Staro%3Fytno%3F%3F.doc

Starożytność – sprawdzian ………………………………………

                                                                                                imię i nazwisko, klasa

1.  Wpisz odpowiednie terminy do definicji.

a)  Opowieść narracyjna, wyjaśniająca w postaci alegorycznej lub symbolicznej zjawiska natury lub życia ludzkiego, zgodnie z

wierzeniami w dawnych religiach. Bohaterami tych opowieści są postacie obdarzone nadprzyrodzonymi cechami ( bogowie

i bohaterowie greccy lub rzymscy ):………………………………………………………………………………………………

b) Pierwowzór  ludzkich postaw i zachowań, tkwiący w świadomości zbiorowej każdej spo­łeczności…………………………….

c) Stały powtarzający się obraz, motyw literacki. ………………………………………..

d) System wierzeń dotyczący życia pozagrobowego i obyczajów związanych z pochówkiem …………………………………….

e) Bohater postawiony w sytuacji wyboru spośród dwóch równorzędnych racji, skazany na klęskę………………………………..

2. Zaznacz właściwą odpowiedź. Prometeusz to:

a) bóg             b) cyklop;              c)tytan;                d) człowiek.

Co to znaczy postawa prometejska ………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………………………………………....

3. Do podanych poniżej bogów dopisz dziedzinę , której patronowali oraz atrybut, jaki im przypisywano.

4. Archetypami jakich postaw są następujący bohaterowie Biblii i mitologii ?

a) Prometeusz………………………………………………………………………………………………………………………………

b) Hiob­……………………………………………………………………………………………………………………………………..

c) Niobe …………………………………………………………………………………………………………………………………….

d) Narcyz ……………………………………………………………………………………………………………………………………

5. Jaki starożytny topos został ukazany w tym fragmencie.

Stada igrajq przy wodzie,

sam pasterz, siedząc w chłodzie,                       Jest to topos ……………………………………………………

Gra w piszczałkę proste pieśni

A faunowie skaczą  leśni

Jan Kochanowski, Pieśń świętojańska o Sobótce (Pieśń Panny XII)

6. Zapoznaj się z podanym niżej tekstem, uzupełnij tabelę, a następnie, wyciągając wnioski, zdefiniuj przypowieść, podając co

najmniej jej dwie charakterystyczne cechy gatunkowe.

Oto szedł siać, który sieje. A gdy siał, niektóre padły obok drogi przyleciały ptaki niebieskie, i wy­dziobały je. Inne zaś padły na opoczyste,

gdzie nie miały wiele ziemi wnet wzeszły, bo nie miały głębokiej ziemi. A gdy słońce wzeszło, zwiędły i że nie miały korzenia, uschły.

Inne zaś padły mię­dzy ciernie, a ciernie wyrosły i zadusiły je. A inne padły na ziemię dobrą i dały owoc: jedno setny, drugie sześćdziesiąty, a inne trzydziesty. (...) Do każdego, co słucha słowa o królestwie, a nie ro­zumie, przychodzi Zły i porywa to, co było wsiane w serce jego.

Ten jest, który został obok drogi posiany. A który na opoczystych został posiany, ten jest, który słucha słowa, i zaraz je z radością przyjmuje.

Nie ma zaś korzenia w sobie, ale trwa do czasu, a gdy przypadnie ucisk i przes1adowa­nie dla słowa, wnet się gorszy. A który został posiany

między ciernie, ten jest, który słucha słowa, a troska świata tego i szukanie bogactw zadusza słowo, i staje się bez pożytku. A który został

po­siany na ziemię dobrą, ten jest, który słucha słowa i rozumie i owoc przyniosła a mianowicie jedno wydaje setny, a drugie sześćdziesiąty, a inne trzydziesty.

Ewangelia Mateusza

1

7. Dopisz imiona bohaterów biblijnych lub mitologicznych,

kojarzących się z następującymi motywami lub związkami frazeologicznymi.

a) Arka ­…………………………………….

b) Jabłko ­………………………………………………

c) Obiektywny wyrok ­…………………………………

­d) Rzeź niewiniątek ­…………………………………..

f) Stajnia Augiasza ­……………………………………

8.Wyjaśnij znaczenie następujących frazeologizmów:

a) Zamienić się w słup soli ­

b) Pięta Achillesa ­

c) Drakońskie prawa ­

d) Przejść Rubikon ­

e) Nić Ariadny ­

f) Umyć ręce ­

g) Syzyfowa praca ­

h) Koń trojański

9.Napisz, do jakich  wydarzeń lub osób odnoszą się poniższe fragmenty, a następnie podaj źródło, z którego one pochodzą.

a) Żył w ziemi Us (. . .). Był to mqż sprawiedliwy,- prawy, bogobojny i unikający zła. Miał sied­miu synów i trzy córki.

Majętność jego stanowiło siedem tysięcy owiec trzy tysiące wielbłądów  oraz wielka liczba służby. Był najwybitniejszym człowie­kiem

spośród wszystkich ludzi Wschodu.

……………………………………………………………

b) Hektor tak samo w przód runął, wstrząsając miecz wyostrzony.

Skoczył zarazem Achilles, a gniew przepełniał mu serce

nieposkromiony i dziki: Pierś swoją tarczą osłonił

piękną, kunsztownej roboty, zaś hełm obciążały błyszczące

cztery grzebienie, na których obficie chwiały się kity

złote, ozdobne, bo szczodrze Hefajstos szczyt hełmu ozdobił.

10. Nazwij i podkreśl środki stylistyczne, zastosowane w podanych fragmentach Iliady Homera.

Porwał się za nim Pelida, ufając w polotne nogi                                        

I tak jak orzeł, ptak górski najszybszy wśród uskrzydlonych,

Spada i lekko dopędza gołębicę spłoszoną

Tak z zaciętością szybkonogi pędził Achilles.

…………………………………………………………

11. Przy podanych stwierdzeniach dopisz PRAWDA lub FAŁSZ

·         Mitologiczny chaos to mieszanina ognia, powietrza, ziemi i wody.

·         Jedną z tragedii, jaka dotknęła Hioba, była utrata potomstwa.

·         Orfeusz przestąpił progi Hadesu w poszukiwaniu ukochanej Galatei.

·         Kronos, obawiając się utraty tronu, połykał swoje dzieci.

·         Hektor, bohater Iliady Homera, jest synem króla Priama.

·         Polybos i Meropa byli przybranymi rodzicami Edypa.

·         Tragedia Sofoklesa Król Edyp nie zachowuje zasady decorum, ponie­waż utwór napisany jest zarówno stylem  niskim,

        jak i wysokim, język bohaterów nie jest patetyczny, na scenie zostaje pokazane samobój­stwo Jokasty.

·         Izaak, złożony Bogu w ofierze, był synem Abrahama.

·         Aktor teatru greckiego zakładał koturny, czyli buty na bardzo wysokiej podeszwie.

12. Podaj tytuły mitów, do których nawiązują następujące dzieła:

a) Król Edyp Sofoklesa ­………………………………………………………………………

b) Iliada Homera ­……………………………………………………………………………

13. Zaznacz właściwą odpowiedź. Horacy w swojej pieśni Exegi monumentum podjął temat:

a) łagodnej śmierci;

b) wyzwolenia z niewoli;

c) nieśmiertelności poezji;

d) życia na Polach Elizejskich.

14. Dokończ zdania lub uzupełnij luki terminami z zakresu wiedzy o filozofii starożytnej.

W okresie hellenistycznym powstały dwie ważne szkoły filozoficzne : stoicyzm i ………………………….Głównym postulatem

pierwszej była ……………………………………………………………………………, natomiast ideałem drugiej było………............

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Do tych filozofii odwoływał się w swej twó...