BIOS od A do Z.pdf

BIOS od A do Z

Poznaj od A do Z ustawienia i parametry swojego BIOS-u. Dowiedz się, jak

podkręcać sprzęt, nie wydając ani grosza, a także jak poprawić

bezpieczeństwo swojego peceta.

BIOS-ie, otwórz się! - zazwyczaj wystarcza naciśnięcie jednego klawisza podanego w dole ekranu startowego,

aby znaleźć się w centrali konfiguracyjnej peceta. Jednak w tym miejscu zaczyna się gąszcz pytań i zagadek...

Które opcje zagwarantują stabilną pracę systemu, a które parametry pozwolą wyciągnąć z komputera jeszcze

większą wydajność? Poniższy materiał pomoże ci rozszyfrować większość hieroglifów i skonfigurować BIOS na

miarę własnych potrzeb. Przedstawiamy ponad 50 najważniejszych parametrów BIOS-u. Lokalizację danego

pola w strukturze menu podaje opis danego segmentu. Zauważ, że zależnie od wersji BIOS-u określony

parametr może znajdować się nie tylko w innym miejscu, lecz mieć na dodatek inną nazwę, którą podajemy na

końcu opisu każdego pola.

Domyślna konfiguracja BIOS-u przedkłada stabilność nad wydajność systemu. Jeśli jednak prędkość ma dla

ciebie najwyższy priorytet, możesz przetaktować podzespoły peceta (patrz punkty 2 - 4, 8 i 9). Pamiętaj o

należytej ostrożności - notuj każdą zmianę ustawień i gruntownie testuj działanie komputera, zanim zakończysz

majsterkowanie w BIOS-ie. W razie problemów przywróć ręcznie poprzednią konfigurację lub wczytaj

standardową za pomocą polecenia Load BIOS Setup Defaults.

Pamięć operacyjna

Nominalne częstotliwości taktowania pamięci operacyjnej podane przez producenta BIOS odczytuje

bezpośrednio z modułów RAM. W ten sposób zapewnia stabilne działanie układów pamięciowych. W

poszukiwaniu większej wydajności możesz przetaktować pamięć, jednak nie próbuj podkręcać kilku parametrów

naraz. Ustawienia RAM znajdują się zazwyczaj w menu Advanced Chipset Features. W niektórych BIOS-ach

trzeba przywołać podmenu, np. Advanced DRAM Control czy DRAM Timing Control.

1. Configure S(DRAM) Timing by

Zadanie Steruje dostępem do pamięci.

Zalecane ustawienie SPD

Fabryczne ustawienia BIOS-u są dobrane tak, aby zapewnić stabilne funkcjonowanie całego systemu. Dla

pamięci RAM oznacza to, że BIOS odczytuje częstotliwości zalecane przez producenta z układu SPD (Serial

Presence Detect). Gdy zechcesz przetaktować pamięć, musisz zastąpić domyślne ustawienie SPD opcją User

lub Manual. W ten sposób wyłączysz automatyczne konfigurowanie pamięci i odblokujesz dostęp do parametru

Dram Timing Selectable.

2. CAS Latency Time

Zadanie Steruje dostępem do pamięci.

Zalecane ustawienie Domyślne

Jeżeli zależy ci na stabilnej pracy systemu, pozostań przy częstotliwości, którą BIOS odczytuje z modułu

SDRAM. Jest zależna od typu układu pamięciowego i widnieje na naklejce umieszczonej na wierzchu

układów scalonych. Jeśli naklejka podaje PC2700U-2533, masz do czynienia z

modułem PC2700 (zwanym również DDR 333), którego czas oczekiwania CAS

Latency wynosi 2,5 cyklu (wskazują na to dwie pierwsze cyfry za myślnikiem).

Jeśli chcesz wydobyć większą wydajność z pamięci RAM, zmniejsz wartość w

tym polu (zazwyczaj powinna leżeć w przedziale 2-3) o jeden. Na przykład w

przypadku modułów PC3200 (DDR 400) ustaw wartość 2,5, w przypadku

PC2700 (DDR 333) będzie to 2,0, a w przypadku PC2100 (DDR 266) - 1,5, jeśli

BIOS przewiduje takie ustawienie. W niektórych BIOS-ach przedstawiony

parametr nosi nazwę (S)DRAM CAS Latency.

Menu pamięci RAM scala

wszystkie parametry modułów

pamięciowych w jednym oknie

(punkty 2-4).

3. (S)DRAM RAS# to CAS# Delay

Zadanie Steruje dostępem do pamięci

Zalecane ustawienie Domyślne

Praca bez zawieszeń systemu jest możliwa, gdy również w tym polu jest domyślne ustawienie BIOS-u.

Jeśli jednak chcesz uzyskać większą prędkość odczytu i zapisu w pamięci RAM, zmniejsz o jeden

wartość proponowaną przez BIOS. W przypadku modułów PC3200 (DDR 400), PC2700 (DDR 333) i

PC2100 (DDR 266) ustaw wartość 2,5. W ten sposób zmniejszysz liczbę taktów, podczas których chipset

oczekuje od momentu podania adresu wiersza (RAS, Row Address Strobe) do podania adresu kolumny

(CAS, Column Address Strobe). Zalecana wartość tego parametru znajduje się na module RAM. Na

przykład w modułach PC2700U-2533 wynosi 3 cykle (trzecia cyfra po myślniku). Zależnie od typu

modułów pamięciowych omawiany parametr może nosić nazwę SDRAM RAS# to CAS# Delay, DRAM

RAS# to CAS# Delay lub po prostu RAS to CAS Delay.

4. (S)DRAM RAS# Precharge

Zadanie Steruje dostępem do pamięci.

Zalecane ustawienie Domyślne

Jeśli chcesz, aby twój system działał stabilnie, nie zmieniaj domyślnego ustawienia w tym polu. Stawiając

na większą wydajność, zmniejsz o jeden poziom wartość proponowaną przez BIOS. Dysponując

modułami PC3200 (DDR 400), PC2700 (DDR 333) lub PC2100 (DDR 266), ustaw wartość 2,5. W ten sposób

skrócisz czas oczekiwania pomiędzy odczytaniem wartości komórki i jej ponownym zapisaniem. Również

ten parametr jest umieszczany na układach RAM. Na przykład w module PC2700U-2533 wynosi 3 cykle

(czwarta cyfra po myślniku).

Uruchamianie systemu

Wolisz, aby system uruchamiał się możliwie szybko, czy za każdym razem udostępniał wszystkie

wymienne nośniki danych? Stosowne ustawienia znajdziesz w menu Advanced BIOS Features, Advanced

BIOS Features | Boot Seq & Floppy Setup, Advanced | Advanced BIOS Features lub Boot.

5. First (Second,...)

Boot Sequence

Zadanie Przyspiesza uruchamianie systemu.

Zalecane ustawienie HDD-0

W tych polach ustawia się kolejność sprawdzania napędów w poszukiwaniu uruchamialnego systemu

operacyjnego. Jeśli nie chcesz tracić ani chwili podczas rozruchu komputera, funkcję pierwszego

sprawdzanego napędu przydziel twardemu dyskowi, na którym jest zainstalowany system. W większości

przypadków jest to dysk nadrzędny (master) na pierwszym kanale kontrolera. Wówczas należy wybrać

opcję HDD-0. HDD-1 symbolizuje napęd podrzędny (slave) na pierwszym kanale, zaś HDD-2 i HDD-3

napędy master i slave na drugim kanale kontrolera. Jeśli zdarza ci się czasami wczytywać system z płyty

CD-ROM lub dyskietki startowej, ustaw opcje Floppy i CD-ROM w polach First Boot Sequence i Second

Boot Sequence. Twardy dysk (opcja HDD-0) przesunie się na ostatnią pozycję listy - znajdzie się w polu

Third Boot Device. Niektóre BIOS-y oferują parametr

Fourth Boot Device. Dzięki niej można umieścić na liście jeszcze jeden napęd (jako trzeci,

przemieszczając twardy dysk na sam koniec). Jeśli w powyższych polach brakuje opcji wczytywania

systemu z przenośnego dysku USB, sprawdź, czy twoja wersja BIOS-u nie przewiduje oddzielnego

parametru dla napędów tego rodzaju. Zauważ, że niektóre BIOS-y nie podają konkretnych napędów, lecz

jedynie typ urządzeń (np. Hard Disk lub Removable). Aby włączyć uruchamianie z określonego napędu,

trzeba dokonać ustawień w dodatkowych polach. Dostępne są również opcje 1st Boot, 2nd Boot i 3rd

Boot.

6. Other Boot Device

Zadanie Steruje uruchamianiem systemu.

Zalecane ustawienie Enabled

To pole to częsta alternatywa parametru Fourth Boot Device (patrz punkt 5). Udostępnia tylko dwie opcje -

Enabled i Disabled. W niektórych BIOS-ach ustawienie Disabled blokuje uruchamianie ze wszystkich nośników

poza pierwszym napędem z listy (First Boot Device), zaś Enabled dopuszcza wczytywanie systemu z dowolnego

napędu, który został podany przez użytkownika (first, second itd.). Inne wersje BIOS-u sprawdzają przy

ustawieniu Enabled nie tylko dyski wymienione w punkcie 5, lecz również wszystkie pozostałe napędy

podłączone do komputera. Jeśli wybierzesz tu opcję Disabled, BIOS będzie szukać systemu tylko w napędach

od First Boot Device do Fourth Boot Device. W niektórych BIOS-ach opisywany parametr nosi nazwę Boot other

Device.

7. USB Boot

Zadanie Umożliwia uruchamianie z napędów USB.

Zalecane ustawienie Enabled

Jeśli podłączony do komputera przenośny lub kieszonkowy dysk USB nie figuruje w opcjach pola, o którym

mowa w punkcie 5, musisz ustawić ten parametr na Enabled. Jeśli nadal brakuje napędów USB na liście, wyjdź z

BIOS-u, zapisując bieżące ustawienia, a następnie zrestartuj system.

Procesor

Również w przypadku procesora BIOS stara się trzymać częstotliwości taktowania zalecanej przez producentów.

Zazwyczaj można jednak obejść blokadę i wycisnąć z układu większą wydajność. Podkręcenie ma wpływ na

magistralę AGP i PCI, więc wyższą częstotliwość winny zaakceptować również wszystkie podzespoły

korzystające z tych szyn. Ustawienia dotyczące procesora są zgromadzone zazwyczaj w menu Advanced,

Advanced | Frequency/Voltage lub Frequency/Voltage Control.

8. CPU Host Frequency

Zadanie Określa częstotliwość zewnętrzną.

Zalecane ustawienie Auto

Stabilne działanie systemu zapewnia ustawienie Auto. Chcąc podkręcić system, największy wzrost

wydajności uzyskasz, podnosząc częstotliwość FSB. Szyna FSB (Front Side Bus) stanowi połączenie

procesora z chipsetem. Jej częstotliwość nie określa wyłącznie tempa pracy procesora. Przekłada się

również na częstotliwość magistral AGP i PCI. Podkręcenie częstotliwości FSB wymaga szybszej pracy

od kart podłączonych do PCI i AGP - działają wówczas poza granicami tolerancji wyznaczonymi przez

producenta. Jeśli jesteś zdecydowany zwiększyć taktowanie magistrali FSB, podkręcaj ją stopniowo i o

możliwie niskie wartości. Bardzo często przyczyną nieudanej próby przetaktowania jest np. karta

graficzna, która nie radzi sobie z podwyższonym taktowaniem szyny AGP i zawiesza system. Zanim

będziesz mógł zmieniać częstotliwość FSB, musisz ją odblokować. Większość BIOS-ów oferuje parametr

o nazwie CPU Internal Frequency, Auto Detect CPU and DRAM Frequency lub podobnej. Zależnie od

wersji BIOS-u ustaw opcję Manual lub Disabled.

Opisywany parametr może nazywać się: CPU External Frequency, CPU Frequency, FSB Frequency lub

CPU External Freq. (MHz).

9. CPU Frequency Multiple

Zadanie Określa częstotliwość procesora.

Zalecane ustawienie Auto

Najpewniejsza jest opcja Auto. Ustaw inną, gdy chcesz przetaktować tylko

procesor.

Jeśli zależy ci na stabilnym

działaniu komputera, zdecyduj

się na automatyczne

wykrywanie częstotliwości

procesora (punkt 8).

Częstotliwość procesora stanowi iloczyn częstotliwości FSB (patrz punkt 8) i

wewnętrznego mnożnika. Na przykład mnożnik układu Pentium 4 3,0 GHz z

częstotliwością FSB na poziomie 800 MHz (4 x 200 MHz) wynosi 15 (15 razy

200 MHz daje 3 GHz). Bieżące procesory Intela i AMD są wyposażone w stały mnożnik częstotliwości i

ignorują ustawienia w BIOS-ie.

Stacja dysków

Większość ustawień dotyczących leciwego napędu znajdziesz w menu Advanced | Advanced BIOS

Features, Advanced | Boot Seq & Floppy Setup, Advanced | Floppy Configuration, Boot, Main lub

Standard CMOS Features.

10. Legacy Diskette A

Zadanie Konfiguruje stację dyskietek.

Zalecane ustawienie 1.44 MB, 3 1/2 lub 1.44 M, 3.5 in.

W tym polu ustawia się typ stacji dyskietek. W niektórych BIOS-ach można znaleźć podobny parametr dla

drugiej stacji - Legacy Diskette B. Ustaw opcję Disabled, chyba że dysponujesz dwoma stacjami

dyskietek. Inne nazwy parametru to Floppy A i Drive A.

11. Swap Floppy Drive

Zadanie Zamienia litery napędów.

Zalecane ustawienie Disabled

Ten parametr pozwala zamieniać litery stacji dyskietek - z A: na B: i odwrotnie. W niektórych BIOS-ach

nosi nazwę Onboard FDC Swap A & B (a opcje Swap i No swap).

12. Boot Up Floppy Seek

Zadanie Przyspiesza uruchamianie systemu.

Zalecane ustawienie Disabled

Gdy ustawisz opcję Disabled, zaoszczędzisz trochę czasu podczas uruchamiania komputera. Przy

ustawieniu Enabled BIOS sprawdza za każdym razem właściwości stacji dyskietek (40 lub 80 ścieżek). Od

około 20 lat stosuje się prawie wyłącznie napędy 80-ścieżkowe. Ten typ stacji dyskietek BIOS wybierze

automatycznie, jeśli zaznaczysz opcję Disabled.

Alternatywna nazwa parametru to Seek Floppy.

13. Diskette Write Protect

Zadanie Blokuje zapis dyskietek.

Zalecane ustawienie Disabled

Ustawienie Enabled dopuszcza wyłącznie odczyt dyskietki, uniemożliwiając jej zapisywanie. Stosuj je,

jeśli bardzo zależy ci na bezpieczeństwie zawartości dyskietek. Ponadto zdefiniuj hasło dostępu do BIOS-

u. W przeciwnym razie nieupoważniony użytkownik może cofnąć blokadę zapisu. Alternatywna nazwa

parametru to Floppy Disk Access Control. Opcja R/W dopuszcza zapis i odczyt, a Read only tylko odczyt.

Zarządzanie energią

Aby zapobiec marnotrawstwu prądu, dokonaj ustawień w menu Power, Power Management Setup i Power

Management Features.

14. ACPI Suspend Type

Zadanie Włącza tryb energooszczędny.

Zalecane ustawienie S3/STR

Jeśli masz Windows 2000 lub XP i odpowiednią płytę główną, możesz korzystać ze standardu zarządzania

energią ACPI (Advanced Configuration and Power Interface). W gałęzi Komputer Menedżera urządzeń powinien

widnieć napis Komputer PC z interfejsem ACPI. Ustawienia w Panelu sterowania systemu Windows decydują o

trybie energooszczędnym. BIOS ma pieczę tylko nad stanami wstrzymywania. Zazwyczaj oferuje dwa stany - S1,

który zatrzymuje procesor i wyłącza monitor i dyski, a także S3, który hibernuje system, zachowując bieżący stan

w pamięci operacyjnej komputera. Inne nazwy parametru to Sleep State i ACPI Standby State.

Twarde dyski

Możesz podłączyć nowy dysk do kontrolera IDE, włączyć komputer i rozpocząć użytkowanie twardziela. Jeśli

poprawisz konfigurację dysku, to przyspieszysz uruchamianie systemu i zwiększysz bezpieczeństwo zapisanych

danych. Stosowne parametry znajdziesz w menu Advanced | IDE Configuration, Advanced | Drive Configuration,

Main | Standard CMOS Features, Integrated Peripherals lub Integrated Peripherals | OnChip IDE Device.

15. Translation Mode

Zadanie Konfiguruje twardy dysk.

Zalecane ustawienie Auto lub LBA

W tym polu ustawisz sposób adresowania sektorów dysku. Jeśli wybrałeś automatyczne wykrywanie dysku

(patrz punkt 26), BIOS sam zaproponuje zalecane ustawienie Auto lub LBA. Inne nazwy parametru to Mode i

Translation Method.

16. Block Mode

Zadanie Przyspiesza uruchamianie systemu.

Zalecane ustawienie Auto lub Enabled

Scalanie operacji odczytu lub zapisu na dysku w bloki umożliwia szybsze wczytywanie systemu operacyjnego.

Ten parametr może występować pod nazwą Block Transfer.

17. SMART

Zadanie Ostrzega przed awarią dysku.

Zalecane ustawienie Auto lub Enabled

System SMART (Self Monitoring Analysis and Reporting) potrafi analizować twardy dysk i zgłaszać ewentualne

błędy. Dzięki temu ostrzeże cię, zanim stracisz cenne zasoby zgromadzone na dysku. Inne nazwy parametru to

S.M.A.R.T. Protection i SMART Monitoring.

Karta graficzna

Optymalna wydajność graficzna cieszy nie tylko amatorów gier. Zyskują na niej nawet zwykłe aplikacje.

Większość parametrów BIOS-u dotyczących grafiki mieści się w menu Advanced Chipset Features, Advanced |

Chip Configuration i Advanced Bios Features.

18. Graphics Aperture Size

Zadanie Poprawia szybkość i stabilność gier.

Zalecane ustawienie 128 MB lub 256 MB

Ten parametr pozwala uzyskać większą wydajność, rezerwując określony

obszar RAM na potrzeby karty graficznej. Optymalny rozmiar tego obszaru

zależy od pojemności pamięci roboczej i pamięci na karcie graficznej.

Zazwyczaj zaleca się ustawić 128 lub 256 MB. Wartość poniżej 32 MB może

powodować zawieszenia, a powyżej 512 MB nie przyniesie wzrostu

wydajności. Alternatywna nazwa to AGP Aperture Size.

Parametr AGP Aperture pozwala

zwiększyć obszar pamięci

graficznej, wydzielając na ten

cel określony fragment pamięci

RAM na płycie głównej (punkt

18).

19. AGP Mode

Zadanie Określa wydajność szyny AGP.

Zalecane ustawienie 8x lub Enabled

Maksymalną wydajność karta graficzna uzyskuje tylko w najszybszym trybie AGP. Od blisko dwóch lat

standardem jest AGP 8x. Bieżący tryb karty ustalisz za pomocą shareware'owego programu PowerStrip (

http://www.entechtai-wan.com/ ). Oprócz tego tryb AGP 8x musi być obsługiwany przez chipset (sprawdź

w instrukcji płyty głównej). Jeśli komputer zawiesza się podczas grania, ustaw wolniejszy tryb AGP

(przedtem warto zainstalować ew. łaty do gry, a także najnowsze sterowniki karty graficznej i chipsetu).

Alternatywna nazwa parametru to AGP Capability.

Hiperwątkowość

Technologia hiperwątkowości daje wzrost wydajności w niektórych aplikacjach. Powinna być

obsługiwana przez system operacyjny, procesor i płytę główną. Odpowiedni parametr znajdziesz w menu

Advanced Bios Features lub Advanced | Configure Advanced CPU Settings.

20. Hyper-Threading Technology

Zadanie Przyspiesza aplikacje.

Zalecane ustawienie Enabled

W komputerze obsługującym hiperwątkowość warto włączyć ją jeszcze przed instalowaniem systemu

operacyjnego. Dzięki temu system dobierze odpowiednie sterowniki. W zainstalowanym Windows można

doinstalować hiperwątkowość, jeśli wpis w gałęzi Komputer Menedżera urządzeń wskazuje na jedno- lub

wieloprocesorowy komputer PC. Inne nazwy parametru to CPU Hyper Threading i Hyper Threading

Function.

Informacje o systemie

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: