Prawna_ochrona_przyrodniczych_warto+_ci_+_rodowiska.doc

Prawna ochrona przyrodniczych
wartości środowiska

Charakterystyka ochrony konserwatorskiej

1.       Ochrona przyrody sprowadza się głównie do zabiegów o charakterze konserwatorskim

­            zmierzających do zachowania elementów przyrody w stanie niepogorszonym bądź przywrócenia ich do postulowanego stanu

·         jej konsekwencją są ograniczenia w korzystaniu  z wykonywania praw podmiotowych na elementach przyrody

2.       W pozostałym zakresie ochrona przyrody nakierowana jest na racjonalne wykorzystywanie elementów

3.       Wymagania konserwatorskie  określa ustawa z 16 IV 2004r. o ochronie przyrody

­            ochronie podlegają:

1)       dziko występujące rośliny, zwierzęta, grzyby (w tym objęte ochroną gatunkową)

2)       zwierzęta wędrowne

3)       siedliska przyrodnicze

4)       twory przyrody oraz kopalne szczątki zwierząt i roślin

5)       krajobraz

6)       zieleń w miastach i wsiach

7)       zadrzewienia (drzewa i krzewy nie będące lasem)

4.       Cele ochrony przyrody:

1)       utrzymanie procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów

2)       zachowanie różnorodności biologicznej żywych organizmów występujących w ekosystemie

3)       zachowanie dziedzictwa geologicznego i paleontologicznego

4)       zapewnienie ciągłości istnienia gatunków (utrzymywanie ich we właściwym stanie lub przywracanie do tego stanu)

5)       ochrona walorów krajobrazu, zieleni w miastach i wsiach oraz zadrzewień

­            są to obowiązki powszechne (skierowane nie tylko do organów administracji publicznej ale i do obywateli)

5.       Ochrona in situ (przeważa) – ochrona elementów przyrody w miejscu ich naturalnego występowania

­            np. Park Narodowy, rezerwat przyrody

6.       Ochrona ex situ – ochrona elementów przyrody znajdujących się poza miejscami naturalnego występowania

­            Np. ogród zoologiczny

7.       Minister właściwy ds. Środowiska sporządza projekt krajowej strategii ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej

8.       przyjmowana uchwałą Rady Ministrów

1

by Jakub Kowalski 2007

Administracja ochrony przyrody

1.       Organy administracji ochrony przyrody:

1)       minister właściwy do spraw środowiska (przy pomocy Głównego Konserwatora Przyrody i Państwowej Rady Ochrony Przyrody)

2)       wojewoda (przy pomocy wojewódzkiego konserwatora przyrody)

3)       starosta

4)       wójt

­            a także (choć nie wymienione wprost w ustawie):

5)       Rada Ministrów

6)       dyrektor parku narodowego

2.       Organy doradcze:

1)       Państwowa Rada Ochrony Przyrody (powołuje i odwołuje minister)

­            Ocenia realizacje ustawy o ochronie przyrody

­            Opiniuje strategie, plany i programy dotyczące ochrony przyrody, a także aktów prawnych

­            Ocenia realizację krajowej strategii ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej

2)       wojewódzka rada ochrony przyrody (powołuje i odwołuje wojewoda)

3)       rada naukowa parku narodowego (powoływana i odwoływana przez ministra)

4)       rada parku krajobrazowego (powoływana i odwoływana przez wojewodę)

3.       Rejestry form ochrony przyrody:

1)       Centralny rejestr form ochrony przyrody (z wyjątkiem ochrony gatunkowej)

­            prowadzi go minister właściwy ds. środowiska

2)       rejestr prowadzony przez wojewodę obejmuje:

­            rezerwaty przyrody

­            parki krajobrazowe

­            obszary chronionego krajobrazu

­            pomniki przyrody

­            stanowiska dokumentacyjne

­            użytki ekologiczne

­            zespoły przyrodniczo-krajobrazowe

­            W rejestrach ujawnia się:

·         Datę utworzenia

·         Określenia położenia

·         Określenie powierzchni

·         Opis formy ochrony

·         Oznaczenie dziennika urzędowego, w którym ogłoszono akt ustanawiający daną formę ochrony

4.       Ochrona krajobrazu – polega na zachowaniu cech charakterystycznych krajobrazu

­            instrumenty:

1)       parki narodowe

2)       rezerwaty przyrody

3)       zagospodarowanie przestrzenne

4)       formy ochrony obszarowej (park krajobrazowy, obszar chronionego krajobrazu)

5.       Prawne formy ochrony przyrody:

1)       obszarowa

­            parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, obszary Natura 2000

­            wiążąca dla miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego

2)       indywidualna

­            pomniki przyrody, stanowiska dokumentacyjne, zespołu przyrodniczo-krajobrazowe

­            wiążąca dla miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego

3)       gatunkową (roślin, zwierząt i grzybów)

­            ustanawiane w drodze normatywnej (rozporządzenie RM, ministra właściwego ds. środowiska, wojewody, uchwałą rady gminy) Þ mogą być przedmiotem kontroli TK lub sądu administracyjnego

6.       Na obrzeżach PN, rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych, stanowisk dokumentacyjnych oraz użytków ekologicznych umieszcza się tablice informujące o istnieniu danej formy przyrody

­            analogicznie dla obszarów chronionego krajobrazu, obszarów Natura 2000 oraz zespołów przyrodniczo-krajobrazowych

Ochrona przyrody a prawo własności

1.       Utworzenie parku narodowego i rezerwatu przyrody a nieruchomości nienależacej do SP  wymaga zgody właściciela nieruchomości

­            w innym wypadku – wywłaszczenie nieruchomości

2.       Prawo ochrony środowiska przewiduje możliwość roszczenia odszkodowawczego lub o wykup nieruchomości dla właściciela nieruchomości, która w wyniku aktu generalnego dotyczącego ochrony zasobów przyrody żywej utracił możliwość korzystania z nieruchomości (ew. ograniczenie korzystania)

­            obowiązani do zapłaty:

1)       j.s.t., która uchwaliła akt generalny

2)       SP reprezentowany przez wojewodę  gdy aktem generalnym rozporządzenie RM, ministra lub wojewody

­            Roszczenie wygasa po 2 latach od wejścia w życie aktu generalnego

Formy ochrony obszarowej

1.       Park Narodowy

­            Tworzony dla obszaru, który:

1)       Wyróżnia się szczególnymi wartościami

2)       Ma powierzchnię min. 1000ha

­            Na jego terenie ochronie podlega całość przyrody i walory krajobrazowe

­            Utworzenie, zmiana granic i likwidacja – uchwała RM

·         Potrzebna:

1)       zgoda organów uchwałodawczych j.s.t.

2)       opinia zainteresowanych organizacji pozarządowych (termin 30 dni + domniemanie zgody)

·         likwidacja (zmniejszenie) tylko w razie bezpowrotnej utraty wartości przyrodniczych i krajobrazowych

­            PN ma prawo pierwokupu nieruchomości w jego granicach na rzecz państwa

­            Obligatoryjna otulina (w jej granicach min. środowiska może utworzyć strefę ochronną zwierząt łownych)

­            PN jest jednostką budżetową

­            Dyrektor PN

­            Powoływany (na 5 lat) i odwoływany min. wł. ds. środowiska

­            Służba Parków Narodowych – zadania:

1)       Ochrona przyrody

2)       Badania naukowe i działalność edukacyjna

3)       Ochrona mienia parku

4)       Zwalczanie przestępstw i wykroczeń

­            Straż Parku Narodowego (jest częścią Służby Parku Narodowego)

·         Zadaniem – ochrona mienia i zwalczanie przestępstw

...