Zaburzenia dziecięce.pdf

Psychiatria dzieci i młodzieży

Odrębność psychiatrii dzieci i młodzieży

Powody odrębności:

1) psychika dziecka różna jest od psychiki dorosłego poprzez fakt stałego,

dynamicznego rozwoju (również biologicznego), zakończonego dopiero w okresie

dorosłości

2) dziecko, a także dorastający człowiek pozostaje w znacznie większym stopniu niż

człowiek dorosły w związku z co najmniej trzema systemami w których funkcjonuje

(system rodzinny, szkoła i grupa rówieśnicza), dlatego praca terapeutyczna musi

uwzględniać wszystkie te systemy, co nadaje psychiatrii rozwojowej

interdyscyplinarny charakter

3) zaburzenia psychiczne wieku rozwojowego uwarunkowane są wieloczynnikowo i

wymagają i wymagają odniesienia się do nich w terapii, stąd w leczeniu dzieci i

młodzieży psychoterapia, a także socjoterapia odgrywają relatywnie większą rolę

niż w psychiatrii dorosłych

4) metody pracy terapeutycznej z dzieckiem są nieco odmienne i w większym stopniu

(w zależności od wieku dziecka) uwzględniają inne techniki, takie jak zabawa

podczas gdy w pracy z dorosłymi dominują techniki werbalne

Rozwój psychiczny dziecka

Freud:

– faza analna

– faza falliczna

– faza latencji

– faza genitalna

Mahler:

– faza normalnego autyzmu (od narodzin do 4 tygodnia życia) – główny cel dziecka:

zachowanie homeostazy z otoczeniem; dziecko jest nieświadome swojej odrębności od

innych obiektów

– faza prawidłowej symbiozy (do 6 miesiąca życia) – rozpoczyna się świadomość (nikła)

osoby opiekującej się

– faza separacji – indywidualizacji (do 36 miesiąca życia) – rozwój ruchowy, poznawczy,

dojrzewanie ośrodkowego układu nerwowego, pionizacja postawy ciała, różnicowanie

ja od nie ja, świadomość stałości obiektu (np. pod nieobecność matki – świadomość jej

powrotu)

Erickson (konflikty):

– podstawowe zaufanie a nieufność ( do 1 r.ż.)

– autonomia a wstyd i zwątpienie (1-2 r.ż.)

– inicjatywa a poczucie winy (3-5 r.ż.)

– produktywność a poczucie niższości (6-11 r.ż.)

– tożsamość a dyfuzja ról (11 r.ż.- do końca dojrzewania)

Rozwojem człowieka kieruje wg Ericksona ścieranie się dwu tendencji: tendencji do

postępu, progresji i tendencji do regresji, czyli cofania się do poprzedniej fazy

Piaget:

– faza inteligencji sensoryczno – motorycznej (do 2r.ż.)

– faza inteligencji przedoperacyjnej (2-7r.ż)

– faza inteligencji konkretnej – operacyjnej (7-11)

– faza inteligencji formalnej – abstrakcyjnej (od 11r.ż. do dojrzałości)

Cykl życia rodziny

Fazy cyklu życia rodziny (Duvall):

1) małżeństwo (bez dzieci)

2) rodzina wychowująca małe dzieci

3) rodzina z dzieckiem w wieku przedszkolnym

4) rodzina z dzieckiem w wieku szkolnym

5) rodzina z dorastającymi dziećmi

6) rodzina z dziećmi opuszczającymi dom

7) faza pustego gniazda

8) starzejący się rodzice (aż do śmierci obojga)

Psychiatria dzieci

Zaburzenia rozwoju psychicznego F80-89

Cechy wspólne:

– początek zawsze w niemowlęctwie lub dzieciństwie

– uszkodzenie lub opóźnienie rozwoju tych funkcji, które są związane z dojrzewaniem

– ciągły przebieg bez okresów remisji i nawrotów typowych dla większości zaburzeń

psychicznych

Specyficzne zaburzenia rozwoju mowy i języka F80

Normalne wzorce rozwoju mowy są zaburzone i nie wynika to z upośledzenia

umysłowego, zaburzeń narządów zmysłu, neurologicznych, ani też deprywacji

środowiskowej. W skład tej grupy zaburzeń wchodzą:

– specyficzne zaburzenia artykulacji F80.0

– specyficzne zaburzenia ekspresji mowy F80.1

– specyficzne zaburzenia rozumienia mowy F80.2

– nabyta afazja z padaczką F80.3 oraz inne i nieokreślone zaburzenia rozwoju mowy i

języka

Specyficzne zaburzenia funkcji motorycznych F82

Zaburzenia te sprowadzają się do uszkodzenia rozwoju koordynacji motorycznej dziecka

zarówno w zakresie subtelnych, jak i dużych ruchów.

