Podstawowe cechy reakcji wi±zania hormonu przez receptor.doc

Podstawowe cechy reakcji wiązania hormonu przez receptor

•          swoistość

•          odwracalność

•          wysycalność

•          odpowiedź biologiczna

Tempo uwalniania hormonów

•          konstytucyjne – zależne od tempa syntezy (np. hormony steroidowe, hPL, hCG)

•          regulowane – w odpowiedzi na konkretny, mniej lub bardziej specyficzny bodziec - poprzez wzrost wewnątrzkomórkowego stężenia Ca2+

Większość efektów działania hormonów na tkanki docelowe jest wywieranych poprzez:

a)       zmiany transportu błonowego konkretnych jonów lub metabolitów,

b)       zmiany aktywności enzymów,

c)       zmiany ilości specyficznego mRNAw komórce.

Rola białek wiążących w osoczu

•          stabilizacja stężeń hormonów poprzez wydłużenie ich okresów półtrwania w krążeniu

•          równomierny dostęp tkanek obwodowych do hormonu

Hormony przedniego płata przysadki

•          Hormon wzrostu (GH) – działanie anaboliczne, pobudza do wzrostu, działa głównie poprzez IGF-I syntetyzowany m.in. w wątrobie

•          Prolaktyna (PRL) – hormon o pokrewnej budowie; główną funkcją u dorosłego człowieka (kobiety) jest powodowanie laktacji

•          Hormony przedniego płata przysadki c.d.

•          ACTH - hormon kortykotropowy – pobudza czynność kory nadnerczy, przede wszystkim wydzielanie glikokortykosteroidów i androgenów

•          TSH – hormon tyreotropowy  – pobudza czynność komórek pęcherzykowych tarczycy i wydzielanie hormonów tarczycy

•          LH (hormon luteinizujący) i FSH (hormon folikulotropowy) są określane łącznym mianem gonadotropin, gdyż regulują czynność gonad

Hormony wydzielane przez tylny płat przysadki

•          Wazopresyna – hormon antydiuretyczny (ADH) – powoduje:

skurcz mięśni gładkich naczyń (wzrost ciśnienia krwi)

zwrotne wchłanianie wody z moczu pierwotnego w cewkach dalszych i kanalikach zbiorczych, a w efekcie zagęszczanie moczu

uczucie pragnienia

•          Oksytocyna – powoduje:

skurcz mięśni gładkich głównie macicy (co jest istotne w czasie akcji porodowej) oraz mięśni przewodów wyprowadzających gruczołów piersiowych (w odpowiedzi na drażnienie brodawki – co powoduje wypływ mleka)

Stany chorobowe związane z zaburzeniami działania wazopresyny

•          zespół nadmiernego wydzielania wazopresyny – SIADH – prowadzi do hipotonicznego przewodnienia organizmu

•          moczówka prosta – prowadzi do utraty wody i hipertonicznego odwodnienia organizmu

Stany związane z występowaniem SIADH

•          Nowotworowe choroby płuc (szczególnie rak wywodzący się z nabłonka oskrzeli)

•          Nienowotworowe choroby płuc, np. gruźlica

•          Nowotwory złośliwe (szczególnie chłoniaki, mięsaki) o innej lokalizacji, np. dwunastnica, trzustka, mózg, prostata, grasica

•          Urazy i infekcje ośrodkowego układu nerwowego

•          Leki pobudzające wydzielanie wazopresyny, np. klofibrat, chlorpropamid, tiazydy, karbamazepina, fenotiazyny, winkrystyna, cyklofosfamid

•          Choroby endokrynne: niedoczynność nadnerczy, ciężka niedoczynność tarczycy

Postępowanie w zespole SIADH

•          wyrównywanie hiponatremii

–         ograniczenie podaży płynów (600-800 ml/dobę)

–         diuretyki pętlowe

–         infuzja 3% roztworu NaCl (0.1 ml/kg/min)

•          leczenie przyczynowe

•          leki blokujące działanie ADH - demeklocyklina
w dawce 900 - 1200 mg na dobę

Śpiączka hipometaboliczna

•          stan zdekompensowanej niedoczynności tarczycy

•          wbrew nazwie często może występowaću pacjenta bez śpiączki i bez obrzęków

•          stan kliniczny bezpośrednio zagrażający życiu, wymagający aktywnej terapii

Zmiany kompensacyjne  w układzie krążenia w niedoczynności tarczycy

•          ¯ objętości krwi krążącej

•          ¯ częstości akcji serca

•          umiarkowany ­ ciśnienia rozkurczowego

•          ¯ pojemności minutowej

•          N  lub ­  stężenie katecholamin

Zmiany metaboliczne w niedoczynności tarczycy

upośledzona odpowiedź oddechowa na hiperkapnię, hipowentylacja, tendencja do hiperkapni i hipoksemii

tendencja do retencji wody  i hiponatremii wynikającaz obniżenia GFR i podwyższenia stężenia wazopresyny (forma zespołu SIADH)

•          obniżona aktywność szpiku (Hct 30-35%)

•          tendencja do hipoglikemii (upośledzenie glukoneogenezy, obniżenie klirensu insuliny oraz słaba reakcja na adrenalinę)

•          obniżony klirens leków

•          ­ aktywności enzymów w surowicy (LDH, CPK, transaminaz i in.) -  w ciężkiej niedoczynności

Kryteria diagnostyczne śpiączki hipometabolicznej

•          zaburzenia stanu psychicznego (różnego stopnia zaburzenia przytomności aż do śpiączki, a także objawy psychozy)

•          zaburzona termoregulacja (pod postacią bezwzględnej lub względnej hipotermii)

•          choroba  lub czynnik wywołujący

Najczęstsze czynniki wyzwalające śpiączkę hipometaboliczną

•          infekcja !!!

•          uraz

•          udar

•          oziębienie

•          hipoglikemia

•          diuretyki

•          środki nasenne

•          środki uspokajające

•          przedawkowanie innych leków

Obraz kliniczny

•          badanie podmiotowe

-stopniowo nasilające się zaburzenia orientacji, pogłębiający się letarg

-w typowym wywiadzie dane o wcześniejszej chorobie tarczycy, często z terapią radiojodem lub strumektomią

•          badanie przedmiotowe

–         bradykardia

–         hipotermia (sięgająca nawet poniżej 30 °C)

–         typowy pacjent: otyła starsza kobieta o nieco zażółconej skórze, obrzękniętych powiekach, z cienkimi i rzadkimi włosami, z chrypką i powiększonym językiem

Obraz kliniczny - badania dodatkowe

•          obniżone stężenie FT3 i FT4

•          stężenie TSH - zwykle ­­­

•          niska  jodochwytność

•          miano przeciwciał przeciwtarczycowych - zwykle ­­­

•          hiperkapnia i hipoksja

•          hiponatremia, hipoglikemia

•          EKG: bradykardia zatokowa, niski woltaż zapisu

•          kreatynina - ­, CPK - ­, cholesterol - ­

•          wysoka zawartość białka w płynie mózgowo-rdzeniowym
i w ewentualnych wysiękach do jam ciała

•          hematokryt < 30%

Postępowanie terapeutyczne
- infekcja

•          pobranie krwi, moczu i plwociny do badań bakteriologicznych

•          natychmiastowe włączenie szerokowidmowej antybiotykoterapii

•          modyfikacja leczenia na podstawie wyników posiewów
wspomaganie oddechu

•          intubacja i oddech wspomagany - przy pierwszych oznakach niewydolności oddechowej

•          przy utrzymującej się hipoksemii (przeciek płucny) i hematokrycie <30% przetaczanie masy erytrocytarnej 

wspomaganie krążenia

•          hipotensja - sygnał alarmowy, następstwo:

–         utraty objętości krwi krążącej (sepsa, krwawienie z p. pok., wazodylatacja, nadmiar diuretyków) - wymaga transfuzji preparatów krwiopochodnych

–         niewydolność krążenia pochodzenia sercowego (np. skutek zawału serca) - podawanie digoksyny, ostrożnie diuretyków (leki wazoaktywne - dopamina - są przeciwwskazane)

•          aktywne ogrzewanie pacjenta jest zazwyczaj przeciwwskazane

•          monitorowanie gospodarki wodno-elektrolitowej; rozważna restrykcja płynów

•          zapobieganie lub leczenie hipoglikemii

•          Hydrocortisone i.v. 50-100 mg/6 h
- substytucja LT4

•          dawka początkowa 300-500 µg tyroksyny dożylnie

•          następne dawki - 50 µg LT4/dobę również dożylnie 

INNE STANY ZAGROŻENIA  ŻYCIA
1) Z PRZYCZYN ENDOKRYNOLOGICZNYCH

2)URAZY PRZYSADKI

3)ZABURZENIA CZYNNOŚCI PRZYSADKI

4)WYNISZCZENIE W PRZEBIEGU JADŁOWSTRĘTU PSYCHICZNEGO

5)OTYŁOŚĆ OLBRZYMIA

6)ZESPOŁY MEN

7)ZESPOŁY APS

Możliwe endokrynologiczne konsekwencje urazów podstawy czaszki:

•          moczówka prosta

•          niedoczynność przysadki

•          zespół pustego siodła

•          nadczynność przysadki

•          hiperprolaktynemia

Neurohormony wydzielane przez podwzgórze

•          TRH           GnRH         GHRH          GHIH = SST                CRH             DOPAMINA

MOCZÓWKA PROSTA

          WAZOPRESYNA (hormon antydiuretyczny; ADH)

          neurohormon peptydowy (9 aa);

          wytwarzana w jądrze nadwzrokowym podwzgórza, magazynowana i uwalniana w części nerwowej przysadki;

          Funkcje wazopresyny:

          ­ przepuszczalność nabłonka dystalnych i zbiorczych kanalików nerkowych dla wody => zagęszczanie moczu i ograniczenie diurezy;

          kurczy mięśnie gładkie naczyń krwionośnych => ­ RR

Moczówka prosta - rodzaje

•          Centralna, przysadkowa – spowodowana nieadekwatnym wydzielaniem wazopresyny

•          Obwodowa, nerkowa – związana z osłabieniem działania wazopresyny

Leczenie moczówki prostej

•          Centralna

dezmopresyna (1-dezamino-8-D-AVP; Adiuretin), syntetyczny analog wazopresyny w postaci wodnego roztworu o stężeniu 0.1 mg/ml. Lek ten podawany jest donosowo, w dawce5 - 20 µg co 12 godzin.

•          Nefrogenna

–         przyczynowe

–         natriuretyki

–         inhibitory syntezy prostaglandyn

–         ograniczenie podaży soli

przy zachowanej częściową wrażliwością na wazopresynę - wysokie dawki dezmopresyny (do 40 µg / 4 godz. donosowo).

          Moczówka prosta                

   zmniejszenie zdolności nerek do zagęszczania płynów (w warunkach ograniczenia podaży płynów)   ...