mobbing - raport z badań.pdf - MOBBING I MOLESTOWANIE - drBrennan

SPOŁECZNA KAMPANIA

STOP-MOBBING

Gorzów Wielkopolski

RAPORT Z BADA Ń

I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA BADANIA

Badanie skali i form zjawiska mobbingu w zakładach pracy przeprowadził Referat Analiz

Społeczno-Gospodarczych UM Gorzów Wlkp. Zastosowano technikę ankiety zwrotnej,

starając się zapewnić respondentom maksymalną anonimowość i poczucie bezpieczeństwa.

Wzór kwestionariusza ankiety zawiera Zał ą cznik 1 .

Badaniem przeprowadzonym w dniach 8-20 wrze ś nia 2006 roku objęto 35 zakładów pracy

w Gorzowie Wlkp., łącznie zatrudniających 3080 pracowników . Wśród zakładów tych

znalazły się: Urząd Miasta, 24 instytucje edukacyjno-wychowawcze (11 szkół, 12 przedszkoli

i 1 Ŝłobek), 3 instytucje pomocy społecznej, 2 prywatne przedsiębiorstwa, 4 przedsiębiorstwa

usług komunalnych i jedno o charakterze sportowo-wypoczynkowym. Listę uczestniczących

w badaniu zakładów zawiera Zał ą cznik 2 .

Uzyskano 1164 zwroty ankiet , co oznacza, Ŝe w badaniu wzięło udział 37,8% pracowników

uczestniczących zakładów.

NaleŜy zauwaŜyć, Ŝe pewna ilość ankiet została zwrócona bez wypełnienia. Były one

kodowane jako „0”.

Ze względu na zastosowaną metodę wyników badania nie moŜna traktować wprost jako

reprezentatywnych, ani dla wszystkich pracowników zakładów objętych badaniem, ani teŜ dla

populacji pracowników w Gorzowie. Wysoki, blisko czterdziestoprocentowy poziom

zwrotów pozwala oceniać wyniki jako wiarygodne w skali uczestniczących zakładów.

Jeśli nie podano inaczej, w zestawieniu wyników szczegółowych nie uwzględnia się ankiet,

w których na dane pytanie nie udzielono odpowiedzi.

II. RESPONDENCI

NaleŜy zwrócić uwagę, Ŝe aŜ 21,2% respondentów nie podało swojej płci. Ma to swoje

uzasadnienie w charakterystyce udziału obu płci w populacji poszczególnych zakładów, gdzie

w wielu wypadkach określenie płci mogłoby ułatwić identyfikację respondenta, a tym samym

złamałoby zasadę anonimowości.

Charakterystyka uczestników badania, którzy podali informacje dotyczące płci i staŜu pracy

kształtuje się następująco:

Tab. 1. Płe ć respondentów

Respondenci w podziale na płe ć (n=917)

Płe ć

[%]

Kobiety

72,6

MęŜczyźni

27,4

Σ=100%

W gorzowskich branŜach, reprezentowanych przez zakłady biorące udział w badaniu, udział

kobiet wynosi 55,06% spośród wszystkich pracowników. PoniewaŜ jednak większość

naszych respondentów jest zatrudnionych w silnie sfeminizowanych instytucjach

edukacyjnych, moŜna przyjąć, Ŝe struktura próby odpowiada strukturze badanej populacji.

Tab. 2. Sta Ŝ pracy respondentów

Ł ą czny sta Ŝ pracy respondentów (n=876)

Sta Ŝ

[%]

do 5 lat

16,4

od 5 do 15 lat

24,4

powyŜej 15 lat

59,1

Σ=100%

III. WYNIKI ANALIZ

Skala zjawiska

Uczestników zapytano, czy uwaŜają siebie lub inne pracujące w tym samym zakładzie pracy

za ofiary mobbingu. PoniŜej przedstawiamy rozkłady odpowiedzi na poszczególne pytania.

Tab. 3. Ocena siebie jako ofiary mobbingu

„Czy we własnej ocenie uwa Ŝ a si ę Pan/i za osob ę , wobec której stosowany jest

mobbing / terror w miejscu pracy?” (n=1164)

Odpowied ź

[%]

Tak

17,6

Nie

82,4

Σ=100%

Uwaga: wyniki podano spośród wszystkich zwrotów; brak odpowiedzi kodowano jako „nie”.

Tab. 4. Ocena innych jako ofiar mobbingu

„Czy, pomijaj ą c własny przypadek, wie Pan/i o innych osobach w swoim zakładzie

pracy, które s ą ofiarami mobbingu?” (n=1164)

Odpowied ź

[%]

Tak

23,8

Nie

76,2

Σ=100%

Uwaga: wyniki podano spośród wszystkich zwrotów; brak odpowiedzi kodowano jako „nie”.

Tab. 5. Sprawca mobbingu (wobec siebie i wobec innych)

„Kto jest sprawc ą mobbingu?” (n=223)

Odpowied ź

[%]

przełoŜony / pracodawca

53,8

współpracownicy

zarówno przełoŜeni jak i

współpracownicy

29,2

Σ=100%

Tab. 6. Czas trwania mobbingu

„Jak długo trwa nieprzerwany proceder prze ś ladowania?” (n=244)

Odpowied ź

[%]

poniŜej 3 miesięcy

5,7

od 3 do 6 miesięcy

7,8

od 6 do 12 miesięcy

11,5

powyŜej 12 miesięcy

Σ=100%

Jeśli zjawisko mobbingu występuje, to na ogół trwa ono długo. Kryteria kodeksowe (czas

trwania powyŜej 6 miesięcy) spełnia 86,5% osób będących ofiarą mobbingu.

Respondentów, którzy uwaŜają się za ofiary mobbingu pytano teŜ, czy zwracali się

w tej sprawie do kogoś o pomoc

Tab. 7. Wyst ą pienia o pomoc w ś ród ofiar mobbingu

„Czy zwracał/a si ę Pan/i o pomoc w tej sprawie?” (n=182)

Odpowied ź

[%]

Tak

56,6

Nie

43,4

Σ=100%

Respondenci, którzy odpowiedzieli na to pytanie twierdząco, mogli wskazać, do kogo

zwrócili się z prośbą o pomoc.

Tab. 8. Ź ródła pomocy dla ofiar mobbingu

Ź ródła pomocy

Odpowied ź

[%]

przyjaciel lub członek rodziny

73,1

przełoŜony lub pracodawca

36,13

psycholog

16,8

instytucja zewnętrzna (np. inspekcja

pracy, rzecznik praw itp.)

10,08

inne

1,68

Uwaga: procenty nie sumują się do 100, poniewaŜ respondenci mogli wskazać więcej niŜ jedną odpowiedź.

Zwraca uwagę, Ŝe Ŝaden z respondentów nie zwracał się o pomoc do sądu i zaledwie co trzeci

rozmawiał na temat mobbingu ze swoimi przełoŜonymi. PoniewaŜ jednak – jak wskazano

wcześniej – zjawisko mobbingu charakteryzuje się w większości przypadków znaczną

długotrwałością, naleŜy poddać w wątpliwość skuteczność otrzymywanej z róŜnych źródeł

pomocy.

Formy mobbingu

Celem badania było rozpoznanie zarówno skali zjawiska, jak i form, które ono przyjmuje.

Ankietowanym przedstawiono listę 34 zachowań, wskazywanych w literaturze przedmiotu

jako modelowe przykłady mobbingu 1 z prośbą o wskazanie, które z nich dotykają respondenta

osobiście, a które – inne osoby pracujące w tym samym zakładzie.

Tab. 9. Formy mobbingu

Formy zachowa ń z którymi zetkn ą ł si ę respondent

Wobec

siebie

[%]

Wobec

innych

[%]

ograniczenie moŜliwości wyraŜania własnego zdania

11,4

13,8

głośne upominanie, krzyczenie

10,9

14,6

krytyka pracy i Ŝycia prywatnego

8,5

10,1

kwestionowanie kompetencji

6,9

8,1

ustne groźby

6,8

6,0

wyrządzanie krzywd mających wpływ na efekt finansowy

6,6

5,4

kwestionowanie decyzji

6,3

6,7

rozgłaszanie plotek i pomówień

6,1

8,8

zlecanie zadań nie mających znaczenia

5,3

5,2

zmuszanie do wyczerpującej pracy

5,2

5,5

traktowanie ofiary „jak powietrze”

5,1

6,4

wyśmiewanie

4,9

7,9

przesuwanie do prac obniŜających samoocenę (za trudnych

lub zbyt łatwych)

4,7

5,1

zlecanie zadań skrajnie róŜnych, nie powiązanych ze sobą

4,5

4,8

zlecanie zadań poniŜej kwalifikacji

4,1

3,9

nieformalne wprowadzenie zakazu rozmów z ofiarą,

oczernianie za plecami

3,9

4,4

uniemoŜliwienie komunikacji z innymi

3,1

3,4

stosowanie niegroźnych aktów agresji dla zastraszenia

2,9

3,2

odsunięcie od odpowiedzialnych i złoŜonych zadań

2,6

3,2

przemoc przez telefon

1,9

1,7

stosowanie obraŜających przezwisk

1,6

3,4

wyśmiewanie poglądów politycznych i religijnych

1,4

2,7

odizolowanie miejsca pracy

1,3

1,7

traktowanie ofiary jako niepoczytalnej

1,3

3,5

pisemne groźby

1,2

1,3

przedrzeźnianie, np. sposobu chodzenia, głosu itp.

1,1

2,0

stosowanie pogróŜek dotyczących przemocy fizycznej

0,7

0,8

niszczenie dóbr materialnych w miejscu pracy i w domu

0,6

0,7

zmuszanie do badań psychiatrycznych

0,5

1,3

insynuacje seksualne

0,4

0,6

naduŜycia fizyczne

0,2

0,4

przemoc seksualna

0,2

0,4

Uwaga: procenty nie sumują się do 100, poniewaŜ respondenci mogli wskazać więcej niŜ jedną odpowiedź.

Zob. np. Kmiecik-Baran K., Rybicki J. (2004) Mobbing. Zagro Ŝ enie współczesnego miejsca pracy . Gdańsk:

Pomorski Instytut Demokratyczny. Listę 45 przykładów mobbingu, zestawioną przez Heinza Leymanna

zredukowano do 34 poprzez łączenie i częściowe przeredagowanie pytań.

mobbing - raport z badań.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: