RECENZJA ARTYKUŁU:
Beata Marzęda-Przybysz „Zaburzenia psychoruchowego rozwoju dziecka a powstawanie niepowodzeń szkolnych”
Zaburzenia występujące u uczniów dotyczą m.in. funkcji poznawczych takich jak:
- zaburzenia percepcji wzrokowej
- zaburzenia percepcji słuchowej
- zaburzenia orientacji przestrzennej
- zaburzenia sprawności ruchowej
- zaburzenia lateralizacji
Owe zaburzenia rozwoju mogą mieć różny stopień nasilenia oraz mogą występować w zakresie jednej funkcji, np. słuchowej czy wzrokowej lub łącznie.
1) zaburzenia percepcji wzrokowej :
- powodują trudności w wypowiadaniu się, rysowaniu, czytaniu, rozumieniu czytanej treści,
- kłopot w rozpoznawaniu przedmiotów na obrazkach i rozumieniu treści
- ubogi opis obrazka
- trudności w odwzorowywaniu prostych figur geometrycznych
- rysunki ubogie w treść,
- komplikacje w zapamiętywaniu kształtu liter,
- zapominanie o pisaniu drobnych elementów graficznych (kropka, ogonki itp.),
- częste błędy ortograficzne,
- przeszkody w czytaniu,
- trudności w rozpoznawaniu liter, i we wzrokowym wyróżnianiu większej całości,
- czytanie jest nierytmiczne, niedokładne, przekręcanie końcówek w wyrazach,
- wolne tempo czytania, utrzymywanie się na etapie literowania,
- pomyłki w zadaniach arytmetycznych.
2) zaburzenia percepcji słuchowej:
- uniemożliwiają płynne wypowiadanie się dzieci ze względu na mały zasób słów, agramatyzmy albo wady wymowy
- trudności w pisaniu ze słuchu
- błędy przy zmiękczeniach, dwuznakach,
- wadliwe wyodrębnianie wyrazów ze zdań,
- opuszczanie końcowej litery w wyrazie lub końcówki,
- złe łączenie przyimka z rzeczownikiem: np. w domu, na stole,
- mylenie kolejności wyrazów w zapisie
- wolne tempo pisania
- kłopoty w nauce języków obcych, w uczeniu się pamięciowym, przyswajaniu tabliczki mnożenia i materiału gramatycznego.
3) zaburzenia orientacji przestrzennej:
- powodują trudności ze zrozumieniem sytuacji na obrazku, z przyswojeniem pojęć w zakresie stosunków przestrzennych: nad-obok, na ukos, prawo, lewo,
- w rysunkach –zakłócenie stosunków przestrzennych, proporcji elementów, zakłócenie w rozplanowywaniu,
- mylenie znaków graficznych różniących się jedynie położeniem: u-n, b-p,
- w czytaniu przestawiają litery oraz całe cząstki wyrazowe
- przeskakiwanie linijek druku przy czytaniu,
- przeszkody w zrozumieniu czytanej treści zawierającej pojęcia z zakresu stosunków przestrzenno-czasowych oraz struktur gramatyczno-logicznych
- trudności z wzrokowym ujmowaniem stosunków przestrzennych na mapie,
-
4) zaburzenia rozwoju ruchowego:
- powodują obniżenie sprawności manualnej,
- mała precyzja dłoni i palców,
- powolne wykonywanie poszczególnych czynności,
- pismo jest brzydkie,
- litery nie mieszczą się w liniaturze, nie łącza się ze sobą,
- rysunki –przeważają linie proste,
- zbyt duży lub zbyt mały nacisk ołówka,
- trudności w wykonywaniu wszelkich ćwiczeń na lekcjach w-fu,
- bariery przy majsterkowaniu, szyciu, wycinaniu, kreśleniu i lepieniu
5) zaburzenia procesu lateralizacji:
- przyczyniają się do zniekształcenia graficznej strony pisma,
- w przypadkach lateralizacji skrzyżowanej – pismo lustrzane.
- Wolne tempo pisania,
- Opuszczanie całych wierszy w czytanym tekście,
- Trudności w orientacji na mapie i planach, w odróżnianiu stron ciała.
Pomoc:
- Poprzez odpowiednie poczynania dydaktyczno-wychowawcze
- W przypadkach trudniejszych –skierowanie dziecka na badania specjalistyczne do poradni psychologiczno-pedagogicznej,
- Pracownik poradni może ukierunkować metody pracy, zlecić pewne formy i rodzaje ćwiczeń reedukacyjnych, realizowanych jako zajęcia pozalekcyjne lub włączone w tok lekcji.
Przykłady ćwiczeń:
1) ćwiczenia usprawniające funkcję słuchową:
- np. odtwarzanie struktur dźwiękowych na podstawie układów przestrzennych, np. odstukiwanie przestrzenne, odtwarzanie klockami układów rytmicznych przez dziecko, wystukiwanie przez nauczyciela i odgadywanie słyszanego rytmu przez wyszukiwanie go na wypisanych zestawach rytmów
2) ćwiczenia usprawniające funkcję analizatora wzrokowego:
- np. analiza budowy zdań, wyrazów, sylab i liter ze względu na kształt, położenie w liniaturze, jak i powiązanie z pozostałymi elementami graficznymi
- układanie rozsypanek zdaniowych, wyrazowych, sylabowych i literowych
3) ćwiczenia usprawniające koordynację słuchowo-wzrokową:
- np. gry zręcznościowe z piłką, rzucanie do celu,
- tworzenie figur poprzez łączenie punktów za pomocą linii, itp.
4) ćwiczenia usprawniające czynności manualne:
- np. zabawy manipulacyjne: ciecie, szycie, lepienie,
- obrysowywanie szablonów i kopiowanie przez kalkę techniczną
5) ćwiczenia utrwalające związki czasowe pomiędzy analizatorami: wzrokowym, słuchowym i ruchowym:
- np. utożsamianie słyszanych głosek z ich obrazem graficznym,
- pisanie pod dyktando słyszanych głosek, sylab, wyrazów,
- rysowanie i nazywanie, a potem podpisywanie obrazków.
6) ćwiczenia usprawniające orientację przestrzenną:
- kształtowanie pojęć typu góra – dół, gdy punktem odniesienia jest środek ciała dziecka,
- odtwarzanie ruchów nauczyciela,
- odtwarzanie pozycją ciała prostych układów graficznych,
- ćwiczenia równoważne: chodzenie po ławce, po linie rozciągniętej na podłodze,
- składanie obrazków z pociętych części
Ćwiczenia te mogą być wykorzystywane przez nauczyciela w różnych rodzajach pracy szkolnej. Uczniowie z zaburzeniami psychoruchowego rozwoju wymagają specjalnej troski i wyrozumiałości ze strony nauczyciela:
- należy stosować zaniżone kryteria wymagań,
- stosować wiele pochwał jako czynnika motywującego do pracy,
- zmniejszyć ilość zadawanego materiału lekcyjnego,
- zadania domowe powinny być jedynie utrwaleniem i ćwiczeniem omówionego w szkole materiału,
- polecać czytanie tekstów łatwych, krótkich,
- na lekcji sprawdzać ucznia przez odpytywanie i polecenie „powtórzenia” czy dobrze rozumie instrukcje podawane przez nauczyciela
- błędem jest porównywanie wyników pracy dziecka z możliwościami kolegów,
- najlepiej posadzić je w pierwszej ławce, żeby stale było „pod okiem” nauczyciela.
Aby pomyślnie przebiegała praca dydaktyczna konieczny jest właściwy stosunek kolegów z klasy do ucznia mającego niepowodzenia szkolne. Nie można zapominać o informowaniu rodziców na bieżąco o rezultatach pracy z dzieckiem, ważne jest podanie ćwiczeń, które można przeprowadzić w domu.
spodpowieki