Całościowe zaburzenia rozwojowe F84

Autyzm dziecięcy F84.0 – opisany po raz pierwszy przez Kannera, poważne, całościowe

zaburzenie rozwoju dziecka, obejmujący przede wszystkim interakcje społeczne i

komunikację. Zachowania dziecka charakteryzują powtarzające się i stereotypowe wzorce

zachowań. Autyzm rozpoczyna się zwykle przed 3r.ż dziecka.

Etiologia autyzmu jest nie do końca jasna – obecnie panujące poglądy wskazują na

dysfunkcję o.u.n, nadmierną wrażliwość na bodźce oraz trudności w ich integracji. Nie

znaleziono jednak specyficznych dla autyzmu zmian organicznych w obrębie o.u.n.

Epidemiologia – występuje z częstością 4/10000, przy czym chłopcy zapadają na tę

chorobę 3-4 razy częściej niż dziewczęta.

Kryteria diagnostyczne:

– zaburzenia w interakcji emocjonalnej i społecznej dziecka z otoczeniem o charakterze

jakościowym

– zaburzenia komunikowania się, dotyczące wszelkich form komunikowania się, to jest

komunikacji werbalnej, niewerbalnej i wyobraźni

– powtarzające się stereotypowe, ograniczone wzorce zachowań, zainteresowań i

aktywności

W autyźmie występują: stereotypie ruchowe i słowne, nadmierne zainteresowania jednym

przedmiotem lub tematem, niepokój przy nawet drobnych zmianach w środowisku,

nierozumienie zasad i relacji społecznych, traktowani osób jak przedmioty, nieadekwatne

używanie zaimków, czasami niespecyficzne i trudne do opanowania napady złości i

agresji. Iloraz inteligencji w autyźmie może być prawidłowy, jednak w ¾ przypadków mamy

do czynienia z różnego stopnia upośledzeniem umysłowym.

Leczenie i rokowania:

Przy autyźmie istnieją jedynie małe szanse na wyleczenie i zależą one głównie od stopnia

objawów oraz poziomu intelektualnego dziecka. Dzieci wymagają stałej opieki rodziców,

leczenie jest kompleksowe i opiera się na rehabilitacji i reedukacji. Dużą rolę przywiązuje

się do terapii rodziny zdewastowanej poprzez chorobę dziecka – brak kontaktu

emocjonalnego z dzieckiem, reagowanie dziecka agresją lub niepokojem gdy w domu

znajdują się osoby inne niż lokatorzy.

W kategorii całościowych zaburzeń rozwojowych obok autyzmu mieszczą się inne

poważne i niezbyt częste zaburzenia takie jak:

– autyzm atypowy F84.1

– zespół Retta F84.2

– inne dziecięce zaburzenia dezintegracyjne F84.3

– zespół Aspergera F84.5

i inne

Różnice między zaburzeniami emocjonalnymi dziecka a zaburzeniami nerwicowymi

dorosłych:

– większość dzieci z zaburzeniami emocjonalnymi staje się normalnymi dorosłymi

– zaburzenia te stanowią raczej przerysowanie normalnych tendencji rozwojowych niż

zaburzenia jakościowo różne

– mechanizmy psychiczne odpowiedzialne za ich powstawanie są inne niż w przypadku

nerwic ludzi dorosłych

– w zaburzeniach emocjonalnych dzieci trudno jest wyodrębnić specyficzne zespoły

psychopatologiczne i w konsekwencji odrębne postacie nerwic, jak w przypadku

dorosłych

Zaburzenia emocjonalne rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie F93

– lęk separacyjny F93.0

– zaburzenia lękowe w postaci fobii w dzieciństwie F93.1

– lęk społeczny w dzieciństwie F93.2

– zaburzenia związane z rywalizacją w rodzeństwie F93.3

– inne zaburzenia emocjonalne w dzieciństwie F93.8

Inne zaburzenia zachowania i emocji rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie i

wieku młodzieńczym F98

– moczenie mimowolne nieorganiczne F98.0

– zanieczyszczanie się kałem nieorganiczne F98.1

– zaburzenia odżywiania się w niemowlęctwie lub dzieciństwie F98.2

– Pica w niemowlęctwie lub dzieciństwie F98.3

– stereotypie ruchowe F98.4

– jąkanie się F98.5

Etiologia: dominują czynniki psychospołeczne, zwłaszcza rodzinne związane z

trudnościami rodziny w realizowaniu zadań pierwszych faz cyklu rodziny, przekazami

wielopokoleniowymi na temat obrazu świata, a także innymi systemami takimi jak szkoła i

grupa rówieśnicza

Kryteria diagnostyczne dla F93 i F98

– lęk o różnym nasileniu i różnym czasie trwania

– zaburzenia nastroju różnego stopnia

– objawy somatyczne: bóle głowy, brzucha, nudności, biegunki, zaburzenia łaknienia i

snu

– zaburzenia tych funkcji które powinny być opanowane ze względu na wiek lub które

zostały już opanowane (zwieracze), nieprawidłowości mowy, wynikające z powodów

emocjonalnych a nie organicznych

– różne formy unikania (fobia szkolna, wycofywanie się z relacji z rówieśnikami, lęk przed

dorosłymi, nieśmiałość)

Leczenie: Psychoterapia rodzinna, indywidualna lub grupowa.

Specyficzne zaburzenia rozwoju umiejętności szkolnych F81

– specyficzne zaburzenia czytania F81.0

– specyficzne zaburzenia analizy dźwiękowo – literowej F81.1

– specyficzne zaburzenia umiejętności arytmetycznych F81.2

– mieszane zaburzenia umiejętności szkolnych F81.3

Etiologia: nie jest znana

Kryteria diagnostyczne:

– pojawienie się istotnych klinicznie zaburzeń czytania, analizy dźwiękowo – literowej lub

umiejętności arytmetycznych

– zaburzenia mają charakter rozwojowy (obecne od początku nauki szkolnej)

– brak czynników, które mogą w wystarczający sposób wyjaśniać trudności szkolne

dziecka

– zaburzenia te nie wynikają bezpośrednio z zaburzeń wzroku lub słuchu, nie są także

wynikiem upośledzenia umysłowego

Leczenie: psychoterapia dziecka, praca z całym systemem rodzinnym i szkolnym mająca

na celu wytworzenie właściwych postaw wobec dziecka

Tiki F95

– tiki przemijające F95.0

– przewlekłe tiki ruchowe bądź głosowe (wokalne) F95.1

– zespół tików głosowych i ruchowych (zespół Touretta) oraz zaburzenia dotyczące

głównie układu dopaminergicznego w mózgu

Etiologia: nie do końca poznana, genetyczne uwarunkowania i zaburzenia układu

dopaminergicznego w mózgu

Kryteria diagnostyczne:

– występowanie mimowolnych, szybkich, nawracających i nierytmicznych ruchów które

obejmują ograniczone grupy mięśni, lub produkcji wokalnej o tym samym charakterze,

w niektórych postaciach dołączanie się koprolalii (przymus powtarzania słów

wulgarnych)

– nagły początek, przejściowy i ograniczony charakter

– powtarzalność, brak rytmiczności i celowości

– zanikanie w czasie snu, nasilanie się w stresie oraz możliwość dowolnego

reprodukowania tików lub powstrzymywani się od nich na krótki czas

– wykluczenie neurologicznego tła zaburzeń

Leczenie: selektywne blokery receptora dopaminergicznego (haloperidol, pimozyd,

tiotyksen), psychoterapia behawioralna, terapia rodzinna

Zaburzenia hiperkinetyczne F90

– zaburzenia aktywności i uwagi F90.0

– hiperkinetyczne zaburzenia zachowania F90.1 oraz inne nieokreślone zaburzenia

hiperkinetyczne

Kryteria diagnostyczne:

– wczesny początek, zwykle w pierwszych pięciu latach życia

– nadmierna aktywność zwłaszcza w sytuacjach wymagających spokoju

– zaburzenia uwagi powodujące niemożność kontynuowania raz rozpoczętego zadania,

znaczna przerzutność uwagi pod wpływem bodźców zewnętrznych doprowadzająca do

trudności w zadaniach intelektualnych

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: