1. Biospoleczne skutki ewolucji człowieka
-przyjecie spionizowanej pozycji ciala- powod przeciążenia kręgosłupa
-zmieniają się proporcje poszczególnych części ciała, skrócenie kręg na korzyść kończyn dolnych
-poruszanie się na obu konczynach dolnych zwieksza lepsza lokomocję ciała
-wskutek pionizacji spłaszcza się kl piersiowa i wszystkie jej narządy
-zmienność komponentów ciała na niekorzyść siły mięśniowej i wytrzymałości na korzyść pracy umysłowej
-redukcja owłosienia
-rozwoj mieśni mimicznych
-stopy przekształcają się w organ marszowo biegowy
2. Podaj definicje antropologii oraz jej podział
z gr antropos- człowiek
logos-nauka
Antropologia- nauka o człowieku, należy do nauk interdyscyplinarnych, jest nauką badajaca
człowieka jako biologiczne podloze zjawisk społecznych oraz badajaca skutki
tych zjawisk społecznych.
Antropometria- metoda badawcza antropologii zajmujaca się pomiarem ciala ludzkiego
Antroposkopia- metoda badawcza antropologii, dział antropometrii, opis ciała ludzkiego
ANTROPOLOGIA
*biometria
*antropometria
∕ \
antropometria właściwa antroskopia
pomiar ciała ludzkiego opis ciała ludzkiego
↓ ↓
KRANIOMETRIA (pomiar czaszki) KRANIOSKOPIA (opis czaszki)
OSTEOMETRIA (pomiar kości) OSTEOSKOPIA (opis kości poza
czaszką)
CEFALOMETRIA (pomiar głowy) CEFALOSKOPIA (opis głowy)
SOMATOMETRIA (pomiar ciała SOMATOSKOPIA (opis ciała bez
bez głowy) głowy)
PODZIAL ANTROPOLOGII
-FILOGENETYCZNA- bada rozwoj rodowy człowieka jako gatunku, rozwoj rodowy. Bada pochodzenie
człowieka i przemiany jakimi podlegał w toku ewolucji oraz czynniki
antropogenetyczne.
-POPULACYJNA- bada zróżnicowanie gatunkowe i przyczyny w ludzkiej populacji (jakie
sa roznice w budowie, funkcjach proc rozwojowych ludzkich grup-
rasowe i konstytucjonalne). Różnice biologiczne występujące między grupami
ludzkimi umieszczonymi w geograficznej przestrzeni.
-ONTOGENETYCZNA- zajmuje się zmiennością, rozwojem osobniczym człowieka (na przestrzeni
calej ontogenezy),
przemianami od zapłodnienia do śmierci. Wyjaśnia prawidłowości
przebiegu rozwoju oraz mechanizmy i prawa rządzące tymi procesami.
-STOSOWANA- skupia w sobie dzialy antropologii nawiązujące do praktyk zycia
społeczno-gospodarczego. Wykorzystuje metody badawcze antropo-
metryczne dla celów identyfikacji osobniczej, śledzenia postępowania
terapeutycznego czy diagnozowania dla ergonometrycznej
optymalizacji środowiska pracy czy charakterystyk grup. Wiąże się z
tymi dyscyplinami których przedmiotem jest człowiek- antropologia
kryminalna, medyczno-sportowa, kliniczna, sportowa.
4. Etapy ewolucji człowieka
1. Dryopiteki- przyjmujemy jako wyjściowe ogniwo ewolucji, żyly w Afryce, występowały przed 18-22mln lat temu. Należały do drapieżnych .Wskutek zmian klimatycznych częśc z nich zmieniła drzewny tyb życia na naziemny co prowadzilo do stopniowego różnicowania się na malpy lesne i stepowo-lesne.
2. Australopiteki- z-łącznik pomiędzy światem zwierzęcym a człowiekiem. Istota ta poruszała się na dwóch konczynach dolnych, górne były do funkcji chwytnych mnipulacyjnych. Posługiwały się przypadkowo znalezionymi w przyrodzie przedmiotami jako narzędziami. Występowaly 4-2 mln lat temu w Afryce Południowej. Występowały dwie formy australopiteka
-mniejsza- wys ciala 140cm i pojemność mózgowa czaszki 450 cm3
-wieksza: wys ciała 170cm i pojemnośc 750cm3.
3. Pitek antropus- łączyły cechy małpie i ludzkie-małpoludy. Poruszały się w pozycji dwunożnej-pra ludzkie. Żyły na terenie Afryki Europy i Azji od 1 mln do 250 tyś lat temu. Opanowanie ognia oraz wytwarzanie pierwszych narzędzi (strzaly kamienne i dzidy)- przelom w ewolucji człowieka. Polowały na mamuty-duża siła. Część twarzowa czaszki silnie wysunięta do przodu. Pojemność mózgowa czaszki ok. 900-1225cm3.
4. Neardeltańczyk- żył na terenie Europy, Azji i Afryki. Żadna forma nie uległa ewolucji, nie przekazały gatunku. Żyły od 300-400 tyś lat temu. Należa do istot ludzkich. Cechowała ich duża głowa z silnie rozwiniętą częścią twarzową czaszki. Pojemnośc mozgowa czaszki do 1700cm3. Silna budowa ciała, zaznacza się pierwsza precyzja ruchu, jako pierwszy wędrował. Twórca sztuki mustierskiej-posługiwanie się przez sibie wytworzonymi narzędziami silnie zróżnicowanymi.
5. Homo sapiens
* fossilis- 40-30 tyś lat temu, nawiązuje do współczesnego człowieka. Cofnieta
twarzoczaszka, wyższy wzrost. Dopiero te formy zasiedlily obie Ameryki oraz
Australie.
* sapiens (człowiek współczesny)
5. Cechy typowe dla naczelnych
1. Stosunkowo duzy mozg z silnie rozwiniętym kresomózgowiem, skomplikowana w budowanie i silnie pofaldowana kora mozgowa, z zawsze występującym platem tylnym, na którego przysrodkowej powierzchni znajduje się bruzda ostrogowa.
2. Zamknięte lub prawie zamknięte od strony dolu skroniowego oczodoly skierowane ku przodoki
3. Palce konczyn sa chwytne z przeciwstawnością palca pierwszego pozostałym oraz zdolność odwracania i nawracania dloni
4. paznokcie występują przynajmniej na jednym palcu
5. Obojczyk znajduje się w skladzie obręczy konczyny przedniej
6. Klatka piersiowa jest splaszczona przy znacznej szerokości
7. W czasie lokomocji nastepuje opieranie się na calej stopie
8. W zasadzie wystepuje jedna para sutek
9. Macica jest prosta a łożysko dyskoidalne
10. Układ zebowy cechuje heterodoncja- wszystkie kształty zębów siekacze kly trzonoe) oraz difodoncja- uzębienie mleczne jest zamieniane na stale.
6. Miejsce człowieka w swiecie zwierzęcym
KROLESTWO Zwierzeta
PODKROLESTWO tkankowce
TYP Strunowce
PODTYP Kregowce
GROMADA Ssaki
PODGROMADA Łozyskowce
RZAD Naczelne
PODRZAD Malpy Wlasciwe
ZESPOL Waskonose
NADRZODZINA Czlekopodobne
RODZINA Czlowiekowate
RODZAJ Istoty ludzkie
GATUNEK Człowiek rozumny
7. Dowody ewolucji człowieka
bezpośrednie- to dowody wydobywane w trakcie wykopalisk archeologicznych, np. odlewy
pośrednie:
1. Dowody pośrednie a) wspólne pochodzenie organizmów żywych (np. kręgowce)
b) dane z dziedziny taksonomii uwzględniające wygląd zew,
sposób poruszania się, typ rozwoju zarodkowego, symetria
ciała, właściwości fizjologiczne.
2. Narządy szczątkowe u człowieka-owłosienie ciała ( na kl piersiowej u m )
-wyrostek robaczkowy
-zęby mleczne
-budowa mm brzusznych
-mm przewodzące i dwodzące
-paluch stopy
-chwytność stopy u niemowląt
3 . Atawizmy u człowieka –owłosienie płodu
-ogon- nawet do 25 cim długości
-pazury zamiast paznokci
-dodatkowa para sutek
-silnie wyrastający kieł
4. Czasowe tempo mutacji punktowych prowadzących do zmian w budowie białek jest
stałe. Na tej podstawie dzisiaj próbuje się nawet ustalić czas rozchodzenia się konkre-
tnych linii rozwojowych.
5. Narządy homologiczne –narządy tego samego pochodzenia które wskutek różnego
zastosowania i środowiska uległy rozmaitym przekształceniom. Ich plan budowy jest
jednak taki sam np. kończyny u kręgowców.
6. Rzój zarodkowy- embriologia. Badając wczesne stadia rozwojowe róznych zarodków
grup pokrewnych można zauważyć że są one bardziej podobne niż w póżniejszych
stadiach.
7. U ssaków w pewnym okresie rozwoju zarodkowego pojawiają się pochewki i łuki
strzelowe które w późniejszych stadiach przekształcają się w trąbki Eustachiusza,
gruczoły przytarczyczne, czy aparat nagłośni i fragmenty krtani.
8. Mowa- dzieki odlewom wewnątrzczaszkowym stwierdzamy ślady podniebienia i
istnienia przestrzeni Broca –ośrodków związanych z mową.
9. Szałasy, skóry rysunki ścienne
8. GŁÓWNE KIERUNKI PRZEMIAN
10. Przemiany w poszczególnych cechach i funkcjach w toku ewolucji
1. Przyjecie spionizowanej postawy ciala wra ze zwolnieniem konczyny gornej od funkcji podporowej oraz dwunozny sposób lokomocji prowadzily do dalszych morfologicznych zmian i przekształceń roznych struktur układów i całego organizmu.
2. Następował silny rozwoj oraz zróżnicowanie systemu nerwowego a szczególnie mozgu.
3. Pojawila się ludzka praca podlegajaca szybkiemu doskonaleniu i różnicowaniu oraz związane z nia wytwarzanie ciagle doskonalszych i coraz bardziej skomplikowanych narzedzi.
4. Powstaje ludzkie społeczeństwo wraz ze wszystkimi konsekwencjami tego zjawiska a wśród nich mowa artykulowana dzwiekowa, skladajaca się na system przekazu informacji, złożone zycie psychiczne oraz ludzka kultura.
-bardziej sczegolowe
1. Proces zmniejszania masywności ciala- gracilizacja. Zmiejszenie masywności poszczególnych kosci, redukcji ich rzeźby, niektórych fragmentow kosci.
2. Zmieniaja się proporcje poszczególnych czesci ciala:
-zmiany funkcji kręgosłupa -poszerza się skreca i wygina kosc krzyzowa
-skraca odcinek piersiowy i ogonowy
-podwojne esowate wygiecie kręgosłupa- korzystniejsze warunki
statyki całego ciala w pozycji dwunoznej
-splaszcza się klatka piersiowa, zmniejsza się jej ruchomość, redukcji podlega liczna zeber
-zwolnienie konczyny gornej od funkcji podporowej
-zmiany w budowie miednicy- skrocenie i poszerzenie, wydłużeniu w stosunku do T ulega konczyna dolna
-zmianom podlega czaszka- zwiekszenie czesci mozgowej, redukcja czesci twarzowej
3. Przebudowa poszczególnych miesni zwiazana z przyjeciem spionizowanej postawy ciala. Rozwijaja się mimiczne, redukcji ulegaja niektóre mm szyi i grzbietu. Silnie wzrasta mm pośladkowy
4. W wyniku spłaszczenia klatki piersiowej nastepuje poszerzenie serca, obniżenie jego położenia i przesuniecie w lewo w stosunku do lini środkowej ciala.
5. Nastepuje redukcja owłosienia. Lecz wykształcają się rzesy, brwi. Ulegaja wzbogaceniu skomplikowane wzory listewek skornych dloni członów palcow i stop.
*Cechy recesywne
1. Paleologiczne lub zoomorficzne- od pierwszych płazów i ryb sprzed 300mln lat, wyst w
3 postaciach- szkodliwej, nieszkodliwej i obojętnej. Np. dodatkowe żebro.
2. Mammalogeniczne- wywodzą się od wspólnego pnia ssących. Są zazwyczaj obojętne
a tylko niektóre wymagają interwencji chirurgicznej. Np. dodatkowy sutek,
zajecza warga.
3. Pitekogeniczne- pojawiaja się w formie podobnej do ludzkiej dopiero u człekokształtnych,
początek mają wśród niższych naczelnych. Tylko nieliczne wymagają
interwencji chirurgicznej. Np. twarz trójkątna a nie okrągła, dodatkowa kość
podniebienna- rozszczepienie.
4. Antropogeniczne- od najwyższych naczelnych- człekokształtnych. Nie mają znaczenia
klinicznego lecz pozwalają wnioskować że rozwój trwa nadal w obrębie
danego gatunku.
5. Eugeniczne- powstaja w dalszym procesie ewolucji rodziny Homonimów i doprowadzają
do rozwinięcia nowych form właściwych tylko człowiekowi. Np. umiejętność
przegięcia kciuka, zwijania języka do środka, poruszania czołem uszami.
6. Progeniczne- cechy rzadkie u człowieka, mogą być traktowane jako zapowiedzi kierunków
dalszych przemian, np. zmniejszenie liczny zeber, redukcja niektórych zębów.
Dzielimy je na:
-cechy które powstaly przed człowiekiem a dotarły do czasów współczesnych tylko w formie szczątkowej
-cechy przemijające, które zostały zapoczątkowane i rozwinęly się u form praludzkich
-cechy młodsze, które nazywamy początkowymi i znane sa u ludzi współczencyh
-cechy początkowe które osiagają u grup ludzkich nieznaczny procent występowania
-cehcy końcowe, to takie które nie mogą dalej rozwijać się gdyż natrafiają na granicę swoich możliwości rozwojowych.
9. Ujemne skutki ewolucji człowieka
1. Spionizowanie postawy i dwunozny sposób poruszania się – wystepowanie przeciążeniowych stanow kręgosłupa oraz konczyn dolnych.
2. Spontaniczna aktywność ruchowa człowieka zmniejsza się. Zmiany jakim podlega ludzka praca konsekwentnie eliminuje wysiłek fizyczny zastępując go wysilkiem intelektualnym.
3. Pogorszenie ostrości wzroku, słuchu i wechu.
4. Zmniejszenie śmiertelności, zachorowalności. Zwiekszenie liczebności ludzkiej populacji.
5. Zmienno komponentow ciala na niekorzyść komorek mięśniowych, zmniejsza się wytrzymałość i sila.
6. Zwiekszenie rozbieżności miedzy wiekiem kalendarzowym i rozwojowym.
7. Przyspieszenie rozwoju fizycznego i dojrzewania płciowego.
8. Dezintegracja morfologiczno-funkcjonalna spowodowana zaburzeniami miedzy wymiarami serca (pomniejszenie serca) i naczyn
9. W budowie miednicy zwiększa się kąt szyjno-trzonowy co powoduje negatywne zjawisko w postaci koślawego postawienia kolan
11. Klasyfikacja rzędu naczelnych
Rząd Naczelne
Podrząd ∕ ↓ \
Wyraki Lemury Małpy
Nadrodziny ∕ \
Szerokonose Wąskonose
4 rodziny ∕ ∕ \ \
∕ ∕ \ człowiek
zwierzakowate ∕ człekokształtne
gibonowate -szympanse
-goryle
-orangutany
*Czynniki które zdeterminowaly ewolucje człowieka
dwa podstawowe czynniki, które dzielimy na dwa okresy:
1) przewagi znaczenia otaczającego środowiska przyrodniczego
2) przewagi znaczenia zaspolu czynnikow jakie niesie ze soba stworzenie społeczeństwa ludzkiego
Nadrzewny tryb zycia kształtował zmysły i sprawny mózg, stanowił czynnik sprzyjający rozwijaniu szybkości , zwinności, stwarzal podstawy zdolności obserwacji, dużej sprawności manualnej (waznej przy wytwarzaniu narzedzi, myslenia, mowy i innych czynnikow.
Środowisko to rozwijało sygnalizację wzrokową i sluchową. Koniecznośc otaczania szczególną opieką potomstwa prowadziła do ograniczania jego liczby, wydłużonego dzieciństwa a także zwiekszenia znaczenia procesu uczenia potomka przez opiekunów. Przemiany te prowadziły do typowo ludzkich właściwości.
Szczególne znaczenie w tym procesie miało zwiększanie masy i sprawności mózgu, jako czynnika sprawczego, prowadzacego do wyodrębnienia rozwojowej linii prowadzacej do człowieka.
Nowy zespół bodzców uruchomiło zejście z drzewa. Przyjmowanie spionizowanej postawy prowadzilo do licznych morfofunkcjonalnych przekształceń- kończyna gorna zwolniona z funkcji lokomocyjne stwarza przeslanki do zadan manipulacyjnych w przyszłej pracy, wytwarzaniu narzedzi.
Przejscie do zycia w nowym środowisku stwarza nowe zagrozenia- zmiana charakteru pożywienia ( z roślinożernego na wszystkożerny), pojawia się łowiectwo. Liczne sytuacje zagrażające zyciu spowodowaly powstawanie zorganizowanych grup, dzialania grupowego (społeczność ludzka). Moxzemy mowic o kulturze ludzkiej.
14. Rozwoj i jego procesy
rozwój- to proces ukierunkowanych zmian w których można wyróżnić następujące po sobie etapy przemian (fazy rozwojowe) danego obiektu, wykazujące zróżnicowanie sie tego samego obiektu pod określonym względem. Rozwój ma charakter progresywny, jeśli w jego wyniku powstaje nowa, wyższa jakość.
Rozwój osobniczy to wynik współdziałania 3 pdst struktur;
-genomu- zestaw genetyczny
-cytoplazmy- zespół materii komórkowej
-środowiska- zew i wew
Wyróżniamy 4 procesy rozwoju:
1. Replikacja genetyczna- podwojenie informacji genetycznej zawartej w chromosomach w trakcie mitozy
2. Wzrost- zwiększanie masy komórkowej (masy organizmu) będący wynikiem ich metabolicznej aktywności.
3. Różnicowanie – komórek pod względem struktury i funkcji dające początek morfologicznie i funkcjonalnie zróżnicowanym grupom komórek
4. Histogeneza- organogeneza- proc powstawania tkanek charakteryzujących się określoną funkcją. Tkanki te tworzą następnie układy.
15. Rozwój i jego aspekty
-aspekty biologiczny: charakteryzuje rozwój pod względem funkcji morfologii (budowa ciała
skład kości wielkość i proporcje ciałą), fizjologii (częstość tętna) i
motoryki (gibkość szybkość) w oparciu o wymiary funkcje i wielkości
motoryczne. Informuje o wieku biologicznym w oparciu o wykształcenie
tych cech.
...
Anhor