W latach 1907-1914 powstały wśród aktywnie politycznych Polaków różne orientacje programowe dotyczące spodziewanego konfliktu zbrojnego.
W 1908r. ukazała się książka R. Dmowskiego “Niemcy, Rosja i kwestia polska”, w której argumentuje konieczność postawienia na Rosję. Zwycięstwo koalicji antyniemieckiej miało doprowadzić do zjednoczenia wszystkich ziem polskich pod władzą rosyjską i obdarzenia ich autonomią. Początkowo R.D. spotkał się z krytyką ze strony ND. Później zyskał coraz większe grono zwolenników w Prusach, Królestwie (SPR) i w Rosji.
Przeciwną orientację reprezentowały środowiska, które w przyszłości będą określane jako lewica niepodległościowa. Rosja była tu największym wrogiem. Skupiali się tu zwolennicy PPS, PPSD. Piłsudski dążył do porozumienia z Austrio-Węgrami i Niemcami, aby przy ich boku utworzyć zalążki polskich sił zbrojnych. W chwili wybuchu wojny oddziały te miały zainicjować wybuch powstania antyrosyjskiego na terenie zaboru rosyjskiego. Chciał w ten sposób uaktualnić sprawę polską na arenie międzynarodowej.
Istniała jeszcze jedna orientacja na Austrio-Węgry. Zwolennicy jej chcieli odebrania Królestwa i przyłączenia do Galicji oraz przekształcenia monarchii dualistycznej w trialistyczne państwo Austrio-Węgry-Polskę.
Szeroka autonomia Galicji sprzyjała wszelkim przygotowaniom przyszłej siły zbrojne. Pełniła funkcję jakby polskiego Piemontu. W 1908r. został założony ZWC, na którego czele stanęli: J.P., Marian Kukiel, Kazimierz Sosnkowski. ZWC szkolić miał młodzież. W 1910r. Austriackie władze pozwoliły na założenie drużyn Strzelca (w Krakowie) i związku Strzeleckiego (we Lwowie). Do akcji szkoleniowej przystąpiło Towarzystwo Gimnastyczne, tworząc drużynę “Sokół” (J. Heller) oraz działacze “Frondy”, tworząc Polskie drużyny strzeleckie. Rodzący się ruch skautowski (Andrzej Małkowski), także odegrał dużą rolę w tym szkoleniu. W1912r. zostaje powołana do życia Tymczasowa Komisja Skonfederowanych Stronnic Niepodległościowych, skupiająca: PPS, PPSD, PSL, PSP, Frondę.
I WOJNA ŚWIATOWA
Nocą z 5na 6 sierpnia 1914r. oddziały strzeleckie wymaszerowały z Oleandrów pod Krakowem i przekroczyły granice austriacko-rosyjską. 12.08 Kompania Kadrowa wkroczyła do Kielc. J.P. sądził, że uda mu się porwać do walki ludność K.P. i akcja bez przeszkód dotrze do Warszawy. Jednak żadne prognozy nie sprawdziły się, toteż po kilku dniach akcję zwinięto, a J.P. wrócił do Galicji.
16.081914r. powstał w Krakowie Naczelny Komitet Narodowy z Juliuszm Leo na czele. Miała to być najwyższa władza wojskowa, skarbowa i polityczna Polaków w Galicji. NKN postanowił utworzyć Legiony Polskie przy boku armii austriackiej. Jednak odpowiedź z Wiednia była dwuznaczna, z jednej strony pomysł popierano, zaś z drugiej naczelne dowództwo dążyło do ograniczenia samodzielności pułku. Zostali narzuceni dowódcy austriaccy. Niejasne odpowiedzi istniały z powodu wspólnego dowództwa z Niemcami. Przykładem jest odezwa do narodu polskiego z 14.08 i póżniejsze zbombardowanie Kalisza, skąd wycofały się wojska rosyjskie.
Na początku wojny minister spraw zagranicznych przedstawił projekt przesunięcia granicy zachodniej, po zwycięstwie na linie Odry. Zaś car M. Mikołajewicz wdał odezwę do narodu polskiego. Nie było tam żadnej wzmianki o powstaniu Polski. W 11.1914r. powstał w Warszawie Komitet Narodowy na czele którego stanął R.D. Orientacji prorosyjskiej nie udało się uzyskać prawie nic. Inicjatywa utworzenia polskich oddziałów spaliła na panewce, ponieważ Polaków wcielano do armii rosyjskiej. Udało się jedynie utworzyć 900-osobowy Legion Puławski, zlikwidowany w 10.1915r. Stanowisko Rosji nie uległo nawet poprawie w lecie 1915r., kiedy to ewakuowano z Warszawy i K.P. wojska rosyjskie i ok. 1000.000 ludności.
W opuszczonej Warszawie został powołany Centralny komitet Obywatelski (ks. Zdzisław Lubomirski). Jednak po wkroczeniu władz okupanckich rola jego została ograniczona.
Tymczasem mimo ożywionej akcji Agencji Polskiej w Lozannie oraz Dmowskiego, Anglia i Francja uważały że jest to wewnętrzna sprawa Rosji. Zaś próby tworzenia wojska polskiego we Francji zakończyły się fiaskiem. Powstały wówczas Legion Bajończyków został w krótkim czasie rozgromiony. Dlatego też II rok wojny nie przyniósł żadnych zmian w sprawie polskiej. Na froncie wschodnim trwała wojna pozycyjna, zaś rządom wydawało się że uda im się zakończyć wojnę bez żadnych zobowiązań dla Polaków. Jedynym wyjątkiem były Legiony Polskie u boku armii austriackiej. Liczyły one ok. 20 tys. żołnierzy i składały się z III Brygad. Pierwszą dowodził J.P., która walczyła w Galicji z Rosjanami (Limanowa, Łowczówek). II Brygad płk Hellera walczyła na Węgrzech i w Galicji Wschodniej. III Brygada płk Stanisława Szeptyckiego Biła się na Lubeszczyżnie Wołyniu. Mimo zajęcia K.P. władze państw centralnych milczały w sprawie polskiej. W tej sytuacji J.P. wstrzymał zaciąg do Legionów oraz zaczął rozbudowywać tajną POW, utworzoną jeszcze w roku 14. Jej głównym celem była konspiracyjna walka z Rosją o niepodległość. Komendantem był pół Żuliński, a od15.09.1915r. był kpt. Kasprzycki. Organizacja ta nie podejmowała żadnych walk zbrojnych.
Jednocześnie w USA Związek Sokolstwa Polskiego i w Szwajcarii Sienkiewicz z Paderewskim zbierali fundusze na pomoc dla ofiar wojny. Zebrano także ok. 600 tys. podpisów pod apelem do Wilsona o podjęcie działań zmierzających do przywrócenia niepodległości Polski.
Wyczerpanie się rezerw mobilizacyjnych państw centralnych skłoniło ich dowództwo do szukania rekruta w okupowanym K.P. Ceną tego miało być utworzenie państewka polskiego pod kuratelą niemiecką. Większość społeczeństwa to sceptycznie. CKN stwierdził, że armię polską może powołać tylko polski rząd. Na mocy aktu 5.09.1916r. powstała Tymczasowa Rada Stanu z Wincentym Niemojowskim. Jej kompanią dowodził J.P., zaś Legiony zostały podporządkowane Beselerowi.
W Entencie Włochy , USA , Rosja uznały utworzenie Polski. Po abdykacji cara Piotrogrodzka Rada Delegatów Robotniczych i Żołnierskich wydała odezwę (wbrew SDKPiL) na mocy której miała zostać utworzona Polska z ziem , które zamieszkują Polacy. Rząd Tymczasowy –Polska związana wolnym sojuszem wojennym z Rosją. Rewolucja zwiększyła role zachodnich członków Ententy w sprawie polskiej. We Francji R. Dmowski zażądał odbudowy Polski, zaś w czerwcu rząd francuski zgodził się na utworzenie polskiej armii we Francji. W Paryżu powstał w 15.08.1917r. Komitet Narodowy Polski.
Państwa centralne nie wywiązały się z realizacji obietnic zawartych w akcie 5XI. Zgodziły się wprawdzie na utworzenie Polskich Sił Zbrojnych, jednak wyższe dowództwo objęli niemieccy oficerowie. Dnia 28V1917r. Koło Polskie w Wiedniu opowiedziało się za pełną niepodległością Polski. Po odmowie J.P. wystąpił z TRS i nakazał POW przejść do konspiracji. VII1917r. wraz ze swoimi żołnierzami odmówił złożenia przysięgi na wierność cesarzom, za co zostały rozwiązane Legiony. Legioniści zostali uwięzieni w Beniaminowie i Szczypiornie, zaś J.P. w Magdeburgu. Żołnierze, którzy złożyli przysięgę stworzyli Polski Korpus Posiłkowy. 12IX1917r. cesarz powołał Radę Regencyjną, jako najwyższą formalną władzę w Królestwie.
W XI1917r. Bolszewicy zdobyli władze w Piotrogrodzie, a następnie w centralnej Rosji. Na mocy Deklaracji Praw Narodu Rosyjskiego z 15XI1917r. Polska miała stać się samodzielnym państwem. Była to tylko pusta deklaracja, ponieważ rewolucja miała być na skalę światową.
Po umocnieniu pozycji Niemców na wschodzie zawarto pokój w Brześciu na mocy którego Niemcy oddały Chełmszczyznę Ukrainie. Rada Regencyjna ogłosiła , że układ ten jest rozbiorem Polski, zaś premier Jan Kucharzewski abdykował. Heller ze swoim oddziałem zdezerterował do Rosji i Połączył się z II Korpusem Polskim. Dnia 11V1918r. zostały pokonane pod Kaniowem. Został rozwiązany także I Korpus Polski, który bronił Polaków przed Bolszewikami na Białorusi.
W lecie 1918r. po zamachu na Lenina zlikwidowano wszystkie niezależne instytucje i pisma polskie oraz aresztowano tys. działaczy polskich.
7X1918r. RR wydała manifest formujący zasadę niepodległości Polski.28X1918 powołała nowy rząd J. Świerzyńskiego, który ogłosił pobór rekruta do PSZ. Siła RR spadała. Członkowie POW wypierali wojska austriackie z Galicji, we Lwowie młodzież wyparła Ukrainców. 5XI1918r. powstała w Lublinie pierwsza Rada Delegatów oraz Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej z Daszyńskim na czele. Skupiał on: PPS, PPSD, PSL. 7XI wydał manifest o przejęciu całej władzy, aż do zwołania Sejmu Ustawodawczego. 11XI1918r. zakończyła się wojna i możliwe stało się odrodzenie Polski. J.P. otrzymał naczelne dowództwo nad tworzącym się wojskiem.
chomikplayboy