P.SZ - Socjologiczne pojęcie kultury
Dwie obserwacje:
· Zróżnicowanie sposobów życia ludzi, różnorodność w zwyczajach, wierzeniach, budownictwie, technice, sztuce, edukacji itp.
· Pluralizm kulturowy – 1) wielość i różnorodność kultur, zarówno następujących po sobie w wymiarze historycznym, jak i koegzystujących współcześnie, 2) stanowisko podkreślające prawo różnych społeczności do odmiennych sposobów życia, a nawet lansujące tezę o pełnej różności wszystkich kultur
Duch kapitalizmu – kompleks wartości zachodu związany z dominacją protestantyzmu
Syndrom „azjatyckich wartości” – tłumaczy sukces ekonomiczny państw Dalekiego Wschodu po II WŚ
Nie ma jednego społeczeństwa ludzkiego – jest wielość społeczeństw ludzkich z których każde wytwarza sobie swoisty sposób życia.
Ciągłość ponadjednostkowa – w jednej i tej samej społeczności swoiste sposoby życia przekazuje się z pokolenia na pokolenie
„Fakty społeczne” – szczególny przejaw rzeczywistości społecznej, generowany przez społeczność w przestrzeni międzyludzkiej i różnych od przeżyć indywidualnych, 3 cechy:
· Podzielność przez członków
· Zewnętrzność dla każdego członka
· Wywieranie presji na członków
Kultura grupowa – wytwarzana przez grupę, jest mniej lub bardziej złożona
Kultura ponadnarodowa – europejska, islamu , azjatycka, „zachodu”, Ameryki Łacińskiej
Dysonans kulturowy – sprzeczność treści kulturowych – oczekiwań normatywnych, sposobów myślenia, stylów konsumpcji – narzucanych jednostce przez różne kultury, którym równocześnie podlega
Samoświadomość kulturowa – umiejętność oddzielenia reguł kulturowych od codziennych rutynowych praktyk, warunek postawy relatywistycznej i tolerancyjnej
Presje krzyżujące się – równoczesny nacisk rozmaitych nakładających się na siebie i niezgodnych w swoich treściach kultur, w obrębie których żyje jednostka
Konflikt kulturowy – niechęć, wrogość lub walka między stykającymi się zbiorowościami o odmiennych, kulturowo dyktowanych sposobach życia
Zmiana kulturowa następuje w wyniku przełomu w świecie norm i wartości.
Konflikt pokoleń – odmiana konfliktu kulturowego nasilająca się w okresach szybkich zmian kulturowych, gdy pokolenie młodsze przyjmuje nowe wzory kulturowe odmienne od wzorów typowych dla pokolenia starszego
Udana socjalizacja oznacza uczynienie z kultury własnej drugiej natury tzn. całkowita automatyzacje konformizmu, gdy socjalizacja jest niepełna lub nieudana pojawia się wobec kultury opór, kontestacja, neokonformizm i jednostka szuka alternatyw.
Kultura normatywna – zbiór charakterystycznych dla danej społeczności reguł postępowania – norm i wartości
Kultura idealna (symboliczna) – zbiór charakterystycznych dla danej społeczności przekonań, poglądów, wierzeń a także znaczeń związanych ze zjawiskami, przedmiotami zakodowanymi najlepiej w języku
Kultura materialna - zbiór charakterystycznych dla danej społeczności obiektów – narzędzi, domostw, ubrań, pożywienia, środków komunikacji, zwierząt gospodarskich itp.
Rys kulturowy to najmniejszy składnik kultury. Kompleksy kulturowe to grupowe elementy jednorodne pod względem treści lub funkcji. Konfiguracje kulturowe czyli różne treści i funkcje kulturowe skupiają się wokół jednego obiektu.
Uniwersalia kulturowe – dwojakie źródła:
· Uniwersalne potrzeby
· Dyfuzja kulturowa
Metody kontaktu kultur:
· Podbój słabszego społeczeństwa przez silniejsze i wprowadzanie siłą lub perswazją kultury dominującej
· Mieszanie się kultur w społeczeństwach wielonarodowościowych gdzie emigranci wnoszą własne treści kulturowe
· Imperializm kulturowy widoczny przy procesie globalizacji, narzucanie kultury w skali lokalnej, regionalnej, globalnej
Postawy wobec kultury:
· Entocentryzm
· Relatywizm kulturowy
· Urbanizm
· Ruralizm
Dziedzictwo - kultura danej zbiorowości
Tradycja – skumulowany dorobek kulturowy
Kultura materialna – obiekt ma fizyczną trwałość z czasem może stać się „przeżytkiem kulturowym”, zmienia swoją funkcje w miarę upływu czasu
Kultura idealna – trwa poprzez pamięć idei, przekonań, poglądów, symboli, języka
Kultura normatywna – wzory właściwego działania zachowujące się poprzez zapamiętywanie (np. przekaz ustny) i praktykowanie (znaczenie rytuałów)
Kultura trwa, zachowuje ciągłość, ulega dziedziczeniu ponieważ jest wytworem ludzi, podstawowy sposób wytwarzania to działania masowe (ruchy reformatorskie, grupy zorganizowane, wybitne jednostki) i zbiorowe zachowanie
Olivkova