ceramika.pdf

CERAMIKA

PRACOWNIA -plany

Plany pracowni ceramicznych.

RYS.1

1.Koło garncarskie

2.Regały

3.Pojemniki na glinę

4.Stanowisko ze zlewem

5.Szafa utrzymująca wilgoć

6.Piec okrągły

7.Okap wentylacyjny

8.Gaśnica

9.Półki do pieca

10.Stanowisko szkliwienia

11.Plansza z notatkami

12.Stanowisko robocze

13.Płyta kamienna do wyrabiania gliny

14.Płyta gipsowa do lepienia

15.Stołki

Jest to pracownia angielskiego ceramika, który toczy na kole i lepi ręcznie.

Pod stanowiskami 4,8,9,12 znajduje się bardzo dużo miejsca na narzędzia i materiały pomocnicze.

Na wszystkich ścianach zamontowane są półki.

RYS.2

1.Koło garncarskie

2.Pojemniki na glinę

3.Regały

4.Stanowisko ze zlewem

5.Stanowisko do szkliwienia

6.Tablica z notatkami

7.Regał na rzeczy do wypalenia

8.Płyty do pieca

9.Piec z okapem wentylacyjnym

10.Suszarnia nad okapem z ruchomymi półkami

11.Gaśnica

12.Stanowisko do wyrabiania gliny i lepienia

13.Płyta kamienna

14.Płyta gipsowa

15.Wysokie stołki

Jest to pracownia niemieckiego ceramika, który toczy na kole i lepi ręcznie.

Pod stanowiskami 4,5,12 jest dużo miejsca na osprzęt i materiały pomocnicze.

Pod połową blatu 5 znajduje się szafka do trzymania mokrych przedmiotów.

Ściany zajęte są półkami.

SUROWCE CERAMICZNE

KAOLINY -odmiana glinki o dużej zawartości kaolinitu. Wypalają się na biało. Mają mało zanieczyszczeń i są

bardzo plastyczne. Podstawowy surowiec do wyrobu porcelany i fajansu.

Dodatek do szkliw.

GLINY -substancje ilaste o różnym składzie chemicznym. Wspólna cecha to wysoka plastyczność,czyli zdolność

tworzenia z wodą ciasta-masy plastycznej. Są gliny “tłuste” i “chude”.

Tłuste lepsze są na koło i do lepienia ręcznego, chude nadają się bardziej do formowania przez odlewanie w

formach ceramicznych.

Gliny tłuste można schudzać np. Piaskiem.

PIASKI I KWARCE - nie plastyczne dodatki do mas ceramicznych. Obniżają plastyczność ale i topliwość.

SKALENIE – zmielone niektóre gatunki skał używane przy produkcji porcelany i fajansu jako dodatek do kaolinu.

Są topnikami i schudzają masę, ale w wysokiej temperaturze obniżają granicę spieku.

SUROWCE POMOCNICZE – alabaster, boraks, dolomit, farby mineralne, kreda, marmur, ochra, talk i inne

dodatki stosowane do ustalania mas i szkliw ceramicznych.

SZAMOT – zmielona wypalona glina /biskwit/.W zależności od wielkości ziarna różne zastosowanie Schudza

glinę- zwiększając porowatość zmniejsza skurczliwość suszonych i wypalanych przedmiotów.

PAL:ONKA - najpierw zmielona glina,potem wypalona. Te same właściwości co szamot.

PLASTYFIKATORY – dekstryna, guma arabska, kleje, żelatyna, olej parafinowy itp. substancje

organiczne mogące pomóc w uplastycznieniu mas ceramicznych.

POROTWÓRCZE SUBSTANCJE – korek mielony, krochmal, miał węglowy, otręby, torf, trociny itp. Wypalają się

tworząc pory a tym samym obniżają wagę przedmiotu.

UPŁYNNIACZE -szkło wodne, soda amoniakalna itp. Związki pozwalające wprowadzić więcej gliny do masy

lejnej przy zachowaniu jej leistośći.

WAPIEŃ – mielona skała lub kreda. W niskich temperaturach zwiększa porowatość, w wyższych staje się

topnikiem co może prowadzić do deformacji i pęcherzykowania. Trzeba używać drobnomielonego ponieważ

ziarenka /margiel / po wypaleniu pobierają wodę z otoczenia, powiększają się i tworzą odpryski.

ZWIĄZKI CHEMICZNE DO WYROBU SZKLIW

ANTYMON

Związki barwią szkliwa na żółto,są zmętniaczami.

