ZMĘCZENIE.
Zmęczenie – odczucie ciężkości wysiłku, któremu towarzyszy zmniejszona zdolność do pracy. Jest to stan przejściowy (inaczej: przejściowy stan naruszenia homeostazy narządu lub organizmu).
Im mocniej wytrącimy organizm ze stanu homeostazy, tym większe jest zmęczenie.
Rodzaje zmęczenia:
¬ ośrodkowe- występuje, gdy mamy podwyższony poziom serotoniny. W krwi obwodowej następuje zwiększenie stężenia TRP (wolnego kryptonu) i serotoniny, zmniejsza się BCCA. Następuje brak koncentracji, niechęć do wysiłku.
¬ obwodowe – wysiłki krótko – i długotrwałe;
§ w wysiłkach krótkofalowych czynnikiem regulującym zmęczenie jest zakwaszenie organizmu, ponieważ następuje zmniejszenie stężenia ATP i zwiększenie stężenia ADP, co powoduje mniejszą aktywność kurczliwości mięśni. Krótkotrwałe wysiłki są typowe dla pracy beztlenowej.
§ wysiłek długofalowy charakteryzuje zmniejszenie glikogenu mięśniowego, wzrost temperatury ciała, odwodnienie organizmu, zaburzenia gospodarki elektrolitowej, bóle mięśniowe (ostre lub długotrwałe).
ü Jeśli temperatura ciała wzrasta o 1˚ to szybkość uderzeń serca na min. zwiększa się o 9.
ü Jeśli o 2˚ ->
ü Jeśli o 3˚ ->
ü W wyniku krótkotrwałych pH spada nawet do 6,5.Jest to spowodowane nagromadzeniem jonów wodorowych. Powoduje to także ból ostry, bo jony te podrażniają zakończenia nerwowe. Aby wyrównać ten stan podaje się płyny izotoniczne.
ü Ból długotrwały (12-48 h po wysiłku)- wolne rodniki i jony wodorowe uszkadzają błonę komórkową i . W związku z tym następuje podwyższenie LDH (dehydrogeneza mleczanowa ), CPK (kinaza fosfokreatynowa )i CK.
§ U zdrowej osoby CPK – do 200 jednostek
§ U sportowców po wysiłku ok. – 400 jednostek
§ U sp. w okresie przygotowawczym do sportu – do 800 jednostek
§ Im wyższy wskaźnik LDH ,tym lepszy wysiłek .
ü Odnowa biologiczna – wspomaganie procesów wypoczynku .Rozpoczyna się już przed podjęciem wysiłku .
ü Odpoczynek na 3 fazy :
a) I – szybka :
*odbudowa związków wysokoenergetycznych (glikogen i fosfokreatyna)
*normalizacja tętna i ciśnienia,
*normalizacja wentylacji płuc
b) II:
*powrót do normy stężenia mleczanu i jonów wodorowych
*odbudowa uszkodzonych tkanek.(Może trwać do 48 h)
c) III:
*superkompensacja – moment uzyskania formy przez zawodnika
carollaa