MOLESTOWANIE SEKSUALNE - Centrum badania opinii społecznej.pdf - MOBBING I MOLESTOWANIE - drBrennan

CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ

SEKRETARIAT

OŚRODEK INFORMACJI

629 - 35 - 69, 628 - 37 - 04

693 - 46 - 92, 625 - 76 - 23

UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24

00 - 503 W A R S Z A W A

TELEFAX 629 - 40 - 89

INTERNET

http://www.cbos.pl

E-mail: sekretariat@cbos.pl

BS/35/2007

MOLESTOWANIE SEKSUALNE

K OMUNIKAT Z BADAŃ

WARSZAWA, LUTY 2007

P RZEDRUK I ROZPOWSZECHNIANIE MATERIAŁÓW CBOS W CAŁOŚCI LUB W CZĘŚCI ORAZ WYKORZYSTANIE DANYCH EMPIRYCZNYCH

JEST DOZWOLONE WYŁĄCZNIE Z PODANIEM ŹRÓDŁA

Przemoc seksualna to pojęcie szersze niż gwałt. O ile zgwałcenie można zdefiniować

jako umyślne działanie, mające na celu zaspokojenie potrzeb seksualnych, podjęte wbrew

woli ofiary, a polegające na jakichkolwiek czynnościach, począwszy od bezpośredniego

dotykania intymnych części ciała ofiary (a więc nie tylko narządów płciowych),

a skończywszy na aktach penetracyjnych 1 , o tyle przez molestowanie można rozumieć

wszelkie formy wymuszania kontaktów seksualnych, np. przy wykorzystaniu stosunku

zależności. Zarówno kobiety, jak i mężczyźni mogą być sprawcami lub ofiarami.

Molestowanie seksualne, także werbalne, jest niedopuszczalne w pracy: Kodeks pracy określa

je jako każde nieakceptowane zachowanie o charakterze seksualnym lub odnoszące się do płci

pracownika, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności lub poniżenie. Na

zachowania te mogą się składać fizyczne, werbalne lub pozawerbalne elementy. A więc

molestowanie to naruszenie przez sprawcę granic intymności pracownika.

Przedmiotem naszego badania 2 jest molestowanie seksualne, jednak w pytaniach nie

używamy tego określenia, gdyż dla wielu ludzi może ono być niejasne i rozmaicie przez nich

rozumiane. Ankietowanym opisaliśmy różne sytuacje naganne. Molestowanie seksualne może

przyjmować różną postać: mogą to być nieodpowiednie uwagi lub żarty, ponawiane

propozycje spotkań, komentarze dotyczące wyglądu lub życia prywatnego. Mocniejszą formą

ingerencji w prywatność jest kontakt fizyczny niemający związku z wykonywaną pracą, jeżeli

jest niechciany. Może to być np. nadmierne, łamiące społeczne konwencje zbliżenie,

poklepywanie, rzekomo przypadkowe dotykanie itp. Szczególnym przypadkiem są tego

rodzaju zachowania w sytuacji, kiedy pojawia się relacja podległości – jedna ze stron jest

podwładną drugiej. Niekiedy kontakty seksualne pomiędzy osobami na różnych szczeblach

1 Za dwumiesięcznikiem „Niebieska Linia”, nr 1/2002.

2 Badanie „Aktualne problemy i wydarzenia” (201) zrealizowano w dniach 2–5 lutego 2007 roku na liczącej

931 osób reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski.

- 2 -

hierarchii przedsiębiorstwa prowadzą do awansu lub uzyskania innych korzyści przez jedną

ze stron. Molestowanie werbalne i niewerbalne może mieć miejsce w szkołach i na

uczelniach. Może się odbywać zarówno w środowiskach rówieśniczych, jak i w relacjach

pomiędzy wykładowcą (nauczycielem) a uczniem.

Przemoc seksualna jest tematem trudnym w badaniu. Przyznanie, że było się jej

ofiarą, może obniżać samoocenę, a kobiety–ofiary przemocy seksualnej bywają czasem

obarczane współodpowiedzialnością za to wydarzenie. Szczególnie trudno jest ujawnić

molestowanie, jeżeli sprawca był osobą bliską. Wszystko to powoduje, że skala zjawiska jest

niemal na pewno większa, niż ujawniona w badaniu. Przedstawione wyniki określają jego

minimalny poziom.

M OLESTOWANIE SEKSUALNE W MIEJSCU PRACY I NAUKI

Ponad jedna piąta osób pracujących lub uczących się (22%) przyznaje, że w miejscu

pracy lub na uczelni współpracownicy lub koledzy robią nieodpowiednie, naruszające

godność uwagi o podtekście seksualnym, np. niestosownie żartują. Mężczyźni mówią

o takich sytuacjach nieznacznie częściej niż kobiety.

Molestowanie fizyczne, czyli sytuacje, kiedy współpracownicy lub koledzy wykonują

wobec innych niestosowne gesty, a ich zachowania mają podtekst seksualny (np. nadmierne

zbliżenie, dotykanie, poklepywanie, obejmowanie), dostrzega 7% badanych pracujących lub

pobierających naukę.

Nieco rzadziej wskazuje się sytuację, w której przełożony wykorzystuje swoją pozycję.

Co dwudziesty piąty respondent (4%), odpowiadający na to pytanie, twierdzi, że w jego

zakładzie przełożony lub wykładowca wykonuje wobec podwładnych niestosowne gesty,

niewłaściwie się zachowuje. Kobiety wiedzą o takich sytuacjach częściej niż mężczyźni, być

może dlatego, że łatwiej jest im się przed sobą nawzajem przyznać do zaistnienia takiego

zdarzenia.

Tylko 2% pytanych przyznaje, że spotkało się w zakładzie pracy lub miejscu nauki

z sytuacją, kiedy ktoś ze współpracowników lub kolegów otrzymał pracę, awansował lub

uzyskał inną korzyść w zamian za utrzymywanie stosunków seksualnych z przełożonym lub

wykładowcą. Oczywiście tego rodzaju zdarzenia są prawdopodobnie utrzymywane

w tajemnicy przez zainteresowanych i wypowiedzi na ten temat oparte są często na

domysłach. Kobiety częściej mają wiedzę na ten temat niż mężczyźni.

- 3 -

CBOS

RYS. 1. CZY ZDARZAJĄ SIĘ U PANA(I) W MIEJSCU PRACY LUB NAUKI NASTĘPUJĄCE

SYTUACJE?

WSPÓŁPRACOWNICY LUB KOLEDZY ROBIĄ

NIEODPOWIEDNIE, NARUSZAJĄCE GODNOŚĆ

UWAGI O PODTEKŚCIE SEKSUALNYM,

NP. ROBIĄ NIESTOSOWNE ŻARTY

WSPÓŁPRACOWNICY LUB KOLEDZY

WYKONUJĄ WOBEC INNYCH NIESTOSOWNE

GESTY, ZACHOWANIA O PODTEKŚCIE

SEKSUALNYM (NP. NADMIERNE ZBLIŻENIE,

DOTYKANIE, POKLEPYWANIE,

OBEJMOWANIE)

NIE

22%

TAK

NIE

75%

91%

TAK

Trudno

powiedzieć

Trudno

powiedzieć

PRZEŁOŻONY LUB WYKŁADOWCA

WYKONUJE WOBEC PODWŁADNYCH

(UCZNIÓW, STUDENTÓW) NIESTOSOWNE

GESTY, ZACHOWANIA O PODTEKŚCIE

SEKSUALNYM (NP. NADMIERNE ZBLIŻENIE,

DOTYKANIE, POKLEPYWANIE,

OBEJMOWANIE)

KTOŚ ZE WSPÓŁPRACOWNIKÓW

LUB KOLEGÓW OTRZYMAŁ PRACĘ,

AWANSOWAŁ LUB UZYSKAŁ INNĄ KORZYŚĆ

W ZAMIAN ZA UTRZYMYWANIE STOSUNKÓW

SEKSUALNYCH Z PRZEŁOŻONYM

LUB WYKŁADOWCĄ

NIE

94%

TAK

92%

2% TAK

Trudno

powiedzieć

Trudno

powiedzieć

Odpowiadały osoby zatrudnione, uczniowie i studenci; N=424

Tabela 1

Czy zdarzają się u Pana(i) w miejscu pracy lub nauki

następujące sytuacje? N=424

Odsetki odpowiedzi twierdzących wśród

mężczyzn

kobiet

Współpracownicy lub koledzy robią nieodpowiednie,

naruszające godność uwagi o podtekście seksualnym

Współpracownicy lub koledzy wykonują wobec innych

niestosowne gesty, zachowania o podtekście seksualnym

Przełożony lub wykładowca wykonuje wobec podwładnych

niestosowne gesty, zachowania o podtekście seksualnym

Ktoś uzyskał korzyść w zamian za utrzymywanie stosunków

seksualnych z przełożonym lub wykładowcą

- 4 -

Ogółem około jednej piątej zatrudnionych pracuje w zakładach, gdzie zdarzają

się przypadki werbalnego molestowania. Mniej więcej co siedemnasty pracuje w miejscach,

gdzie są przypadki fizycznego przekraczania granic prywatności przez współpracowników.

Uczniom i studentom zdarza się często przekraczać te granice – ale zwykle werbalnie.

Blisko połowa spotkała się z nieodpowiednimi propozycjami, żartami lub wypowiedziami

w szkole lub na uczelni. O tym, że molestowanie przybiera formę niechcianego kontaktu,

mówi już znacznie mniej liczna grupa. Sporadyczne są przypadki takich zachowań ze strony

nauczycieli lub wykładowców.

Tabela 2

Czy zdarzają się u Pana(i) w miejscu pracy lub nauki

następujące sytuacje? N=424

Odsetki odpowiedzi twierdzących wśród

ogółu zatrudnionych uczniów i studentów

Współpracownicy lub koledzy robią nieodpowiednie,

naruszające godność uwagi o podtekście seksualnym

Współpracownicy lub koledzy wykonują wobec innych

niestosowne gesty, zachowania o podtekście seksualnym

Przełożony lub wykładowca wykonuje wobec podwładnych

niestosowne gesty, zachowania o podtekście seksualnym

Ktoś uzyskał korzyść w zamian za utrzymywanie stosunków

seksualnych z przełożonym lub wykładowcą

Molestowanie zdarza się znacznie częściej w zakładach przemysłowych i w usługach

niż w oświacie, ochronie zdrowia czy administracji. Jeżeli chodzi o budownictwo i transport,

to są to branże, w których pracują zwykle męskie załogi, stąd zapewne rzadkie przypadki

fizycznego przekraczania granic. Warto zwrócić uwagę na znaczące grupy zatrudnionych

w przemyśle i usługach, którzy mówią o nieodpowiednich gestach i zachowaniach

współpracowników i przełożonych.

MOLESTOWANIE SEKSUALNE - Centrum badania opinii społecznej.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: