Newman_Kardynał_bł_-_101_pytań_i_odpowiedzi.pdf

BŁOGOSŁAWIONY KARDYNAŁ

JOHN H. NEWMAN

101 PYTAŃ I ODPOWIEDZI

Autor Kardynał Newman

Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu

SPIS TREŚCI

WSTĘP DO WYDANIA POLSKIEGO

PRZEDMOWA DO WYDANIA AMERYKAŃSKIEGO

ŻYCIORYS BŁ. KARDYNAŁA JOHNA HENRY'EGO NEWMANA (1801-1890)

ROZDZIAŁ I - Poznanie Boga w świecie doczesnym

1. Czy pięcio - lub sześcioletnie dziecko, gdy rozum jest już w pełni rozbudzony, może

poznać, że Bóg istnieje?

2. Czy glos sumienia jest echem Głosu Bożego?

3. Czy stworzone piękno odbija w sobie Boże piękno?

4. W jaki sposób w świecie widoczne sa znaki Bożej obecności?

5. Czy świat widzialny jest zasłona między nami a Bogiem?

6. Czego teologia uczy nas o Bogu?

7. Czy zbieg okoliczności może być świadectwem Bożej Opatrzności?

8. Jakie prawdy są obecne w każdą religii na całym świecie?

9. Które z ziemskich żywiołów są cieniami Bożych przymiotów?

ROZDZIAŁ II - Zło

10. W jaki sposób męczennicy pokonali swych prześladowców?

11. W jaki sposób benedyktyni pokonali barbarzyńskich najeźdźców?

12. W jaki sposób szatan wykorzystuje Kościół, by kusić jego wiernych?

13. W jaki sposób życiowe rozczarowania mogą prowadzić nas ku duchowej radości?

14. Dlaczego Bóg zsyła na nas życiowe doświadczenia?

15. W jaki sposób Bóg może nas skłonić do prowadzenia lepszego życia?

16. Czy ludzie, którzy utrzymują Bożą prawdę, są wolni od samowoli?

ROZDZIAŁ III - Dusza i umysł

17. Co jest argumentem za nieśmiertelnością duszy?

18. W jaki sposób niedoskonałość i słabość rzeczy stworzonych pomaga nam, choćby

na mgnienie, pojąć naszą nieśmiertelność?

19. Dlaczego niebezpiecznie jest oddzielać uczucia od działania?

20. Jakim sposobem można uspokoić wzburzony umysł?

ROZDZIAŁ IV - Edukacja humanistyczna

21. Dlaczego studenci potrzebują nauczycieli?

22. Czy nauczyciele powinni mieć osobisty wpływ na swych uczniów?

23. Co powinno być zasadą spajającą uniwersytet katolicki?

24. Co jest podstawową ideą nauki i filozofii?

25. Czy wszystkie dyscypliny wiedzy są ze sobą połączone?

26. Czy filozofia włada nad ludzkimi namiętnościami i pychą?

27. Czym jest edukacja humanistyczna sama w sobie?

28. Jaka jest podstawowa idea uniwersytetu?

29. Czy zwykłe przyswajanie sobie faktów i teorii stanowi główną cechę edukacji

humanistycznej i filozofii?

30. Czy namysł nad wiedzą, poszukującą pełnego obrazu rzeczywistości, stanowi

główną cechę edukacji humanistycznej i filozofii?

31. Jakie zadanie stoi przed uniwersytetem?

32. Jaka brzmi definicja dżentelmena?

33. W jaki sposób niektórzy twórcy pomagali w kształtowaniu się języka angielskiego?

34. Czy celem uniwersyteckiego nauczania dyscypliny jest osiągniecie dokładności

myślenia?

35. Czym pasja czytania różni się od prawdziwych studiów?

36. Czym różnią się od siebie nauki przyrodnicze i teologia?

37. Czy prawo moralne i prawdy wiary są dla nas tak oczywiste jak prawdy nauk

przyrodniczych?

ROZDZIAŁ V - Śmierć

38. Jak Chrystus, towarzyszący Łazarzowi w czas jego śmierci, może być obecny przy

naszym umieraniu?

39. Dlaczego myśl o śmierci jest dla nas wielkim pocieszeniem?

40. Dlaczego prawdziwy chrześcijanin postrzega śmierć jako szczęśliwe wydarzenie?

41. Co powinniśmy czynić, aby mieć pewność, że Bóg będzie chciał znać nas, gdy

skończy się nasze życie?

42. Dlaczego śmierć jest pocieszeniem dla sługi Bożego?

ROZDZIAŁ VI - Niebo

43. Kto żyje w niewidzialnym świecie?

ROZDZIAŁ VII - Wiekuista szczęśliwość

44. Jaka jest tajemnica zwycięstwa Królestwa Chrystusowego?

45. Jakie myśli mogą nas pocieszyć w każdej z mijających

godzin, w każdym odchodzącym w przeszłość dniu?

