OCHRONA GLEB
wykład 1, 5.10.2012
Dlaczego gleby podlegają ochronie?
Znaczenie gleb związane jest z tym, że stanowią one środowisko dla wzrostu roślin:
· funkcje gospodarcze: rolnicza, ogrodnicza, leśna
· funkcje ekologiczne w skali lokalnej i globalnej:
o produkcja pierwotna związków organicznych
o rola w obiegu C w przyrodzie
o modyfikowanie obiegu wody i kształtowanie klimatu
o bioróżnorodność
· inne funkcje, np. estetyczne, naukowe, dokumentacyjne, ochronne
Degradacja gleb- pogorszenie ich właściwości chemicznych, fizycznych i biologicznych oraz spadek ich aktywności biologicznej, co powoduje zmniejszenie ilości oraz jakości pozyskiwanej biomasy roślin (Ustawa o ochronie gruntów ornych i leśnych)
Dewastacja gleb- całkowita utrata wartości użytkowych gleb
Problemy związane z ochroną gleb:
1. Ochrona zasobów gleb- ochrona przed utrata gleb, zwłaszcza najlepiej pełniących funkcję zaopatrywania roślin
2. Ochrona gleb przed degradacją (pogorszeniem właściwości)- w tym przed zanieczyszczeniem
3. Konieczność odtwarzania (rekultywacji) gleb zdegradowanych i zdewastowanych
Problematyka ochrony gleb w polityce UE:
- konferencja „Polityka ochrony gleb w UE” 1998r.- powołanie Europejskiego Forum Glebowego. Komisja Europejska uznała, że konieczne jest opracowanie kompleksowej strategii UE w dziedzinie ochrony gleb
- strategia tematyczna UE w dziedzinie ochrony gleb 2002r.
- docelowo: Dyrektywa Glebowa
Główne mechaniczne zagrożenia gleb:
1. Erozja
2. Spadek zawartości materii organicznej
3. Skażenie gleby
4. Zasklepianie gleby
5. Zagęszczenie gleby
6. Spadek różnorodności biologicznej
7. Zasolenie
8. Powodzie i osuwiska ziemi
Rodzaje degradacji gleb:
1. Przeznaczanie gleb produktywnych na cele nierolnicze i nieleśne, wyłączenie z użytkowania
2. Procesy naturalnej degradacji, intensyfikowanej przez działalność człowieka:
- erozja wodna i wietrzna
- pustynnienie i stepowienie
3. Degradacja antropogeniczna:
- geomechaniczna
- hydrologiczna
- chemiczna
4. Inne formy degradacji, m.in. biologiczna, zanieczyszczenie mechaniczne
Erozja gleb- niszczenie powierzchniowej warstwy gleby, polegające na dezintegracji struktury gleby i mechanicznym przemieszczeniu cząstek glebowych pod wpływem siły zewnętrznej.
Ochroniacze1991