Tlenek antymonawy Sb2O3

Antymonian potasowy K2O`Sb2O3

Antymonian ołowiowy (żółcień neapolitańska)Pb3(SbO4)2

BAR

Tlenek barowy BaO- dodajemy małą ilość zinnymi topnikami poprawia właśćiwości.

Węglan barowy BaCO3 -jak wyżej.

BOR

Związki boru są nietrujące, obniżają topliwość,podnoszą twardość i połysk szkliwa

kwas borowy H3BO3

Boraks(czteroboran sodowy) Na2B4O7`10H2O

CHROM

Związki chromu barwią szkliwa alkaliczne na kolor zielony.

Tlenek chromowy Cr2O3 - najczęściej używany

Dwuchromian potasowy K2Cr2O7 - składnik czerwieni

Chromian ołowiawy(żółcień chromowa)PbCrO4 barwnik(żółty do koral.)

Zasadowy chromian ołowiawy(czerwień chromowa) Pb2CrO5 barwnik(żółty do koral.)

Chromian żelazowy (syderochromit) Fe2(CrO4)3 barwnik (brąz do czarnego)

Chlorek chromowy CrCl3 barwi czerep na zielono

Azotan chromowy Cr(NO3)3`9H2O jak wyżej

CYNA

Tlenek cynowy SnO2-środek zmętniający w szkliwach kryjących.10-15% tworzy z przezroczystego szkliwa

szkliwo kryjące.

CYNK

Tlenek cynku(biel cynkowa) ZnO,może być topnikiem,może matowić i bywa składnikiem szkliw krystalicznych.

CYRKON

Tlenek cyrkonu(badeleit) ZrO2. Zmętnia szkliwa.

FLUOR

Fluorek wapniowyCaF2 b.dobry topnik juz w 800 st.C.

Fluorek glinowo-sodowy(kriolit)Na3AlF6 jak wyżej.

FOSFOR

Fosforan wapniowy - najstarszy związek zmętniający, który dodaje jeszcze opalizujący połysk.

KADM

Związki barwią na kolory siarkowo żółte do żółtopomarańczowego.

Siarczek kadmowy(żółcień kadmowa) CdS

KAOLIN

dostarcza tlenek glinowy i dwutlenek krzemu. Podnosi twardość i wytrzymałość szkliw.

Dodatek surowy zapobiega osiadaniu szkliwa, podnosi przyczepność do skorupy.

KOBALT

związki kobaltu dają intensywny kolor błękitny a z innymi związkami dają purpurę,zieleń i czerń.

Tlenek kobaltowy CoO

Węglan kobaltowy CoCO3 -najlepiej rozpuszczalny w szkliwach

Błękit kobaltowy(glinian kobaltowy) Co(AlO2)2 -doskonały barwnik

Krzemian potasowo-kobaltowy(smalta)

Chlorek kobaltowy CoCl2`6H2O

Azotan kobaltowy Co(NO3)2`6H2O

KWARC

podstawowy składnik szkliw, dostarcza krzemu SiO2

LIT

Węglan litowy Li2CO3 bardzo dobry topnik.

MAGNEZ

Tlenek magnezu MgO podnosi topliwość,

Magnezyt(węglan magnezowy) – MgCO3 ,

Magnezja palona(tlenek magnezowy) MgO.

MANGAN

Związki barwią od fioletowego do czarnego, od brązowego do żółtego

Dwutlenek manganu MnO2 – nierozpuszczalny w wodzie daje fiolety

Tlenek manganowo-manganowy Mn3O4 - rozpuszczalny w wodzie

Chlorek manganawy MnCl 2 - rozpuszczalny w wodzie.

MIEDŻ

Związki miedzi są barwnikami szkliw ale i topnikami

Tlenek miedziowy CuO

Tlenek miedziawy (kupryt)Cu2O

Zasadowy węglan miedziowy(azuryt) 2CuCO3`Cu(OH)2

Siarczek miedziawy Cu2S

NIKIEL

Związki niklu stosuje się jako barwniki: zielony, czerwony, fiolet, brąz.

Tlenek niklawy NiO

Tlenek niklowy Ni2O3

Wodorotlenek niklawy Ni(OH)2

Węglan niklawt NiCO3

Chlorek niklawy NiCl2`6H2O

Azotan niklawy Ni(NO3)2`6H2O

OŁÓW

Tlenek ołowiowy(glejta)PbO- najstarszy topnik w szkliwach miękkich

Minia ołowiowa Pb3O4 – z kwarcem tworzy słomkowe niskotopliwe szkliwo.

POTAS

Tlenek potasowy K2O topnik,daje jaskrawsze efekty w szkliwach kolorowych.

Węglan potasowy (potaż)K2CO3

Azotan potasowy(saletra potasowa)KNO3 bardzo dobry utleniacz,dobry do fryt.

SELEN

Związki stosuje się w mieszaniną z innymi związkami jako barwniki.

Selen Se

Selenin sodowy Na2SeO3

Selenin barowy BaSeO3

SKALEŃ

Sodowy (albit),

Potasowy (ortoklaz i mikroklin),

Wapniowy (anortyt).

Występuje wskałach granitowych i pagmatytowych. W twardych szkliwach działają jak topnik, w miękkich

podnoszą temp. topnienia

SÓD

Tlenek sodowy Na2O pomaga uzyskać odcienie kolorystyczne, skłonność do pękania ma zastosowanie w

szkliwach krakelurawanych.

Dodajemy do szkliw w postaci:

Sody krystalicznej Na2CO3`10H2O -soda krystaliczna, trzeba frytować.

Sody kalcynowanej Na2CO3 -rozpuszczalna w wodzie,trzeba frytować.

Chlorek sodowy NaCl(sól kuchenna)-tylko do szkliw solnych.

SREBRO

Związki srebra barwią na żółto. Dają srebrne powłoki.

Chlorek srebrowy AgCL

Tlenek srebrowy Ag2O

TYTAN

Związki tytanu zmętniają szkliwa na żółto.

Dwutlenek tytanu (biel tytanowa) TiO2

URAN

Barwi na żółto do czerwieni ( w atmosferze utleniającej),szaro i czarno(w atm.redukującej).

Tlenek uranawy UO2

Tlenek uranowy UO3

Dwuuranian sodowy Na2U2O7

Azotan uranylu UO2(NO3)2`6H2O

WAPŃ

Tlenek wapniowy CaO -topnik szkliw powyżej 1100st.C.

Węglan wapniowy CaCO3 – kreda pławiona,mielony wapń lub marmur.Matowi szkliwa wypalane poniżej 1100.C

ŻELAZO

Związki żelaza są barwnikami na kol. od żółtego do czerwonego (w atm.utleniającej)

od szarobłęgitnego do ciemnoszarego (w atmosferze redukującej).

Tlenek żelazowy(czerwień angielska) Fe2O3 - nierozpuszczalny w wodzie

Wodorotlenek żelazowy Fe(OH)3

Chlorek żelazowy FeCl3`6H2O do roztworów do dekoracji pod szkliwnej

Azotan żelazowy Fe(NO3)3`9H20 jak wyżej

Iły i gliny żelaziste- szkliwa ziemne

ZŁOTO

Związki złota barwią na odcienie purpury. Dają złote powłoki.

Chlorek złotowy AuCl3`2H2O

Złoto metaliczne .

SZKLIWA, BARWIENIE MASY,ANGOBY

W BARDZO STARYCH NOTATKACH ZNALAZŁEM PRZEPISY KTÓRYMI CHCIAŁEM SIĘ TU Z WAMI

PODZIELIĆ. MOŻECIE JE TRAKTOWAĆ JAK CIEKAWOSTKĘ, ALE MOŻECIE TEŻ SPRÓBOWAĆ

ZASTOSOWAĆ

Przetapianie (frytowanie) szkliw.

Zabieg ten stosuje się wtedy , gdy mamy do czynienia z rozpuszczalnymi w wodzie składnikami szkliwa.

Służą do tego specjalne piece-frytowniki, ale można przeprowadzić go używając pojemnika biskwitowego.

Zasypujemy pojemnik (wazon, donica) surowymi składnikami szkliwa i wstawiamy do małego pieca. Po dojściu do

max. temperatury, trzeba pojemnik wyjąć ostrożnie szczypcami i umieścić go w wodzie. Towarzyszy temu

oczywiście hałas i dużo pary. Ta czynność ma skruszyć wstępnie szkliwo, które następnie rozbijamy na drobne

kawałki, dodajemy składniki które nie wymagały topienia i załadowujemy nimi młynek kulowy. Musimy osiągnąć

zmielenie, po którym wszystko przeleci bez reszty przez sito 4900 oczek/cm kwadratowy. Następnie dodajemy

wody uzyskując zawiesiną gęstości śmietany i możemy używać do szkliwienia.

Szkliwo garncarskie-ołowiowe na 900st.C

727g minii ołowiowej i 273g piasku frytujemy w temp.900st.C

Mielemy w młynku lub moździerzu porcelanowym. Zależnie od ilości.

Szkliwo jest bezbarwne, ale na czerwonej glinie daje przeważnie kolor szaro-zielony.

Jest to chyba najstarszy przepis na szkliwo.

Nadaje się do pokrywania kafli i ceramiki ozdobnej. Trzeba zachować ostrożność, ponieważ związki ołowiu są

szkodliwe.

Szkliwo niskotopliwe ołowiowo-borowe na 920st.C.

400g boraksu, 200g marmuru(może być czysty kamień wapienny), 1600g minii ołowiowej, 1500g piasku i 200g

kaolinu.

Zostawiamy 500g piasku i 200g kaolinu, resztę frytujemy. Następnie dodajemy niefrytowane do frytowanych

składników, dodajemy wody i mielemy.

Szkliwo takie nadaje się jako podstawowe do

kafli, majoliki i wyrobów garncarskich.

Szkliwo bezbarwne do fajansu na 1050-1150st.C.

90g skalenia, 110 g kredy, 280g minii ołowiowej, 110g boraksu, 110g kaolinu , 270g piasku kwarcowego.

Składniki poza 50g kaolinu frytujemy. Dodajemy ten kaolin i mielemy. Mieszamy z wodą i używamy do

szkliwienia.

Szkliwo bezbarwne do fajansu na temp.1200-1250st.C.

440g skalenia, 170g kredy, 100g węglanu barowego, 40g tlenku cynkowego, 210 g piasku kwarcowego, 80g

gliny.

Postępujemy jak wyżej. Kaolin zastępując gliną.

Szkliwo do porcelany miękkiej-stołowej na 1250 st.C

4kg kwarcu palonego, 4 kg surowej białej gliny, 1kg kredy lub alabastru.

Dodanie od 2-5%; dolomitu, węglanu barowego podnosi biel szkliwa.

Dodanie 2-5% węglanu manganu, nadaje szkliwu odcień kości słoniowej.

Białe szkliwo cynowe kryjące na 850-900st.C

308g minii, 100g tlenku cyny, 385 g piasku kwarcowego, 73 g kaolinu, 90 g soli kuchennej,

73 g skalenia.

Oprócz kaolinu i połowy piasku wszystko frytujemy, dodajemy zostawione składniki i mielemy.

Dalej postępujemy jak w poprzednich szkliwach.

Szkliwa zaciekowe

Jest to sposób działania w oparciu o wcześniej wymienione szkliwa.

Wyrób szkliwi się, wypala i pokrywa jeszcze raz tym samym szkliwem z dodatkiem 15-20% boraksu. Boraks ma

za zadanie obniżyć temp. topnienia szkliwa. Dodatek różnych tlenków (patrz dalej tekst) nada szkliwu kolor.

Rozrabiamy szkliwo do konsystencji gęstej marmolady, nakładamy w górnej części naczynia warstwę około 6mm

i wypalamy w temperaturze niższej niż wypalony poprzednio przedmiot.

W ten sposób osiągniemy kolorowe nacieki. Trzeba jednak uważać, żeby nie przekroczyć temperatury bo efekt

może się nie udać dając jednorodne szkliwo.

Szkliwo spękane (caraquele)

220g skalenia, 130 g piasku, 120 g boraksu bezwodnego, 130 g minii, 150 g saletry sodowej, 250 g saletry

potasowej i dowolne szkliwo barwne do drugiego wypału.

Składniki przetapiamy, mielemy i zarabiamy wodą do gęstości śmietany.

Szkliwimy wyrób i wypalamy w temp. 1120-1150 st.C. Po wystudzeniu otrzymujemy wyrób z mocno spękanym

szkliwem. Żeby więcej było spękań możemy jeszcze gorący wyrób ostudzić w wodzie. Pokrywamy wyrób

szkliwem innego koloru, wycieramy szmatką tak by zostawić w spękaniach szkliwo. Wypalamy powtórnie. Zabieg

ten możemy powtarzać wielokrotnie za każdym razem dodając innego szkliwa.

Barwienie szkliw.

Niżej wymienione tlenki dodajemy do szkliw bezbarwnych.

TLENEK % EFEKT

miedziawy 3 zielone

chromu 3 brunatny

kobaltowy 1 niebieski

żelazowy 5 żółto brunatny

żelazowy 1

+ trójtlenek antymonu 5 żółty kryjący

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: