5

1. Cel ćwiczenia

Celem ćwiczenia jest zapoznanie z metodyką i sposobami wytyczania linii wałów oraz przedstawienie znaczenia prawidłowego ułożenia wału w otworach łożysk nośnych oraz pochwy wału. Jak wiadomo dzięki prawidłowemu określeniu osi linii wałów okrętowych a także i innych urządzeń, możliwe jest uniknięcie wystąpienia niedopuszczalnych odchyłek niewspółosiowości wału względem osi otworów łożysk. Jako że na długości linii wału znajduje się cały szereg (do kilkunastu) łożysk, ważne jest prawidłowe ułożenie wału. Schemat poglądowy zespołu napędowego pokazano na rysunku 1.

Rys.1. Schemat zespołu napędowego

Odchyłki niewspółosiowości otworów łożyskowych większe od dopuszczalnych powodują:

-              zginanie wału (powstawanie dodatkowych naprężeń),

-              zniekształcenia warstwy cieczy smarującej (istnieje możliwość zaistnienia niekorzystnych warunków              tarcia suchego lub granicznego),

-              powstawania nadmiernych nacisków brzegowych w łożyskach ślizgowych.

W związku z powyższym dzięki prawidłowo przeprowadzonemu wytyczeniu osi wałów i odpowiedniemu późniejszemu jego ułożeniu można znacznie zwiększyć żywotność i niezawodność układu ruchowego statku.

2. Wymagania stawiane ułożeniu linii wałów

Linia wałów ma przebiegać przez płaszczyznę symetrii kadłuba i musi przecinać się z pionem rufowym. Musi ponadto przebiegać w równej odległości od płaszczyzny podstawowej na długości pion rufowy – przednia gródź siłowni. 

              Przy prawidłowym ułożeniu linii wału (odchyłki niewspółosiowości zgodne z określonymi przez konstruktora) - dla każdego łożyska wspornikowego oraz dla pochwy wału, luzy montażowe i eksploatacyjne powinny mieścić się w granicach zgodnych z normami (np.: BN-71/3721-14). Przykładowe wartości tych luzów dla wału śrubowego przedstawia tabela 1.

Tabela 1. Średnicowe luzy montażowe i eksploatacyjne w łożyskach wspornikowych i

                pochew wałów śrubowych z wkładkami gwajakowymi.