TERMOREGULACJA
Ośrodki regulacji cieplnej człowieka:
ciało prążkowane, wzgórze wzrokowe, guz popielaty.
Przewodzenie:
- bodźce dośrodkowe- temperatura krwi przepływającej przez wymienione ośrodki
- bodźce odśrodkowe- układ nerwowy autonomiczny (wzrost temperatury- pobudzenie układu współczulnego)
Mechanizm regulacji temperatury:
1. Droga fizyczna
- zmiana światła tętniczek skóry (bezpośrednie oddawanie ciepła poprzez przewodnictwo, promieniowanie, utratę ciepła podczas pocenia się - ciepło parowania);
- przyśpieszenie oddechu.
2. Droga chemiczna- przyśpieszenie lub zwolnienie przemiany materii
Gorączka:
Mechanizm powstawania: podrażnienie ośrodków cieplnych - nastawianie się ich na wyższą temperaturę - wzrost ogólnej temperatury ciała.
W okresie narastania temperatury chory odczuwa zimno spowodowane w/w faktem, stąd subiektywne wrażenie zimna.
Bodźce te wywołują uruchomienie regulacji fizycznej
(zwężenie naczyń skórnych - ograniczenie strat cieplnych - wzrost temperatury).
Proces ten może być wspomagany poprzez uruchomienie regulacji chemicznej (wzrost PPM najczęściej w mięśniach - dreszcze).
Spadek temperatury: odwrotna regulacja (rozszerzenie naczyń - przekrwienie skóry - wystąpienie potów).
Etiologia powstawania gorączki: najczęściej jady bakteryjne
Następstwa wzrostu temperatury dla organizmu:
a) działanie korzystne- przyśpieszenie przemiany materii- wzrost produkcji przeciwciał
b) działanie negatywne
- ujemny bilans azotowy (szybki rozkład białek);
- zaburzenia gospodarki wodno-mineralnej (wzrost ilości fosforanów i soli potasowych w moczu; zatrzymanie w organizmie NaCl);
- wpływ na układ krążenia ( przyśpieszenie HR z upośledzeniem jego czynności);
- przyśpieszenie oddechu;
- upośledzenie wydzielania enzymów trawiennych;
- upośledzenie perystaltyki;
- zaburzenia wydalnicze nerek
PRZEGRZANIE
Przegrzanie: wynik niewydolnej regulacji cieplnej ustroju.
Przyczyna: czynniki utrudniające oraz zwiększające produkcję ciepła przyśpieszają i pogarszają objawy przegrzania ustroju (nadmierna temperatura otoczenia, wilgotność, ruch powietrza).
Działanie niekorzystne na ustrój- wzrost ilości oddechów, przyśpieszenie HR, obniżenie ciśnienia tętniczego, odwodnienie ustroju, zaburzenia gospodarki mineralnej - utrata NaCl.
Przegrzanie właściwe - objawy kliniczne: wzrost temperatury ciała, bóle głowy, osłabienie, nudności, wymioty, bóle tułowia i kończyn, przyśpieszony oddech i tętno, obfite poty oraz przekrwienie skóry twarzy.
Następstwo: udar cieplny - nagła utrata przytomności, sinica, przyśpieszone, słabo wyczuwalne tętno.
Przegrzanie drgawkowe - drgawki tężcowe mięśni kończyn, tułowia lub brzucha (wynik niedoboru NaCl)
Porażenie słoneczne - działanie cieplne promieni słonecznych: przekrwienie opon mózgowych z ich stanem zapalnym (bóle głowy, senność, wymioty, drgawki, utratę przytomności)
Następstwa: zaburzenia ze strony układu nerwowego: niedowład, niezborność ruchów, znieczulenie, przeczulica, zawroty głowy.
OZIĘBIENIE
Oziębianie ustroju:
- z prędkością 0,1 C/min- wysuszenie tkanek; spadek pH w komórce, wzrost stężenia NaCl - uszkodzenie błony komórkowej
- z prędkością 1 C/min – możliwość przywrócenia komórek do życia
- z prędkością 100 C/min- przeżycie w tych warunkach jest możliwe tylko dla erytrocytów
- z prędkością 1000 C/min- śmierć organelli komórkowych
Działanie ogólne zimna: spadek przemiany materii, niepokój, drżenie mięśniowe, przyśpieszenie oddechu, podwyższenie ciśnienia tętniczego krwi
Sen zimowy: możliwość obniżenia temperatury przez zwierzę do ok. 5-6 C powyżej zera (spadek przemiany materii)
Mechanizmy zapewniające stałą temperaturę ciała: reakcje odruchowe ze strony układu nerwowego, produkcja ciepła przez wątrobę, mięśnie poprzecznie prążkowane.
OPARZENIE
I stopień oparzenia - rumień mający cechy zapalenia
II stopień oparzenia - rumień z towarzyszącymi pęcherzami
III stopień oparzenia - martwica tkanki
IV stopień oparzenia -zwęglenie tkanki
Klinicznie występują trzy okresy:
1. Okres wstrząsu- występuje do ok. 48 h po oparzeniu
2. Okres toksemii (kataboliczny)- szybki rozpad białek, hipoproteinemia, niedokrwistość, adynamia fizyczna i psychiczna
3. Okres toksemii infekcyjnej- w 3-4 tygodniu po oparzeniu; dodatkowo uszkodzenie narządów miąższowych, zakażenia dużych powierzchni ciała
4. Okres regeneracyjny- czas trwania zależy od wielkości uszkodzenia
Główną zmianą występującą w oparzeniach jest stan zapalny (w II okresie doprowadzający do powstania pęcherzy w wyniku gromadzenia się płynu obrzękowego).
Mechanizm powstawania obrzęku - uszkodzenie naczyń krwionośnych włosowatych - białka osocza przechodząc przez ścianę naczyń pociąga za sobą wodę.
W wyniku tego dochodzi do pozornego wzrostu ilości Hb oraz krwinek czerwonych co zwiększa lepkość krwi doprowadzając do ostrej niewydolności krążenia z następowym niedotlenieniem tkanek.
Leczenie: podawanie dożylnie roztworu czystych albumin (ilość zależy od stopnia oparzenia)
DZIAŁANIE ZIMNA
W działaniu miejscowym występuje odmrożenie.
Stopnie odmrożenia to:
I - sinofioletowy rumień;
II - zmiany pęcherzowe z obrzękiem skóry i tkanki podskórnej;
III - zmiany martwicze
Przeziębienie - wynik wielu chorób (zwłaszcza górnych dróg oddechowych).
Miejscowe oziębienie skóry powoduje odruchowe zwężenie naczyń narządów położonych w głębi (gardło, krtań, oskrzela) zmniejszając ich ukrwienie z jednoczesnym spadkiem odporności, co ułatwia osiedlanie się bakterii lub uczynnianie osiadłych o dużej zjadliwości doprowadzając do choroby.
W działaniu ogólnym zimna występują następujące okresy
(wg teorii Selyego):
I - okres alarmowy (odporność ulega przejściowemu osłabieniu);
II -zwiększonej odporności (uruchomienie mechanizmów przystosowawczych np. przerost nadnerczy);
III - okres wyczerpania odporności .
potajemna