1

                                                                                                                               ISO 3382:1997 IDT

This national document is identical with EN ISO 3382:2000 and is published with

The permission of CEN; rue de Stassart 36; B-1050 Bruxelles, Belgium.

Niniejsza Polska Norma jest identyczna z EN ISO 3382:2000 i jest publikowana

Za zgodą CEN; rue de Stassart 36; B-1050 Bruksela, Belgia.

PRZEDMOWA  KRAJOWA

Niniejsza norma jest tłumaczeniem angielskiej wersji normy europejskiej EN ISO 3382:2000, stanowiącej wprowadzenie (metodą noty uznaniowej) normy międzynarodowej ISO 3382:1997.

W normie są stosowane odsyłacze krajowe oznaczone od N1) do N13).

Norma zawiera załącznik krajowy (NA), którego treścią jest wykaz norm, na które powołano się w tekście normy międzynarodowej i ich krajowych odpowiedników.

Brak odpowiedników krajowych norm powołanych ISO 3741:1988, ISO 5725-2:1994, IEC 651:1979.

W przypadku wprowadzania niniejszej normy do obowiązkowego stosowania niezbędne jest uwzględnienie braku odpowiedników krajowych powołanych norm: ISO 3741:1988, ISO 5725-2:1994, IEC 651:1979.

EN ISO 3382

stronica 3

NORMA EUROPEJSKA                                                                                     EN ISO 3382

EUROPEAN STANDARD

NORME EUROPÉENNE

EUROPÄISCHE NORM                                                                                      luty  2000

Deskryptory:

Wersja polska

Akustyka – Pomiar czasu pogłosu pomieszczeń w powiązaniu z innymi parametrami akustycznymi

Niniejsza norma jest polską wersją normy europejskiej EN ISO 3382:2000. Została ona przetłumaczona przez Polski Komitet Normalizacyjny i ma ten sam status co wersje oficjalne.

Norma europejska została przyjęta przez CEN 1999-12-10.

Zgodnie z wewnętrznymi przepisami CEN/CENELEC członkowie CEN są zobowiązani do nadania normie europejskiej statusu normy krajowej bez wprowadzania jakichkolwiek zmian. Aktualne wykazy norm krajowych (powstałych w wyniku nadania normie europejskiej statusu normy krajowej), łącznie z ich danymi bibliograficznymi, można otrzymać w Sekretariacie Centralnym CEN lub w krajowych jednostkach normalizacyjnych będących członkami CEN.

Norma europejska została opracowana w trzech oficjalnych wersjach językowych (angielskiej, francuskiej i niemieckiej). Wersja w każdym innym języku, przetłumaczona na odpowiedzialność danego członka CEN i zarejestrowana w Sekretariacie Centralnym CEN, ma ten sam status co wersje oryginalne.

Członkami CEN są krajowe jednostki normalizacyjne następujących państw: Austrii, Belgii, Danii, Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Islandii, Luksemburga, Niemiec, Norwegii, Portugalii, Republiki Czech, Szwajcarii, Szwecji, Włoch Zjednoczonego Królestwa.

CEN

Europejski Komitet Normalizacyjny

European Committee for Standardization

Comité Européen de Normalisation

Europäisches komitee für Normung

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                    ________________________

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  nr ref. EN ISO 3382:2000 E

Przedmowa

Norma międzynarodowa ISO 3382:2000 została opracowana przez Komitet Techniczny ISO/TC 43 „Akustyka” N1) we  współpracy z Komitetem CEN/TC 126 „Właściwości akustyczne wyrobów budowlanych i budynków”N2), którego sekretariat jest prowadzony przez ANFOR.

Niniejsza norma europejska powinna uzyskać status normy krajowej przez opublikowanie identycznego tekstu lub uznanie najpóźniej do sierpnia 2000 r., a normy krajowe sprzeczne z tą normą powinny być wycofane najpóźniej do sierpnia 2000 r.

Zgodnie z przepisami wewnętrznymi CEN/CENELEC do wprowadzenia niniejszej normy europejskiej są zobowiązane następujące kraje członkowskie: Austria, Belgia, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Islandia, Luksemburg, Niemcy, Norwegia, Portugalia, Republika Czech, Szwajcaria, Szwecja, Włochy i Zjednoczone Królestwo.

Nota uznaniowa

Tekst normy międzynarodowej ISO 3382:1997 został przyjęty przez CEN bez jakichkolwiek zmian jako norma europejska.

UWAGA: Normatywne powołania publikacji międzynarodowych są wyszczególnione w załączniku ZA (normatywnym).

______________________

N1) Odsyłacz krajowy: Technical Comittee ISO 43 „Acoustics”

N2) Odsyłacz krajowy: Technical Comittee CEN/TC 126 „Acoustic properties of building products and of buildings”

Załącznik ZA  (normatywny)

Normatywne powołania publikacji międzynarodowych z ich europejskimi odpowiednikami

Niniejsza norma europejska zawiera, poprzez datowane lub niedatowane powołania, postanowienia zawarte w innych publikacjach. Te normatywne powołania są zamieszczone w odpowiednich miejscach tekstu, a tytuły publikacji są przytoczone poniżej. W przypadku datowanych powołań, późniejsze poprawki lub zmiany (wydania przejrzane) którejkolwiek z tych publikacji mogą mieć zastosowanie w niniejszej normie europejskiej jedynie wówczas, gdy zostaną wprowadzone w postaci poprawki lub zmiany (wydania przejrzanego). W przypadku powołań niedatowanych, mają zastosowanie ostatnie wydania publikacji.

Wprowadzenie

Czas pogłosu uważany jest za najistotniejszy wskaźnik oceny właściwości akustycznych pomieszczenia. Podtrzymując dotychczasową ocenę znaczenia czasu pogłosu uznaje się, że dla pełniejszej oceny akustycznej jakości pomieszczenia niezbędne są pomiary innych wielkości jak: względny poziom ciśnienia akustycznego, iloraz energii wczesnej/późnej, wskaźnik udziału energii bocznej, funkcje międzyusznej korelacji wzajemnej oraz poziom hałasu tła. Niniejsza norma międzynarodowa utrzymuje określanie właściwości akustycznych pomieszczenia przez podawanie wyłącznie czasu pogłosu, ale wprowadza także dalsze poziomy złożoności w pomiarach akustyki pomieszczeń.

W załączniku A przedstawiono parametry pomieszczenia wyznaczone z kwadratu odpowiedzi impulsowej: inną miarę pogłosu (czas początkowego zaniku) i miary względnych poziomów dźwięku, iloraz energii wczesnej/późnej oraz wskaźnik udziału energii bocznej. Mimo, że do wybrania parametrów najbardziej odpowiednich do normalizacji konieczne są dalsze prace, to właściwe wydaje się wprowadzenie odpowiedzi impulsowej jako podstawy standardowych pomiarów, ponieważ wszystkie parametry można wyznaczyć z pomiaru tej wielkości. Załącznik B wprowadza pomiary dwuuszne w pomieszczeniu, do wykonania których wymagane jest użycie symulatorów głowy i tułowia (sztuczne głowy).

Pomiary czasu pogłosu mają duże znaczenie przy ograniczaniu hałasu w pomieszczeniach, a także przy ocenie pomieszczeń dla mowy i muzyki, niniejsza Norma Międzynarodowa ma zastosowanie także do pomiarów w tych pomieszczeniach. Jednakże nie ma ona zastosowania do pomiarów laboratoryjnych w pomieszczeniach badawczych czy w komorach pogłosowych. Pomiary laboratoryjne wymagają innych sposobów uśredniania pojedynczych pomiarów otrzymanych przy określonych położeniach źródła i mikrofonu. W niniejszej normie międzynarodowej ustala się metodę określania czasu pogłosu na podstawie odpowiedzi impulsowej i przerwanego szumu. Koncepcje i szczegóły procedur pomiarowych dla niektórych nowszych technik pomiarowych przedstawiono w załącznikach, jednak nie są one częścią formalnych wymagań tej normy. W zamierzeniu ma to umożliwić porównywanie pomiarów czasu pogłosu z większą pewnością, a także ma służyć propagowaniu nowszych miar jakości akustycznej pomieszczeń i sugerować stosowanie odpowiednich do tego celu procedur pomiarowych.

1.              Zakres normy

W niniejszej normie międzynarodowej określono metody pomiaru czasu pogłosu w pomieszczeniach. Nie ogranicza się ona do audytoriów czy sal koncertowych, ale jest także odpowiednia dla pomieszczeń przeznaczonych dla mowy i muzyki, jak również dla tych pomieszczeń, w których należy uwzględnić ochronę przed hałasem. Omawia ona procedurę pomiarową, potrzebną aparaturę, wymaganą liczbę punktów pomiarowych, metodę oceny danych i sposób przedstawienia raportu pomiarowego. Ponadto jej celem jest propagowanie stosowania nowoczesnych cyfrowych metod pomiarowych i ocena akustycznych parametrów pomieszczenia uzyskanych z odpowiedzi impulsowej.

2.              Normy i dokumenty powołaneN3)

Wymienione niżej normy zawierają postanowienia, które - przez określone powołanie się w tekście stają się również postanowieniami niniejszej normy. W momencie publikacji (niniejszej normy międzynarodowej), podane niżej wydania norm były aktualne. Ponieważ jednak wszystkie normy podlegają nowelizacji, strony zawierające umowy na podstawie niniejszej normy ISO zachęca się do zbadania możliwości zastosowania najnowszego  wydania wymienionych niżej norm. Rejestry aktualnych norm międzynarodowych prowadzą wszyscy członkowie ISO i IEC.

ISO 3741:1988, Acoustics - Determination of sound power levels of noise sources - Precision methods for broadband sources in reverberation room.

ISO 5725-2:1 994, Accuracy (trueness and precision) of measurement methods and results – Part 2: Basic method for the determination of repeatability and reproducibility of a standard measurement method.

IEC 268-1:1985, Sound system equipment - Part 1: General.

IEC 651:1979, Sound level meters.

IEC 1260:1995, Electroacoustics - Octave-band filters and fractional-octave-band filters.

ITU Recommendation P.58:1994, Head and torso simulator for telephonometry

                                              
3.              Definicje

Dla celów niniejszej normy międzynarodowej zastosowano niżej podane definicje.

3.1              krzywa zaniku:

Zanik poziomu ciśnienia akustycznego w funkcji czasu w danym punkcie pomieszczenia po ustaniu działania źródła dźwięku.

UWAGA 1               Zanik ten może być zmierzony po rzeczywistym wyłączeniu ciągłego źródła dźwięku lub wyznaczony z całkowania w odwróconym czasie kwadratu odpowiedzi impulsowej pomieszczenia.

UWAGA 2              Zanik otrzymany bezpośrednio po nieciągłym pobudzeniu pomieszczenia (np. zapis strzału z pistoletu za pomocą rejestratora poziomu) nie jest zalecany do dokładnej oceny czasu pogłosu. Zaleca się stosowanie tej metody jedynie w celach szacunkowych.

3.2              metoda szumu przerwanego:

Metoda otrzymywania krzywych zaniku przez bezpośredni zapis zaniku poziomu ciśnienia akustycznego po pobudzeniu pomieszczenia szumem szerokopasmowym lub ograniczonym pasmem szumu.

3.3              metoda całkowania odpowiedzi impulsowej:

Metoda otrzymywania krzywych zaniku przez całkowanie w odwróconym czasie kwadratu odpowiedzi impulsowej.

3.4              odpowiedź impulsowa:

Przebieg czasowy ciśnienia akustycznego uzyskanego w pomieszczeniu w wyniku jego pobudzenia przez impuls delta Diraca.

UWAGA 3              Wytworzenie i wyemitowanie impulsów przedstawiających czystą funkcją delta Diraca nie jest możliwe w praktyce, ale dla praktycznych pomiarów można uznać, że krótkotrwały dźwięk impulsowy (np. strzał pistoletowy) jest wystarczająco dobrym przybliżeniem. Alternatywną techniką pomiarową jest zastosowanie sygnału typu pseudolosowego w postaci ciągu o maksymalnej długościN4)) (lub innego sygnału deterministycznego o płaskim widmie) i przetworzenie zmierzonego sygnału na odpowiedź impulsową.

3.5              czas pogłosu, T:

Czas zmniejszenia poziomu ciśnienia akustycznego o 60 dB wyrażony w sekundach, określony z krzywej zaniku na podstawie nachylenia prostej regresji liniowej uzyskanej metodą najmniejszych kwadratów, w zakresie od poziomu 5 dB poniżej poziomu początkowego do poziomu 35 dB poniżej poziomu początkowego.

UWAGA 4              Jeśli krzywa zaniku nie jest monotoniczna, zakres zaniku poziomu odpowiada przedziałowi czasu, w którym krzywa zaniku osiągnie po raz pierwszy odpowiednio 5 dB oraz 35 dB poniżej poziomu początkowego. Dopuszczalne jest także wyznaczanie wartości T z krzywej zaniku przy mniejszym zakresie dynamiki (spadek o minimum 20 dB, w przedziale od 5 dB do 25 dB) pod warunkiem, że wyniki będą odpowiednio oznaczone. Aby uniknąć niejasności przy przedstawianiu wyników pomiarów, czas T wyznaczony z krzywej zaniku między 5 dB a 35 dB należy nazwać T30. Stosując zakres 5 dB i 25 dB, wynik należy oznaczyć T...