46. Kto wypełnia do syta pragnienia ludzkiego serca?

47. Jak możemy osiągnąć prawdziwą szczęśliwość?

ROZDZIAŁ VIII - Grzech

48. Dlaczego najwięksi święci popełniali powszednie grzechy?

49. W jaki sposób pycha może nas zniszczyć?

50. Dlaczego ludzie, którzy wydają się być tak dobrzy, opuszczają Kościół?

51. Dlaczego słabostki prowadzą do grzechów ciężkich?

52. Jak możemy opisać osobę, która nie cha się wyrzec wszelkich żywionych przez

siebie urazów?

53. Dlaczego grzesznicy są nieszczęśliwi?

ROZDZIAŁ IX - Łaska

54. Czy Chrystus przyniósł ludziom na ten świat wydoskonaloną naturę?

55. Kim są dwaj pomocnicy Chrystusa, działający, gdy On otwiera nas na siebie?

56. Dlaczego chrześcijaństwo jest wyższe ponad wszelką ludzką etykę?

57. Czy jedynie Bóg nas uświęca, skoro możemy się temu sprzeciwić?

58. Jaka wielka prawda, niby droga ku zbawieniu, leży u podstaw wszelkich zgodnych

z nią nauk?

59. Czy Bóg jest jedyną i największą siłą mej duszy?

ROZDZIAŁ X - Wiara

60. Czym jest prawdziwa wiara?

61. Dlaczego wierzymy?

62. Jaka łaska wyróżniała Abrahama?

63. W jaki sposób możemy dojść stopniowo do prawdziwego zrozumienia prawd

wiary?

ROZDZIAŁ XI - Boża miłość ku nam

64. Czy Bóg kocha grzeszników?

65. Jak możemy poznać, że łaska Boga jest przy nas?

ROZDZIAŁ XII - Nasza miłość ku Bogu

66. Czy miłość jest mieszkaniem świętości?

ROZDZIAŁ XIII - Miłość bliźniego

67. W jaki sposób osoba duchowna winna upominać innych?

68. W jaki sposób święty Paweł praktykował braterską miłość?

ROZDZIAŁ XIV - Jak używać tego, co stworzone ?

69. W jaki sposób chrześcijanin winien się radować doczesnymi błogosławieństwami

Boga?

70. W jaki sposób dobra doczesne mogą nas powstrzymywać przed tym, byśmy

uczynili Boga jedynym i prawdziwym celem naszych pragnień?

71. Dlaczego świętowanie niedzieli, Dnia Pańskiego, ubogaca nas?

72. Co różni świętego od zwykłego, religijnego człowieka?

73. Czy nowicjusze na drodze życia duchowego powinni, stosownie do swych sił,

umartwiać się?

ROZDZIAŁ XV - Cel naszego życia

74. Jaki jest cel naszego życia?

75. Co jest jasnym obrazem celu naszego życia?

ROZDZIAŁ XVI - Pokój

76. Dlaczego prawdziwy chrześcijanin zachowuje pokój ducha w każdym czasie?

77. Jak mogę osiągnąć pokój duszy?

ROZDZIAŁ XVII - Modlitwa

78. W jaki sposób możemy stanąć wprost w obecności Boga?

79. W jaki sposób winniśmy zwracać się do Boga w modlitwie?

80. Czym jest medytacja nad misterium Chrystusa?

ROZDZIAŁ XVIII - Jezus Chrystus

81. Kim jest Chrystus?

82. W jaki sposób świat odzwierciedla Bożą chwałę?

83. Czym różni się troska, którą Chrystus miał o swych uczniów, od pomocy Ducha

Świętego?

84. Czy milczące dźwiganie Krzyża przyniesie wzrost mojej miłości do Chrystusa?

85. Czy nauka Krzyża jest odpowiedzią na tajemnicę życia?

86. Dlaczego nauka Chrystusowego Krzyża jest sercem religii?

ROZDZIAŁ XIX - Kościół

87. Na czym polega ogromna różnica między chrześcijaństwem a wierzeniami

pogańskimi?

88. Jak Kościół katolicki ocenia wartość zbawienia pojedynczej duszy?

89. Czy Kościół katolicki jest prawdziwym Kościołem?

90. Czy rzymski katolicyzm pochodzi w prostej drodze od chrześcijaństwa pierwszych

wieków?

91. Jaki fakt historyczny poświadcza, że Bóg ustanowił Kościół katolicki?

92. Co jest zewnętrznym, widzialnym znakiem, prowadzącym do misterium

niewidzialnego Kościoła?

ROZDZIAŁ XX - Msza święta

93. Dlaczego Jezus jest naszą powszednią Ofiarą?

94. Dlaczego zawsze jest obecną miniona śmierć Chrystusa na Krzyżu?

95. Czy trudno jest uwierzyć w doktrynę transsubstancjacji?

ROZDZIAŁ XXI - Maryja, Matka Boża

96. Czy nauka Kościoła dotycząca Najświętszej Maryi Panny pozostaje niezmienna,

gdy zachodzą zmiany w pobożności maryjnej?

97. Dlaczego powinniśmy darzyć Maryję szczególną czcią?

98. Dlaczego Maryja nazywana jest Wieżą Dawidową?

99. Dlaczego Jezus narodził się z ludzkiej matki?

ROZDZIAŁ XXII - Powtórne przyjście Chrystusa

100. Jak się wydarzy powtórne przyjście?

101. Jak mogę bacznie wyczekiwać powtórnego przyjścia Chrystusa?

WSTĘP DO WYDANIA POLSKIEGO

Wybitnym postaciom historycznym rzadko udaje się uchronić przed pompatycznymi, nazbyt

hieratycznymi przedstawieniami, na które skazuje ich własna sława i przyrodzona ludziom

skłonność do takich właśnie posągowych przedstawień. Rzecz nie w tym, by nazbyt śmiało i

bezzasadnie pozbawiać ich zdobytej w życiowym trudzie wielkości, lecz by uświadomić

sobie, jak bardzo wyrasta ona z głębi ich ludzkiego, arcyludzkiego życia, jak często bywa

przetkana nićmi słabości, niepowodzeń i mozolnych trudów, które wydają się gorszyć i

rozśmieszać zakładników infantylnej kultury, w której zanurzamy się niemal bezrefleksyjnie.

Błogosławiony Kardynał John Henry Newman, przez swoje pełne ciężkiej pracy, nie

pozbawione utrapień życie zasługuje na to, by jego postać przybliżyć czytelnikowi, który w

niniejszej książce znajdzie nie tyle wielość sofistycznych rozważań, co mądrość, której

towarzyszy piękno. Trzeba wiedzieć, że autor znany w Polsce przede wszystkim miłośnikom

sążnistych traktatów filozoficznych i teologicznych; akademikom, zawodowo parającym się

historią idei, filozofią religii i religioznawstwem był także, jako kapłan i kaznodzieja,

towarzyszem i świadkiem najbardziej prozaicznych ludzkich spraw, rozterek i radości. Nie do

przecenienia jest wielkość, przemawiająca do swego otoczenia prostotą, ale taką prostotą,

która trzyma się z dala od prostactwa, banału i trywialności przekazu.

Wydawać się może, że nic nie jest dziś tale trudne, jak nawiązanie nici porozumienia między

„zwykłym człowiekiem" a intelektualistą, oglądającym świat z wysokości swej katedry; że

nic nie jest równie karkołomne, jak pochwała i promocja mądrości w świecie, który upodobał

sobie w mniejszych i większych głupstwach kultury masowej. Rzecz jasna, nadużyciem

byłoby stwierdzenie, że mądrość jest przymiotem z założenia przyrodzonym intelektualistom.

Nie mniejszym przekłamaniem byłoby przekonanie, że „zwykły człowiek" (jakkolwiek różnie

można ten termin interpretować) jest istotą powierzchowną, nie zdolną do wnikliwej refleksji

nad rzeczywistością, nieporadną wobec ukrytych w codziennym biegu spraw najważniejszych

zagadnień.

Nieporozumieniem byłoby streszczać w niniejszym szkicu treści zawarte w zapisanych na

kartach tej książki słowach bł. Johna Henry'ego Newmana. Jako tłumacz pozwolę sobie

zwrócić jedynie uwagę, że większość z zawartych tu tekstów pochodzi z wygłoszonych przez

kardynała kazań. Charyzma, intelektualne wydoskonalenie Newmana oraz niebagatelne

miejsce, jakie zajmował najpierw w Kościele anglikańskim, a następnie katolickim, skłania

do przypuszczenia, że wygłaszał je w obecności słuchaczy wymagających, uważnych, którzy

sprawy wiary i religii traktowali z powagą i zrozumieniem, dla których obecność w kościele

nie była sprawą przypadku, konwenansu, lecz - z reguły - kwestią świadomego wyboru. Nie

można przy tym zapominać, że w kazaniach Newmana rzeczywistość religijna przenika się z

zagadnieniami społecznymi i kulturowymi, a także ekonomicznymi - religijnie niejednorodne

społeczeństwo angielskie jako pierwsze w Europie doświadczyło na sobie plag i

dobrodziejstw nieznanej dotąd w dziejach gospodarczej transformacji, przejścia od

feudalizmu do kapitalizmu, opartego na rozwoju przemysłu. Nie bez powodu w jednym ze

swych kazań, którego fragment zawiera ta książka, kard. Newman na pytanie o

nieśmiertelność duszy odpowiada słowami ubogiej robotnicy, której życie dogasa w

przytłaczającym wnętrzu fabryki-molocha. Nie bez przyczyny kard. Newman przestrzega

ludzi przed poddaniem się terrorowi wyzysku i nieprzerwanej, odczłowieczającej pracy, która

z błogosławieństwa wyradza się w narzędzie złego. Prawdziwie głęboki myśliciel religijny

nie mógł bowiem lekceważyć otaczającej go rzeczywistości, skoro była ona udziałem jego

bliźnich, żyjących w świecie, a często także w dużym stopniu za ten świat

współodpowiedzialnych.

Nie jest jednak Newman oskarżycielem świata i bliźnich, malkontentem i człowiekiem

zgorzkniałym, choć życie nie szczędziło mu kłopotów. Jako konwertyta włączył się do

społeczności, która traktowała dość nieufnie tzw. „nowych katolików", świeżo nawróconych

z anglikanizmu, który jako religia państwowa przez kilka stuleci wiele złego wyrządził

nielicznej diasporze katolików z pokolenia na pokolenie dziedziczącej swą konfesję. Wiele

troski w latach późniejszych przysporzyły mu chybione lub zakończone połowicznym

sukcesem inicjatywy, m.in. powołania Uniwersytetu Katolickiego w Dublinie, który w

założeniu skupiać miał zarówno katolicką, jak i protestancką młodzież, tyle że konflikt

między Anglikami oraz Irlandczykami skazał ten projekt na niepowodzenie. Niesnaski w śro-

dowisku angielskich katolików, kontrowersje i zarzuty, które niejednokrotnie osobiście

godziły w osobę Newmana, pragnącego rzucić pomost między „starymi" a „nowymi"

katolikami - trudno domyślić się brzemienia, jakie dźwigał niemal do końca życia, bo w jego

pismach, kazaniach i traktatach słychać raczej głos afirmacji świata, słowa pocieszenia

skierowanego ku drugim, napomnienia o wadze duchowego pokoju. Zarówno głębia ducha,

jak i szeroka perspektywa historyczna, tak charakterystyczna dla jego myśli, każe mu

traktować powszednie bolączki jako epizody, wyolbrzymiane, wykoślawiane i przeinaczane

przez ludzką małość. Nie znaczy to, że nie cenił sobie każdej chwili - uznawał jej wartość

jako daru, którego pochodzenie przypisywał Stwórcy. Lecz najlepiej będzie, jeśli pilny

czytelnik niniejszej książki dowie się tego wszystkiego z jej kart. Jedyną nadzieją tłumacza

jest, że nie przesłonił własną nieporadnością głębi treści i oryginalnego piękna zdań,

zapisanych dobrze ponad wiek temu przez kardynała Newmana.

Krzysztof Wołodźko

PRZEDMOWA DO WYDANIA AMERYKAŃSKIEGO

Wiele dróg prowadzi do skarbca, w którym ukryta jest głębia myśli bł. kardynała Newmana,

mówcy, pisarza, teologa. Wybrałem tę, która ukazuje go jako twórcę ponadzmysłowych

obrazów, dających wgląd w świat intelektu i ducha. Niniejsza lektura jest wyborem tekstów,

w których bł. Newman ilustruje swe teorie takimi właśnie ponadzmysłowymi obrazami, jednak

o nader wyrazistym kształcie. Pomysł na książkę narodził się wcześniej, zanim dokonałem

jakiejkolwiek selekcji materiałów. Natomiast sto jeden pytań, składających się na jej treść,

uporządkowałem w zgodzie z następującymi po sobie tematami.

Publikacja, którą trzymają Państwo w ręku, pokazuje jak umiejętnie i harmonijnie kardynał

Newman łączył zagadnienia teoretyczne z faktami, abstrakcję z tym co konkretne. Wskazuje

również na sposób, w jaki przekładał świat pojęć na język konkretu zmysłowej

rzeczywistości.

Mam nadzieję, że czytelnicy usatysfakcjonowani tą lekturą zechcą sięgnąć po pełne wydania

książek kardynał Newmana, wśród których należy wymienić następujące: Apologia pro vita

sua, Idea uniwersytetu, Logika wiary.

Zaproponowany tu wybór znakomitych tekstów kardynała może służyć zarówno jako

inspiracja do medytacji lub jako temat kazań i homilii.

Ks.TulesM. Brady SI, profesor filozofii w Rockhurst College, Kansas City

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: