1. Na czym polega zaopatrzenie społeczne?
a) obejmuje na ogół całą ludność kraju bez względu na aktywność zawodową, udzielając rent i emerytur osobą, które spełniają warunki
b) środki pochodzą ze środków publicznych
c) świadczenia są jednolite i ustalane według kryterium potrzeb i zasług
d) rodzaje, wysokość, okoliczności, warunki uprawniające są określane ustawowo
e) prawo do zaopatrzenia jest prawem podmiotowym
f) system jest administrowany przez urzędy publiczne
2. Na czym polega ubezpieczenie społeczne?
a) realizuje się przez tworzenie wspólnot osób narażonych na podobne zdarzenia losowe, dlatego obejmują określoną kategorię osób, którym grozi utrata zdolności do pracy
b) gromadzony jest ze składek ubezpieczonych lub ubezpieczającego, dostosowanych do rozmiaru ryzyka
c) świadczenia są różnicowane odpowiednio do udziału w tworzeniu wspólnego funduszu
d) rodzaj i wysokość ustalane są ustawowo, a świadczenie wypłacane niezależnie od posiadanych środków własnych
e) przystąpienie do ubezpieczenia ma charakter przymusowy
f) jest prawem podmiotowym, świadczenie przysługuje po stwierdzeniu zajścia zdarzenia objętego ubezpieczeniem, jeżeli zostaną spełnione odpowiednie warunki, w razie odmowy może być dochodzenie sądowe
g) jest wykonywane przez specjalnie do tego utworzone instytucje publiczne lub pod nadzorem państwa, działające niezarobkowo
3. Na czym polega pomoc społeczna?
a) obejmuje całą ludność, wszystkich, którzy znajdują się w potrzebie, niezależnie od ich aktywności zawodowej, obywatelstwa
b) potrzeba bywa określana w ustawie poprzez wskazanie poziomu dochodów
c) przyznawane są ze środków publicznych pochodzących z podatków lub innych źródeł
d) są z reguły jednolite, ustalane kwotowo, na poziomie zapewniającym zabezpieczenie minimum egzystencji
e) prawo do świadczeń jest zależne od oceny dokonanej przez organ udzielający pomocy, czy zachodzi taka potrzeba
f) są administrowane przez organy publiczne – przeważnie lokalne
4. Co to jest emerytura wcześniejsza a co to jest emerytura w niższym wieku?
Emerytura wcześniejsza- możliwość otrzymania świadczenia przez osoby, które nie osiągnęły wieku podstawowego emerytalnego, jeżeli mają pełny staż emerytalny i są całkowicie niezdolne do pracy z powodu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, albo są kombatantami. Mogą przejść kobiety z 30-letnim stażem pracy.
Emerytura w niższym wieku- przysługuje osobom po osiągnięciu wieku emerytalnego niższego(40 lat- kobiety lub 60 lat- mężczyźni), i osiągnięciu wymaganego stażu pracy przy niższym wieku emerytalnym 5 – 10 – 15 lat pracy uprawniającej do niższego wieku emerytalnego)
5. Czym są świadczenia rodzinne i ich rodzaje? Komu przysługują, kryteria spełnienia, jakie są dodatki?
Świadczenia rodzinne – świadczenia pielęgnacyjne i zasiłek pielęgnacyjny. Mają dwojaki charakter:
-pomocowe
-zaopatrzeniowe
Do zasiłku rodzinnego przysługują dodatki. Przy zasiłku pielęgnacyjnym i świadczeniu pielęgnacyjnym nie ma kryterium dochodowego, przysługuje każdemu.
Świadczeniem typu zaopatrzeniowego jest renta socjalna, która przysługuje osobom, które są niezdolne do pracy, łączy się z nią prawo do renty rodzinnej (a ta przysługuje wtedy gdy młoda osoba traci żywiciela).
Rodzaje dodatków:
1. z tytułu urodzenia dziecka
2. do opieki nad dzieckiem w okresie urlopu macierzyńskiego
3. z tytułu samotnego wychowywania dziecka
4. z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej
5. z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego
6. z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego
7. z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania
Ad. 2. przysługuje matce lub ojcu lub opiekunowi uprawnionemu do urlopu wychowawczego (osoba pracująca)
Ad. 3. przysługuje osobie samodzielnie wychowującej dziecko jeżeli nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne
Ad. 4. w wysokości 50zł
6. Ile wynoszą składki na ubezpieczenia społeczne?
Na ubezpieczenie emerytalne - 19,52%
Na ubezpieczenie rentowe - 13%
Na ubezpieczenie chorobowe - 2,45%
Na ubezpieczenie wypadkowe - 0,4-8,12%
7. Omów ubezpieczenia społeczne: rentowe, chorobowe, wypadkowe, emerytalne. (jakie świadczenia dla kogo i jakie kryteria)
1. emerytalne
*stary system emerytalny
-emerytura w wieku podstawowym (60-65 lat)
-emerytura w niższym wieku (odp. w pyt. 4 i 9)
-wcześniejsza emerytura (odp. w pyt. 4 i 9)
*nowy system emerytalny
-wiek 60-65 lat (emerytura z ZUS i z OFE)
2. rentowe:
*z ogólnego stanu zdrowia
-trwała niezdolność do pracy
-utrata żywiciela
( na oba przypadki przysługuje renta inwalidzka)
*z wypadku w drodze do pracy lub z pracy
(przysługuje renta inwalidzka bez względy na długość przepracowanego stażu i renta rodzinna, renta szkoleniowa i zasiłek pogrzebowy)
2. chorobowe
-czasowa niezdolność do pracy
(przysługuje zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne)
*w drodze do pracy lub z pracy
(przysługuje zasiłek chorobowy, świadczenia rehabilitacyjne, zasiłek wychowawczy, zasiłek opiekuńczy i zasiłek macierzyński)
3. wypadkowe
*wypadek przy pracy
(100% zasiłku chorobowego)
*choroba zawodowa
(renta inwalidzka niezależnie od stażu pracy, renta rodzinna, renta szkoleniowa, jednorazowe odszkodowanie)
*zrównanie z wypadkiem
(renta rodzinna bez żadnych warunków i jednorazowe odszkodowanie)
8. Co to jest zdarzenie losowe i zdarzenie ubezpieczeniowe?
Zdarzenie losowe- kojarzone jest potocznie ze zjawiskami niekorzystnymi, niepożądanymi, jakkolwiek są też zdarzenia szczęśliwe i oczekiwane, z którymi jednak również wiążą się niekorzystne skutki w zakresie zdolności do zarobkowania.
Zdarzenie ubezpieczeniowe- zdarzenie, które zaistniało w czasie ubezpieczenia; to rodzaj wpływu choroby na zdolność do pracy. Określony rodzaj sytuacji spowodowanej zdarzeniem losowym i oznaczającej rodzaj i zakres wpływu zdarzenia losowego na zdolność do zdobywania środków utrzymania.
9. Prawo do emerytury wcześniejszej i w niższym wieku.
Prawo do emerytury wcześniejszej- pozwala na podjęcie decyzji o przejściu na emeryturę na kilka lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego (najczęściej jest to okres 5 lat). Z reguły na podjęcie takiej decyzji przyzwala się osobom dotkniętym długotrwałym bezrobociem, wielodzietnością albo inwalidztwem. Dodatkowymi warunkami przejścia na emeryturę są: całkowita niezdolność do pracy, dłuższy od powszechnego staż ubezpieczeniowy oraz inwalidztwo wojenne lub wojskowe i kombatanctwo. Należy także złożyć wniosek o taką emeryturę.
Prawo w niższym wieku- niezbędnym warunkiem przejścia na emeryturę w niższym wieku emerytalnym jest przepracowanie określonego czasu na danym stanowisku lub w zawodzie. Wymagany staż pracy wynosi z reguły 15 lat, jakkolwiek spotyka się też żądanie przepracowania 20 lat albo tylko 10 lat. Osiągnięcie wieku emerytalnego ma nastąpić w czasie zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Wymagany staż musi się składać z pracy określonej w danym wykazie i dziale i nie może być łączony z innym. Wyjątek stanowi staż pracy określonej w wykazie A, do którego można doliczyć staż z wykazu B, tj. staż pracy górniczej, kolejowej, służby mundurowej i pożarniczej, ale nie odwrotnie.
10. Czym zajmuje się ubezpieczenie zdrowotne a czym chorobowe?
Ubezpieczenie zdrowotne- głównym przedmiotem ochrony w tym ubezpieczeniu jest zdrowie i życie (bez względu na skutki w zakresie zdolności do pracy). Udziela świadczeń opieki zdrowotnej.
Ubezpieczenie chorobowe- ustawa przewiduje świadczenia pieniężne zastępujące utracone zarobki w wyniku czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby oraz sytuacji wynikających z macierzyństwa, które również wiążą się z niemożnością wykonywania pracy.
11. Wypadek przy pracy, wypadek w drodze do lub z pracy.
Wypadek przy pracy- to zdarzenie ciągłe, wywołane przyczyną zewnętrzną w związku z pracą; ma powodować uraz lub śmierć. Jeżeli przyczyna zewnętrzna zadziała w miejscu i czasie pracy to wystąpi związek między przyczyną a pracą (miejscowy i czasowy). Przyczyna będzie miała związek z pracą w czasie wykonywania danej czynności.
Wypadek w drodze do lub z pracy- termin techniczno-prawny na określenie tych szkód na osobie, których pracownik doznał w wyniku zadziałania przyczyny zewnętrznej podczas odbywania drogi do pracy lub z pracy, a więc w związku z wykonywaniem czynności pokonywania przestrzeni między miejscem pracy a sferą spraw prywatnych. Przestrzeń ta została włączona do sfery spraw zawodowych (publicznych). Do uznania zdarzenia losowego (doznania uszkodzenia zdrowia) za wypadek w drodze do pracy lub z pracy niezbędne i wystarczające jest przeto ustalenie, że ubezpieczony w momencie zadziałania przyczyny zewnętrznej odbywał drogę do pracy luz z pracy. Nieistotny jest natomiast charakter przyczyny zewnętrznej, tj. jej związek z drogą. Inaczej mówiąc, przyczyna zewnętrzna nie musi być rodzajowo powiązana z drogą i jej właściwościami (np. piorun, napad itp.). przyczyna zewnętrzna musi jednak pozostawać z drogo w związku z drogą, co oznacza, że ma ona zadziałać w miejscu i czasie odbywania tej drogi.
12. Kiedy będą wypłacane świadczenia wypadkowe i jakie to są?
Ubezpieczenie wypadkowe przewiduje świadczenia chroniące wszystkie skutki w zakresie zdolności do pracy, jakie wywołać mogą zdarzenia losowe typu: choroba, kalectwo, śmierć ubezpieczonego, zakwalifikowane jako wypadek przy pracy lub choroba zawodowa. Ubezpieczenie udziela też świadczeń typu odszkodowawczego za doznany przez ubezpieczonego uszczerbek na zdrowiu o charakterze stałym lub długotrwałym oraz rodzinie za śmierć żywiciela.
Skutkami w zakresie zdolności do pracy, wypadku przy pracy (przy wykonywaniu innej działalności), wypadku zrównanego z wypadkiem przy pracy albo choroby zawodowej mogą być: czasowa niezdolność do pracy chroniona zasiłkiem chorobowym i świadczeniem rehabilitacyjnym, zmniejszenie sprawności do pracy (chronione zasiłkiem wyrównawczym), trwała całkowita niezdolność do pracy uniemożliwiająca też przekwalifikowanie się (renta z tytułu niezdolności do pracy), okresowa niezdolność do pracy uzasadniająca celowość przekwalifikowania (renta szkoleniowa) i utrata żywiciela (renta rodzinna).
Z funduszu ubezpieczenia wypadkowego wypłącane są też: dodatek do renty rodzinnej dla sierot zupełnych, dodatek pielęgnacyjny dla poszkodowanych całkowicie niezdolnych do pracy i do samodzielnej egzystencji oraz świadczenia zdrowotne.
Rodzaje świadczeń:
Renta wypadkowa, dodatki do renty wypadkowej, renta wdowia wypadkowa, renta sieroca wypadkowa, renta dla dalszej rodziny, zapomoga pośmiertna, lecznictwo i świadczenia w naturze.
13. Kiedy pracownik ulega wypadkowi przy pracy, jakie są następstwa?
Pracownik ulega wypadkwi przy pracy jeśli dozna urazu lub śmierci w skutek zadziałania przyczyny zewnętrznej na oraganizm człowieka, do której doszło w wyniku zakłucenia procesu pracy.
Następstwami są: czasowa niezdolność do pracy chroniona zasiłkiem chorobowym i świadczeniem rehabilitacyjnym, zmniejszenie sprawności do pracy (chronione zasiłkiem wyrównawczym), trwała całkowita niezdolność do pracy uniemożliwiająca też przekwalifikowanie się (renta z tytułu niezdolności do pracy), okresowa niezdolność do pracy uzasadniająca celowość przekwalifikowania (renta szkoleniowa) i utrata żywiciela (renta rodzinna).
14. Czym może być spowodowana choroba zawodowa?
W przypadku chorób zawodowych jest to związek przyczynowy – każda choroba zawodowa musi być adekwatnym skutkiem wykonywania określonej pracy. Medycyna bowiem „z góry” potrafi określić, jakie zaburzenia, jakie zmiany w organizmie człowieka wywołują określone czynniki zewnętrzne, co pozwala ustalić wykaz tych uszkodzeń zdrowia. Jeśli czynniki te (warunki) występują jako nieodłączny element procesu pracy, to praca może być naturalną niejako przyczyną choroby lub kalectwa. Dlatego definicja choroby zawodowej wymaga, aby rodzaj uszkodzenia zdrowia był wymieniony w wykazie i aby jednocześnie w środowisku pracy występowały czynniki szkodliwe dla zdrowia.
15. Zasada odpowiedzialności za szkodę, zasada winy, kto ma płacić za szkodę?
16. Zasada ryzyka wzmożonego.
Odpowiedzialność ubezpieczyciela (ZUS) za doznany przez ubezpieczonego uszczerbek na zdrowiu oraz za skutki doznanego uszkodzenia uszkodzenia zdrowia w zakresie zdolności do pracy zakreślona jest bardzo szeroko. Obejmuje bowiem wszystkie przypadki zawinionego działania pracodawcy, jak i te zaszłe zupełnie bez jego winy, a w szczególności skutki działania siły wyższej, osób trzecich, za które pracodawca nie ponosi odpowiedzialności, a także skutki działań zawinionych przez poszkodowanego. Okoliczności uwalniające zobowiązanego do wypłacenia odszkodowania od tego obowiązku ogranicza tylko do określonych zachowań poszkodowanego, te okoliczności nie są przesłankami wyłączającymi odpowiedzialność ubezpieczyciela, lecz przesłankami utraty utraty prawa do odszkodowania przez poszkodowanego.
17. Świadczenia z tytułu utraty zarobku.
Zasiłek chorobowy, śwaiadczenie rehabilitacyjne, zasiłek wyrównawczy, renta z tytułu niezdolności do pracy, renta szkoleniowa, renta rodzinna, dodatki do rent wypadkowych, jednorazowe odszkodowanie
18. Jak wyliczyć odszkodowanie dla poszkodowanego?
Wylicza się według rozmiaru uszkodzenia zdrowia(% uszczerbku).
%uszczerbku x cena jednego procenta = kwota A
Jako cenę jednego procenta można przyjąć ryczałt – 500zł, % średnich zarobków, % indywidualnych zarobków.
Poszkodowany dostaje kwotę A oraz kwotę B tj. 3,5% wynagrodzenia. Kwota przysługuje temu, kto ma całkowitą niezdolność do pracy czyli grupę inwalidzką, ponieważ nie może samodzielnie egzystować.
19. Jakie odszkodowanie dla rodziny?
Grupa I – małżonek i dzieci
Grupa II – rodzice, rodzeństwo, pozostali uprawnieni
Jedna osoba z grupy I dostanie odszkodowanie w kwocie C. Jeżeli w tej grupie jest więcej osób to na każdą osobę przypada kwota B(trzyipółkrotność przeciętnego wynagrodzenia w różnym czasie)
Osoba z grupy II dostanie kwotę D z reguły 2 razy niższą nic kwota C.
1) dla grupy I
C+nB
n+1
2) dla grupy II
D+nB
3) jednocześnie grupa I i II
C+nB + nB
4) gdy poszkodowany otrzymał wcześniej odszkodowanie A + B ale zmarła
C+nB2 : n+1 +nB2 – (A+B1)
20. Omów sytuację osoby trwale niezdolnej do pracy.
Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Częściowo niezdolna do pracy jest natomiast osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Każdy z tych rodzajów niezdolności do pracy może mieć charakter trwały.
Str. 306-307
21. Przez jaki czas można pobierać zasiłek chorobowy?
182 dni trwania niezdolności do pracy bez względu na przyczynę tej niezdolności.
270 dni jeśli przyczyną niezdolności jest gruźlica.
22. Kto i kiedy wypłaca ubezpieczenie wypadkowe?
23. Odpowiedzialność wypadku przy pracy a w pracy?
24. Jak wyliczyć emeryturę indywidualną?
E= C+I
E – nowa emerytura
C – kwota stała
I – część indywidualna
I= (S x 1,3%P) + (Ns x 0,7%P)
C= 24%Kb
S – okres składkowy
P – podstawa
Ns – okres nieskładkowy
Kb – Kwota bazowa
25. Jak wyliczyć wskaźnik wysokości podstawy wymiaru?
Wybieramy okres, w którym najlepiej zarabiamy, np. 10 lub 20 lat, ustalamy wskaźnik i wyliczamy średnią, czyli sumę dzielimy kolejno przez 10 lub 20. Każdy wskaźnik jest indywidualny.
26. System zdefiniowanego świadczenia i system zdefiniowanej składki.
System zdefiniowanej składki- zakłada uzależnienie wysokości świadczenia wyłącznie od sumy składek zgromadzonych na koncie ubezpieczonego. Wymiary świadczenia w tym systemie dokonuje się proporcjonalnie do wkładu ubezpieczonego.
System zdefiniowanego świadczenia- wysokość świadczenia wymierzona jest według formuły zawierającej stałą kwotę socjalną i kwotę zależną od indywidualnego wkładu ubezpieczonego mierzonego długością stażu pracy i wysokością zarobków, można wyrazić wzorem: E(R) = C + Ind.
27. Emerytura pomostowa
28. Emerytura ze starego sy...
RNA1