bascom_ep2_2007[1].pdf

PROGRAMY

Bascomowe nowości

W natłoku wielu informacji dotyczących rozwoju elektroniki, do

których można zaliczyć szybką ekspansję mikrokontrolerów ARM,

trochę „zapomnieliśmy” o pakiecie programistycznym Bascom. Choć

ma on wielu przeciwników, jeszcze więcej ma zwolenników, gdyż

mikrokontrolery AVR są nadal bardzo popularne w naszym kraju.

Bascom nadal jest rozwijany, a grono jego użytkowników ciągle

wzrasta. Prócz kosmetycznych zmian polegających na poprawieniu

błędów lub ulepszeniu działania niektórych instrukcji, dodano

do Bascom wiele interesujących elementów. W artykule zostaną

przedstawione tylko najważniejsze informacje o nowych, ciekawych

elementach jakie posiadł Bascom. Pozostałych informacji o nowych

elementach w Bascom można szukać w zawartej w nim pomocy.

lerów AVR za

pomocą bo-

otloadera , bę-

dzie dotyczyła

tylko niektó-

rych z nich.

Jedynie większość mikrokontrolerów

ATmega umożliwia umieszczenie

w ich pamięci Flash programu bo-

otloadera . W katalogu zawierającym

przykłady, po zainstalowaniu Basco-

ma znajduje się plik Bootloader.bas ,

w którym należy wybrać typ mikro-

kontrolera, do jakiego będzie on ła-

dowany. Na przykład w przypadku

mikrokontrolera ATmega88 należy

aktywować linie:

$regﬁle = "m88def.dat"

Const Loaderchip = 88

MCS Bootloader

W Bascomie dodano możliwość

programowania mikrokontrolerów

z wykorzystaniem bootloadera (pro-

gramu umożliwiającego programo-

wanie mikrokontrolera), który musi

być wcześniej umieszczony tylko

raz w odpowiedniej sekcji pamięci

Flash mikrokontrolera. Bootloader

wykorzystuje do komunikacji inter-

fejs UART i za jego pomocą moż-

na bez dodatkowego programatora

programować mikrokontrolery AVR.

Można również wykorzystać do tego

celu konwerter USB<–>UART. Moż-

liwość programowania mikrokontro-

'$regﬁle = "m162def.dat"

'Const Loaderchip = 162

Pierwsza linia wskazuje plik

z rejestrami mikrokontrolera, a dru-

Elektronika Praktyczna 2/2007

PROGRAMY

prędkości transmisji

UART będą zależeć

od kwarcu użytego do

taktowania mikrokon-

trolera. W przypadku

wykorzystania do tak-

towania wewnętrznego

oscylatora mikrokon-

trolera, zaleca się nie

korzystanie z szybkości

większych niż 38400

bodów, ze względu

na małą stabilność

tego typu oscylatora.

Bootloader umożliwia

prócz programowania

pamięci Flash, rów-

nież programowanie

pamięci EEPROM. Li-

sta programatorów obsługiwanych

przez Bascom została uzupełnio-

na o bootloader ( rys. 2 ). Dodatko-

wo w oknie programatorów można

skonﬁgurować czy linia DTR ma

być wykorzystywana do zerowania

mikrokontrolera. Po wczytaniu bo-

otloadera do mikrokontrolera, aby

go zaprogramować (po kompilacji

programu przez naciśnięcie klawi-

sza F7) wystarczy nacisnąć klawisz

F4. Wyświetlone zostanie okno po-

kazane na rys. 3 , w którym wi-

doczny jest postęp programowania.

Dostępny jest również bezpłatny

zewnętrzny program umożliwiający

programowanie mikrokontrolerów

AVR poprzez bootloader ( rys. 4 ).

Informacje przedstawione w artykule dotyczą

Bascoma AVR w wersjach 1.11.7.3 do

1.11.8.3.

Rys. 1. Schemat elektryczny sprzętowego interfejsu

bootloadera

te same instrukcje, co do programo-

wej obsługi interfejsu I 2 C. W Bascom

można również wykorzystać interfejs

TWI pracujący jako Slave . Umożli-

wi to na emulowanie nietypowych

układów (zależnie od oprogramowa-

nia) z interfejsem I 2 C Slave . Również

i w tym przypadku konﬁguracja in-

terfejsu TWI jest prosta. Dla pracy

układu TWI w trybie Slave , należy

prócz częstotliwości sygnału zegaro-

wego, dodatkowo podać parametr ad-

resu, jaki układ ma posiadać w magi-

strali I 2 C. Większość nowych mikro-

kontrolerów posiada już układ TWI.

Korzystając ze sprzętowego interfejsu

TWI obsługa interfejsu I 2 C będzie

zajmowała mniej pamięci, gdyż ko-

munikacja nie będzie się odbywała

w sposób programowy.

ga na typ mikrokontrolera. Moż-

na również w pliku bootloadera

skonﬁgurować prędkość transmisji

przez UART. Należy mieć na uwa-

dze że za pomocą bootloadera nie

ma możliwości zmiany bitów Fuse .

Można je zmienić tylko za pośred-

nictwem zewnętrznych programato-

rów. Bootloader może być urucha-

miany automatycznie za pomocą li-

nii DTR interfejsu UART, używanej

do zerowania mikrokontrolera lub

ręcznie poprzez jego zerowanie. Na

rys. 1 pokazano przykładowy sche-

mat interfejsu umożliwiającego ko-

munikację z bootloaderem zapisanym

w pamięci mikrokontrolera. Składa

się on jedynie z konwertera napięć

MAX232 i kilku dodatkowych ele-

mentów biernych. Rezystor R6 blo-

kuje możliwość zerowania mikro-

kontrolera, gdyby nie było podłą-

czone złącze RS232 do komputera.

Do komunikacji z bootloaderem rów-

nie proste będzie zastosowanie kon-

wertera USB<–>UART wykonanego

na układzie typu FT232R. Możliwe

Rys. 3. Okno MCS Bootloadera

podczas pracy

Obsługa interfejsu TWI

W mikrokontrolerach AVR interfejs

I 2 C, a dokładnie kompatybilny z nim

interfejs, jest nazywany TWI ( Two

Wire Interface ). Interfejs ten służy do

łączenia wielu nadajników jak i od-

biorników do jednej dwuprzewodo-

wej magistrali szeregowej. Dołączane

układy mogą pracować w try-

bach nadrzędnych ( Master )

lub podrzędnych ( Slave ).

Na rys. 5 pokazano sche-

mat blokowy interfejsu TWI

jednego z mikrokontrolerów

AVR. Układ TWI jest zgodny

ze specyﬁkacją I 2 C i umożli-

wia pracę w trybie nadrzęd-

nym i podrzędnym. Bascom

umożliwia obsługę interfejsu

TWI, którego konﬁguracja jest

bardzo prosta: wystarczy po-

dać w instrukcji konﬁguracyj-

nej Conﬁg Twi częstotliwość

taktowania linii zegarowej. Do

obsługi interfejsu TWI, służą

Obsługa EASY TCP/IP TWI

Od jakiegoś czasu w Bascom jest

dostępna biblioteka TCP/IP, za po-

mocą której jest możliwość korzysta-

nia z układów TCP/IP ﬁrmy Wiznet

(mogą to być moduły IIM7000A lub

IIM7010A). Jak dotąd komunikacja

z układem TCP/IP odbywała się w spo-

sób równoległy w którym potrzebnych

jest kilkanaście linii mikrokontrolera.

W modułach Wiznet można również

wykorzystać do komunikacji interfejs

I 2 C, co oznacza, że do zapewnienia

komunikacji wystarczą 2 linie magi-

Rys. 2. W nowych wersjach Bascoma pro-

gramowanie za pomocą bootloadera wystę-

puje na liście programatorów

Rys. 4. Okno bezpłatnego programu

MCS Bootloader

Elektronika Praktyczna 2/2007

PROGRAMY

ELEKTRONIKA. TECHNIKA. INNOWACJE.

• Elektronika do domu,

biura,warsztatu,ogrodu,gara˝u

oraz dla hobbystów!

Zamów darmowy katalog na www . con rad . pl

lub pod numerem telefonu 022 627 80 80

Rys. 5. Schemat blokowy interfejsu TWI (I2C) stosowane-

go w mikrokontrolerach AVR

strali I 2 C, 2 linie zasilania

oraz linie: przerwania i ze-

rowania.

W nowych wersjach Ba-

scoma dodano możliwość

komunikacji w modułami

ﬁrmy Wiznet za pomocą

interfejsu TWI (I 2 C). Komu-

nikacja poprzez I 2 C będzie

wolniejsza niż w przypadku

komunikacji równoległej. Za-

zwyczaj nie będzie potrzeb-

ny szybki interfejs komuni-

kacyjny i szeregowa komu-

nikacja w zupełności wystar-

czy w większości urządzeń,

w których przykładowo, co

jakiś czas będzie wysyłana

wiadomość e–mail. Firma

MCS Electronics, dla uła-

twienia użycia modułu II-

M7010A z zamontowanym

w nim złączem RJ45, przy-

gotowała dla niego adapter

( fot. 6 ). Przełącznik DIP

umożliwia ustawienie adre-

su Slave , jaki będzie posia-

dał moduł w magistrali I 2 C.

Dzięki wykorzystaniu ada-

ptera potrzebne jest tylko

dołączenie do niego sześciu

linii. Dla adaptera TCP/IP

TWI dostępny jest rów-

nież prosty zestaw starto-

wy ( fot. 7 ). W zestawie jest

możliwość umieszczenia mi-

krokontrolera ATmega88 lub

ATmega32. Dostępny jest

interfejs RS232, wyświetlacz

LCD, złącze do programo-

wania oraz wszystkie linie

portów mikrokontrolera. Po-

przez zastosowanie magistra-

li szeregowej, z zalet modułu

IIM7010A można skorzystać

wykorzystując mikrokontro-

lery z niewielkimi zasobami.

Programy wykorzystujące

już równoległą komunikację

z układami TCP/IP w bardzo

prosty sposób można dosto-

sować do komunikacji przez

I 2 C. Wystarczy zmienić tyl-

ko jedna linijkę programu,

a dokładnie w komendzie

Conﬁg Tcpip , należy do-

pisać parametr określający

adres modułu (w przypadku

wykorzystywania adaptera,

adres jest ustawiany prze-

łącznikiem DIP). Na stronie

internetowej ﬁr-

my MCS znajdu-

je się polskoję-

zyczna instrukcja

do adaptera, jak

i przygotowanego

dla niego pro-

stego zestawu.

Można w niej

znaleźć wszystkie

Fot. 6. Wygląd modułu IIM7010A na

płytce adaptera

Elektronika Praktyczna 2/2007

PROGRAMY

Fot. 7. Wygląd zestawu startowego

TCP/IP

SON.LBX dla wyświetlaczy

z kontrolerami ﬁrmy Epson

i LCD–PCF8833.LBX dla wy-

świetlaczy z kontrolerem

PCF8833. Do komunikacji

z tego typu wyświetlaczami

wymaganych jest kilka linii

mikrokontrolera. W przypad-

ku kolorowego wyświetla-

cza można wykorzystywać

komendy: LINE , LCDAT ,

CIRCLE , PSET i BOX . Wy-

świetlacze te nie posiadają

wbudowanego generatora

znaków. Czcionki należy

wygenerować samemu, do

czego można wykorzystać

program FontEditor ( rys. 8 ),

który wchodzi w skład pa-

kietu Bascom.

Dla ułatwienia pracy

z kolorowymi wyświetlaczami

LCD jest dostępny program

LCD RGB–8 Converter , które-

go okno pokazano na rys. 9 .

Za pomocą tego programu możliwe

jest konwertowanie bitmap do plików

BGC. Format BGC jest Bascomowym

formatem zapisu plików graﬁcznych,

które można wyświetlić na wyświe-

tlaczu wykorzystując komendę SHOW-

PIC . Program ten umożliwia otworze-

nie pliku, jego zapisanie, edytowanie

oraz obsługę schowka. Jest również

możliwość edytowania wczytanego pli-

ku graﬁcznego za pomocą kilkunastu

prostych narzędzi charakterystycznych

dla programów graﬁcznych. Konwerter

można ściągnąć ze strony: http://www.

mcselec.com/index.php?option=com_do-

cman&task=doc_download&gid=168&I-

temid=54 . Wykorzystanie we własnych

projektach tanich kolorowych wyświe-

tlaczy graﬁcznych nie tylko podniesie

ich funkcjonalność, ale i zwiększy ich

atrakcyjność.

informacje o tym jak zmontować ze-

staw startowy w raz z adapterem oraz

jak go uruchomić. W instrukcji został

przedstawiony również jeden przy-

kład. Więcej przykładów wykorzysta-

nia TCP/IP dostępnych jest w katalogu

SAMPLES znajdującym się w katalogu

instalacyjnym oprogramowania Ba-

scom.

Rys. 9. Widok okna programu LCD RGB8

Converter

Obsługa kolorowych

wyświetlaczy LCD

W Bascom predeﬁniowano obsłu-

gę wielu wyświetlaczy. Oprócz wy-

świetlaczy alfanumerycznych LCD,

można wygodnie obsłużyć mono-

chromatyczne wyświetlacze gra-

ﬁczne z popularnymi sterownikami

KS0107B, KS0108B, T6963C oraz

sterownikami z rodziny SED. Coraz

popularniejsze i tanie są kolorowe

wyświetlacze LCD, zwłaszcza wy-

świetlacze wymontowane z telefo-

nów komórkowych. W Bascom zaim-

plementowano obsługę kolorowych

wyświetlaczy, które zostały wyposa-

żone w kontroler ﬁrmy Epson lub

PCF8833 Philipsa.

Ponieważ w Bascomie można

obsługiwać kolorowe wyświetlacze

z dwoma rożnymi kontrolerami, do-

stępne są dwie biblioteki: LCD–EP-

ryczny wyświetlacza LCD dodano

obsługę nowych wyświetlaczy ze

sterownikami KS077 i DOGM. Dotąd

były obsługiwane wyłącznie wyświe-

tlacze LCD z kontrolerem Hitachi.

Dodano także polecenia umożli-

wiające obsługę układu MAX485, za

pomocą którego jest możliwe zreali-

zowanie transmisji danych w stan-

dardzie RS485. Pojawiło się rów-

nież wiele nowych dyrektyw kom-

pilatora, za pomocą których można

ustawiać stosy oraz wybierać typ

programatora.

Nie sposób wymienić tutaj

wszystkich nowych i uaktualnionych

instrukcji oraz dyrektyw. Tego typu

informacje można znaleźć w pliku

history.txt znajdującym się w kata-

logu instalacyjnym pakietu Bascom.

Opis i przykłady wykorzystania no-

wych instrukcji znajdują się w ba-

scomowym helpie .

Nowe rozkazy

W każdej kolejnej wersji

Bascoma pojawiają się nowe

rozkazy, ponadto wiele zna-

nych już rozkazów jest po-

prawianych (są do nich do-

dawane nowe parametry). Do

interesujących nowych rozka-

zów można zaliczyć umożli-

wiające obsługę impulsatora

oraz polecenia obsługi sy-

gnałów CTS/RTS (w przypad-

ku korzystania z „pełnego”

interfejsu RS232).

Do grupy poleceń kon-

ﬁguracyjnych dla alfanume-

Rys. 8. Okno edytora fontów

Podsumowanie

Bascom jest cały czas rozwijany,

o czym świadczą m.in. jego wielo-

krotne aktualizacje co roku. Jest to

narzędzie coraz doskonalsze, speł-

niające wymagania coraz bardziej

zaawansowanych aplikacji.

Warto wspomnieć o tym, że ogra-

niczenie wielkości kompilowanego

programu w wersji demonstracyjnej

Bascom zostało zwiększone z 2 kB

do 4 kB. Miłej zabawy!

Marcin Wiązania, EP

marcin.wiazania@ep.com.pl

Elektronika Praktyczna 2/2007

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: