsumpcji - wyraża zależność wielkości konsumpcji od poziomu dyspozycyjnych dochodów ludnościC = a + c YC - planowane wydatki na konsumpcjęa - autonomiczny poziom konsumpcji, niezależny od poziomu dyspozycyjnych dochodów ludnościY - dyspozycyjne dochody ludnościc - krańcowa skłonność do konsumpcji
Według Keynesa udział wydatków przeznaczonych na konsumpcjê finalną w dochodzie dyspozycyjnym społeczeństwa zależy od wielu czynników spośród, których najważniejszą jest wysokość dochodu rozporządzalnego. Inne czynniki to:
- zmiany jednostki płac
-zmiany różnic między dochodem a dochodem netto
-zmiany stopy procentowej
-zmiany polityki fiskalnej
-niespodziewane zmiany w wartościach kapitałowych
W keynesowskiej funkcji konsumpcji wydatki konsumpcyjne gospodarstw domowych składają się z konsumpcji autonomicznej oraz konsumpcji uzależnionej od dochodu rozporządzalnego. W funkcji konsumpcji Keynesa jedynym czynnikiem wpływającym na wysokość realizowanej konsumpcji jest bieżący dochód rozporządzalny.
Krańcowa skłonność do konsumpcji definiowana jest jako część dodatkowej jednostki dochodu rozporządzalnego przeznaczona na konsumpcję.
17.Państwo jako podmiot gospodarowania- polityka fiskalna i monetarna:
PRZEDSIĘBIORTSTWO - samodzielne, samorządne i samofinansujący podmiot gospodarowania się którego podstawowym celem działalności jest produkcja która swoim działaniem działalności jest produkcja która swoim działaniem kieruje się motywem zysku.Polityka fiskalna to ogół działań państwa kształtujących budżet państwa poprzez zmiany we wpływach (np. podatki, zadłużenia publicznego) i wydatkach państwa (np. subwencje, inwestycje państwowe, itp.).
W efekcie polityka fiskalna działa poprzez proces kształtowania ...
kasia726