10.Typologia kultur ze względu na charakter przekazu międzypokoleniowego wg M. Mead.
Margaret Mead wyodrębniła 3 typy procesu nabywania kultury:
· Typ postfiguratywny
· Typ kofiguratywny
· Typ prefiguratywny
1. Typ postfiguratywny- dotyczy takich zbiorowości i kultur, gdzie w przekazie wzorów kulturowych dominują ludzie najstarsi. Są oni swoistymi przewodnikami, a także łącznikami pomiędzy czasami dawnymi a obecnymi, oczywiście też pomiędzy pokoleniami. Stąd w typ typie wszystkie pokolenia żyją obok siebie w jednej wspólnocie. W typie postfiguratywnym bardzo widoczne jest nastawienie na przeszłość, na utrwalanie tradycji. Ma to służyć podtrzymywaniu niezmienionej tożsamości i odrębności grupy. Zbiorowości funkcjonujące w tym typie przekazu cechują się brakiem dystansu do innych, brakiem tolerancji. Uważają oni, że „normalne” jest to, co własne, a poczucie tożsamości grupowej jest podtrzymywane poprzez nieustanną groźbę wykluczenia w przypadku nie respektowania wszystkich wzorów kultury własnej grupy. Zapewnia to trwałość grupy oraz poczucie jej niezmienności. Wszystkie formy zachowań i sytuacje są przewidziane i uregulowane kulturowo. Proces przekazywania i nabywania kultury dokonuje się bezwarunkowo, kompleksowo, bez wyjątków, luk i zmian. Przekaz kultury jest w zasadzie niekwestionowany i bezdyskusyjny, jednostki przejmują cały arsenał wiedzy, umiejętności i wzorów zachowań niezbędnych do życia w danych warunkach. W innych warunkach i sytuacjach owo wyposażenie kulturowe zawodzi.
2. Typ kofiguratywny- powstał w wyniku migracji, silnych procesów dyfuzyjnych, kataklizmów, nowych technologii itp. Czyli, w wyniku takich sytuacji, w których dawne doświadczenia i wypracowane w nich wzory zachowań przestały się sprawdzać bądź też okazały się wręcz zgubne. Prawdopodobnie wiele dawnych zbiorowości doznało takiego losu. Jedne z nich nie zmieniały swego typu przekazu kulturowego, inne próbował się ratować szukając nowych rozwiązań poprzez zmianę charakteru owego przekazu. W tworzeniu i przekazie wzorów zachowań dużą rolę zaczynają odgrywać rówieśnicy. Członkowie wszystkich pokoleń są tu aktywni, choć dominują ludzie w średnim wieku. Pojawiają się wyraźne różnice, konflikty międzypokoleniowe, w których zdaje się zwyciężać racja tych ostatnich. W typie kofiguratywnym pojawia się wyraźne nastawienie na teraźniejszość ze znacznie mniejszą rolą przeszłości. To, co funkcjonowało dawniej nie jest oczywiście całkowicie zaprzepaszczone, jednak nie ma już takiego znaczenia, a wyraźna ciągłość kulturowego dziedzictwa została nieco naruszona. Dawność wzorów kulturowych nie jest też już sposobem ich obrony i powodem do chwały, a przede wszystkim nie jest ich legitymizacją. Najstarsze pokolenie nie cieszy się już takim prestiżem jak wcześniej. Wiele sytuacji i zachowań nie jest przewidzianych kulturowo, dlatego na bieżąco wypracowuje się sposoby radzenia sobie z nimi i kształtuje się odpowiadające im wzory zachowań. Powstają typowe instytucje wychowawcze np. szkoły, internaty, kluby. Tworzą się także instytucje kultury. W cywilizacji zachodnioeuropejskiej w ten sposób przejawiały się procesy nazywane ogólnie nowoczesnością.
3. Typ prefiguratywny- powstaje w wyniku szybkiego tempa zmian, tak szybkiego, że starsze pokolenia mają trudności z zaadaptowaniem się do zmian. Powstaje on także w wyniku „wymieszania kultur”. Generalnie chodzi o takie stany rzeczy, w których niemal każda sytuacja jest nietypowa. Czy będzie to dotyczyło nowych technologii, środków komunikowania, form transportu, rozwiązań politycznych- ich cechą jest brak analogii, nie tylko z przeszłością ale z teraźniejszością. Nie wiadomo, co robić, jak się zachować, jak reagować . Stąd konieczność szukania całkowicie nowych rozwiązań, a tym samym wyraźnie nastawienie na przyszłość, która jest nieznana. Do wejścia w przyszłość, także do jej poznania brak przewodników. Tę rolę zaczęło odgrywać najmłodsze pokolenie, które po części zostało do niej przeznaczone przez dorosłych, a po części samą ją sobie zaczęło używać w sytuacji detronizacji dorosłych, gdy kulturowa władza ”leżała na ulicy”. Łatwo zauważyć, że rodzice bardzo często stają się swoistymi sługami swych dzieci, jednoznacznie utwierdzają je w roli generacji dominującej. Jest to kierunek nabywania kultury od młodych generacji ku starszym. Współcześnie mimo zauważalnego następstwa w czasie, wszystkie typy przekazu kulturowego jako typy idealne są możliwe do odtworzenia. Nawet w społeczeństwie o bardzo zaawansowanym procesie odchodzenia od nowoczesności obserwujemy w poszczególnych rodzinach, grupach etnicznych, terytorialnych występowanie obok siebie w różnym nasileniu wszystkich tych typów. Współczesność polega na uzasadnionym skądinąd wymieszaniu w przekazie kulturowym nastawienia na przeszłość, teraźniejszość i przyszłość. Przykład społeczeństwa nowoczesne.
monnisiaa13