Samobójstwa a przemiana psychiczna.doc

Monika Ryhanycz

Justin Skura

Pedagogika gr. IV

Samobójstwo a przemiana psychiczna.

Samobójstwo - akt celowego, świadomego odebrania sobie życia.

Samobójstwo – to rezygnacja człowieka z życia. To najtragiczniejszy przejaw dezintegracji społecznej i osobowościowej. Samobójstwo jest zjawiskiem budzącym wiele kontrowersji i emocji. Stanowi przedmiot zainteresowania pedagogów, psychologów, psychiatrów, lekarzy,

kryminologów, socjologów, teologów oraz filozofów. Jest aktem woli sprzecznym z podstawowym, pierwszym prawem biologicznym, wynikającym z popędu samozachowawczego,

czyli prawem zachowania życia. Decyzja o samobójstwie niezależnie czy wynika z trudnej sytuacji życiowej, czy z choroby psychicznej, jest aktem woli podejmowanym w ramach świadomości życia, a nie śmierci.

Motywację samobójstwa charakteryzuje świadomość i dobrowolność podjęcia decyzji pozbawienia się życia. Dobiera się wtedy takie środki i takie okoliczności, które warunkują powodzenie takiego czynu.

W dużym procencie samobójstwa są związane z zaburzeniami psychicznymi. Najczęściej popełniają samobójstwo osoby chore na depresję, schizofrenię i alkoholizm. Samobójstwo chorego   z depresji wydaje się wydarzeniem, które zwłaszcza dla znającego chorobowe przeżycia pacjenta ,w sposób oczywisty i zrozumiały wynika z faktu istnienia depresji. Takie przejawy depresyjnego obrazu myślenia, jak: pesymizm, negatywna ocena przyszłości, poczucie beznadziejności, winy, przekonanie o istnieniu sytuacji bez wyjścia i niemożności uzyskania pomocy, wydaje się dostatecznym motywem do wyboru samobójstwa jako sposobu rozwiązania beznadziejnej sytuacji.

Alkohol jest ważnym czynnikiem ryzyka suicydalnego. Częstość samobójstw wśród osób uzależnionych od alkoholu jest kilkakrotnie wyższa niż przeciętna w populacji ogólnej.

• ok. jedna trzecia samobójców to osoby uzależnione od alkoholu

• ok. 5 - 10% ludzi uzależnionych od alkoholu kończy życie samobójstwem.

• wiele osób było pod wpływem alkoholu podczas popełniania aktu samobójstwa.

Innym czynnikiem psychologicznym jest schizofrenia. Bardzo ciężka, przewleka choroba, która zaburza pracę tego, co dla każdego stanowi istotę jego osobowości - funkcjonowania mózgu. Schizofrenik inaczej myśli i postrzega świat. Największą tragedią w tej chorobie jest zniszczenie więzi z innymi ludźmi i brak akceptacji otoczenia. Nie do końca wiadomo, co dzieje się w mózgach chorych na schizofrenię.

Jakie zmiany – geny, środowisko, czynniki kulturowe - powodują, że człowiek nagle, zazwyczaj w wieku około dwudziestu kilku lat, zaczyna mieć halucynacje, urojenia, manie prześladowcze, nie potrafi logicznie ocenić rzeczywistości.

Schizofrenia dotyka około 1 proc. ludzi. Oznacza to, że jedna osoba na sto zanim osiągnie 45. Rok życia, może wypaść poza nawias społeczny. Aż 10 proc. chorych popełnia samobójstwo. Panuje powszechne przekonanie, że schizofrenicy są niebezpieczni. Agresywni, zaniedbani, mówią coś do siebie. Ale w ogromnej większości osoby chore, które się leczą, nie stanowią najmniejszego zagrożenia dla kogokolwiek, a ich agresja podczas zaostrzenia choroby wynika ze skrajnego lęku i obawy przed tym, co się z nimi dzieje. Urojenia, słyszenie i widzenie rzeczy, których według innych nie ma, apatia, depresja, bezsenność, kłopoty z koncentracją, odrzucenie ze społeczeństwa może doprowadzić do próby samobójczej.

• Częstość schizofrenii wśród ofiar 2-12 %

• Zespół depresyjny 64%

• Alkoholizm (zwł. młodych mężczyzn) 21%

Czynniki społeczne.

W ujęciu Durkheima samobójstwa są wynikiem dezintegracji życia społecznego i występują częściej w zbiorowościach, w których istnieją słabsze więzi społeczne. Jednym z czynników oprócz dezintegracji jest też anomia. Odsetek samobójstw spada w okresach, w których integracja wewnątrz społeczeństwa jest silniejsza, takich jak wojny czy powstania.

W próbach udzielenia odpowiedzi na pytanie – dlaczego ludzie odbierają sobie życie wysunięto dwie, pozornie przeciwstawne tezy. Według pierwszej z nich samobójstwo jest przejawem patologii społecznej. Teza ta ma za swojego przedstawiciela francuskiego socjologa i filozofa – Emila Durkheima. Uczony mając na uwadze typy związków pomiędzy jednostką a społeczeństwem, wyodrębnił cztery rodzaje samobójstw: s. egoistyczne, s. altruistyczne,                 s. fatalistyczne, s. anomiczne.

a. samobójstwo egoistyczne

Ten rodzaj samobójstwa obejmuje osoby samotne, wyobcowane, nie potrafiące odnaleźć się w społecznej rzeczywistości. Zwykle są to ludzie skłóceni ze społeczeństwem, z obowiązującymi w nim normami, które dla niej są nie do przyjęcia.

b. samobójstwo altruistyczne

Wiąże się z odebraniem sobie życia dla dobra społeczeństwa, co ma zwykle charakter rytuału. Ludzie decydujący się na tego rodzaju kroki zaznaczają się zbytnią identyfikacją z normami panującymi w określonej społeczności.

Przykłady:

- samobójcze loty kamikadze w celu zniszczenia wroga,

- zbiorowe samobójstwa członków sekt religijnych,

- obyczaj sati czyli samospalenie wdów razem ze zwłokami ich mężów,

- harakiri popełniane przez japońskich oficerów na wieść o kapitulacji,

- protestacyjne samospalenie mnichów buddyjskich etc.

c. samobójstwo fatalistyczne

Ten rodzaj samobójstwa nie został rozwinięty przez Durkheima, ani przez jego uczniów. Dotyczy ludzi, którzy znaleźli się w sytuacji krytycznej, bez jakichkolwiek możliwości, bez wyjścia. Przeważnie są to zorganizowane grupy, przede wszystkim wyznaniowe. Członkowie takich grup, sekt decydują się na zbiorowe popełnienie samobójstwa najczęściej z powodu zbliżającego się „końca świata”. Ten rodzaj posiada również cechy samobójstwa altruistycznego.

Przykłady:

-więźniowie systemów totalitarnych, nazistowskich czy komunistycznych,

Ten rodzaj samobójstwa wyodrębniony został w książce prof. zw. dr hab. Marii Jarosz, Samobojstwa, Warszawa 1997

-39 członków sekty Brama Niebios popełniło s. w kwietniu 1997 r.(wierzyli w nagły „koniec świata”, a wraz z pojawieniem się komety Hale’a-Boppa zakończyła się pierwsza faza ich życia – ziemskiego, w związku z czym zgodnie ze swoimi wierzeniami popełnili samobójstwo),

-samospalenie się 70 przedstawiciel Szczepu Dawidowego w Teksasie etc.

d. samobójstwo anomiczne

Samobójstwo popełniane jest w sytuacjach kryzysowych, destabilizacji, stanu alienacji jednostki, dotyczy kryzysów ekonomicznych i społecznych.

Durkheim wprowadził pojęcie społeczeństwa „suicydogennego”, które stwarza okoliczności i warunki do realizacji dążeń, do samounicestwiania się. Dążenia takie mają ...