John Maynard Keynes
Angielski ekonomista, twórca teorii interwencjonizmu państwowego w dziedzinie ekonomii i finansów państwowych. Był synem logika i ekonomisty Johna Neville'a Keynesa (1852-1949) i Ady Florence Keynes z domu Brown (1861-1958) brytyjskiej pisarki.
Jego głównym dziełem jest Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza opublikowana w 1936 roku (wydanie polskie 1956), kwestionująca zasady liberalnej myśli ekonomicznej. Teorie Keynesa były reakcją na kryzys ekonomiczny lat 30. XX wieku (zapoczątkowany w 1929 roku w USA) i pomogły ustabilizować sytuację gospodarczą w Europie po II wojnie światowej, (chociaż Keynes zmarł w 1946 roku), aż do czasu wycofania parytetu złota dla amerykańskiego dolara przez prezydenta Richarda Nixona w 1971 roku, które to wydarzenie na skutek podniesienia cen ropy naftowej przez kraje OPEC wywołało kryzys inflacyjny i dało początek deregulacji – odsunięciu państwa od wpływu na emisję pieniądza i stopy procentowe. Od lat 70. XX wieku do dzisiaj monetaryzm i neoliberalizm wypiera myśl Keynesa i jego zwolenników (keynesistów) ze świadomości społecznej.
§ Progresję opodatkowania dochodów osobistych grup zamożniejszych przy jednoczesnym zwiększaniu świadczeń społecznych na rzecz grup biedniejszych.
§ Bezpośrednie zachęty do inwestowania poprzez obniżenie opodatkowania zysków przeznaczanych na inwestycje.
§ Zarządzanie wielkością globalnych wydatków rządowych na inwestycje państwowe czy roboty publiczne.
Według Keynesa deficyt budżetowy nie stanowi problemu w okresie ożywienia. W okresie dekoniunktury rządy powinny podejmować działania mające na celu utrzymanie na odpowiednio wysokim poziomie aktywności gospodarczej państwa.
§ Produkcja określana jest przez globalny popyt
§ Zmiana ilości pieniądza wpływa na zatrudnienie
§ Bezrobocie to efekt niedostatecznego popytu
§ Państwo powinno być aktywne na scenie fiskalnej i monetarnej państwa
Ekonomistami zwalczającymi teorie Keynesa byli Friedrich von Hayek, noblista, przedstawiciel szkoły austriackiej oraz Milton Friedman, noblista, przedstawiciel szkoły chicagowskiej
Friedrich Hayek
Ekonomista austriacki i filozof polityki znany z obrony zasad gospodarki wolnorynkowej.Był jednym z najbardziej wpływowych ekonomistów austriackiej szkoły ekonomii, wniósł także swój wkład w rozwój nauki prawa oraz kognitywistyki.
Hayek urodził się 8 maja 1899 w Wiedniu w arystokratycznej rodzinie. Jego ojciec, August, pracował jako doktor w państwowej służbie zdrowia, publikował także prace naukowe z zakresu botaniki. Od strony matki (Felicity z d. Juraschek) Hayek był spokrewniony z filozofem Ludwigiem Wittgensteinem.
Po wybuchu I wojny światowej w 1914 roku skłamał o swoim wieku i zaciągnął się do armii austro-węgierskiej. Służył na froncie włoskim, nad rzeką Piawą. Wojnę przeżył bez poważniejszych urazów oraz został odznaczony za odwagę. Po zwolnieniu ze służby postanowił rozpocząć karierę akademicką.
Studiował prawo, ekonomię, psychologię i politologię na Uniwersytecie Wiedeńskim. Tam również obronił doktoraty z prawa (1921) i politologii (1923). Początkowo sympatyzował z poglądami socjalistycznymi, jednak jego światopogląd uległ zmianie pod wpływem prywatnych seminariów Ludwiga von Misesa, na które uczęszczał razem z Fritzem Machlupem i innymi młodymi studentami. Był także studentem Fredricha von Wiesera.
Hayek pracował jako asystent naukowy profesora Jeremiaha Jenksa na Uniwersytecie Nowojorskim w latach 1923–1924. Następnie doradzał rządowi austriackiemu w kwestiach prawnych i ekonomicznych dotyczących Traktatu Wersalskiego. Po zakończeniu współpracy z rządem założył i pracował jako dyrektor w Austriackim Instytucie Badań Nad Cyklami Koniunkturalnymi. Od 1931 roku na prośbę Lionela Robbinsa podjął pracę jako nauczyciel akademicki w London School of Economics. W latach 30.
Pozostał w Wielkiej Brytanii po Anschlussie Austrii, w 1938 przyjął obywatelstwo brytyjskie, a w 1944 został wybrany na członkaAkademii Brytyjskiej.
Jego twórczość obejmowała problemy ekonomiczne (teoria cen, koniunktury i pieniądza), politykę ekonomiczną, filozofię polityczną, teorię prawa, metodologią nauk i psychologię. Opowiadał się za teorią podziału władz. Był za dwiema oddzielnymi izbami parlamentu i ideą praworządności. Argumentował, że wolność łączy się z odpowiedzialnością i chroni nienaruszalność prywatności.
Friedrich August von Hayek był twórcą szkoły pozytywnej krytyki demokracji. Przeciwstawiał jej ideę demarchii, czyli władzy zgromadzenia parlamentarnego nad stanowieniem praw i zasad oraz odebraniem mu decydowania o decyzjach politycznych.
Hayek był krytykiem lewicowej interpretacji racjonalizmu. Twierdził, że człowiek za pomocą własnego rozumu nie jest w stanie pojąć celu ewolucji wszechświata i dowolnie go kształtować. Wiara w możliwość rozumowej kreacji świata otwierała, zdaniem Hayeka drogę odrzucanemu przez niego etatyzmowi.
chudzielco94