Wywiad_z_Uhiyama-roshim.pdf

WywiadzKoshoUchiyama-roshim

SkładwykonanowprogramieL A T E X2 "

Tekstjestdost¦pnypodadresem mahajana.net

Poni»szywywiadzRosimKoshoUchiyam¡ukazałsi¦18sierpnia1994roku

wnumerzeSarai,modnegojapo«skiegoczasopisma.Zostałprzetłumaczonyna

j¦zykangielskiprzezDaitsuTomaWrighta.

Sarai: Niemapantutajtelefonu,prawda?

RosiUchiyama:Rzeczywi±cie.Dlategomiałpantakietrudno±ciwskontaktowaniusi¦

zemn¡.

S: Czyniejesttodlapanado±¢uci¡»liwe?

RU:Onie,wcalenie.Przeprowadziłemsi¦tuzUjiwroku1978,aleprzedtemmiesz-

kałemprzezprawieczterdzie±cilatbezpr¡du,gazu,anawetbie»¡cejwody!Oddawna

byłemwi¦cprzyzwyczajonydotego,cowi¦kszo±¢ludzinazwałaby„niewygod¡”.Ob-

serwuj¡cdzisiejsze[japo«skie]społecze«stwo,nasyconedogranicmo»liwo±citelefonami,

telewizoramiigazetami—czyliwszelkiegorodzajumediami—orazludzi,którzymiota-

j¡si¦wkoło,chc¡ctego,tamtegoijeszczeczego±,trudnooprze¢si¦wra»eniu,»eludzka

chciwo±¢niemagranic.PrzypominamitooprzypadkuOgaki.

S: Ogaki?

RU:Tak.MieszkałemwOgaki[wprefekturzeGifu]przezdwalata—odroku1976do

chwiliprzeprowadzeniasi¦tutaj.Ogakisłyniezkuzumochi 1 .Abyotrzyma¢dobreku-

zumochi,trzebau»y¢czystejwody,aOgakiznanebyłoze¹ródełwodypierwszorz¦dnej

jako±ci.Jako±¢tamtejszejwodygruntowejbyłatakznakomita,»eojcowiemiastaposta-

nowiliwybudowa¢tamfabryk¦.Jakpanmy±li,jakibyłtegorezultat?Fabrykazu»ywała

tylewody,»ejejzasobywyczerpałysi¦!D¡»¡cdozysku,wykazalisi¦tak¡chciwo±ci¡,»e

zniszczyliswojezasobynaturalne,kur¦znosz¡c¡złotejajka.Nadmiernympragnieniom

niemo»napozwoli¢wymkn¡¢si¦spodkontroli.

S: Nocó»,rozumiemlogik¦panawywodu,ale...

RU:Nie,obecniewieluludzinierozumienawettego.Pojmuj¡swoje»ycietylkowka-

tegoriachporównywaniasi¦zinnyminapłaszczy¹niespołecznejipoprostupopisuj¡si¦.

1 Kuzumochi—przypominaj¡cepuddingciasto,zrobionezm¡kimaranty.

Wpadaj¡wpułapk¦polegaj¡c¡na»yciuponadstan,nazaci¡ganiupo»yczekprzewy»sza-

j¡cychzarobki.Wpadaj¡wniewol¦swoichokoliczno±ci»yciowychinieprzychodziimdo

głowyspojrze¢uwa»nienaogólnykierunek,wjakimzmierzaich»ycie.Jesttonicinnego,

jakwystawnystyl»ycia,alesamo»yciejestzubo»one.

Je±lichodziomnie,tobezw¡tpieniamójstyl»ycianaznaczonyjestubóstwem,alemo-

je»yciezawszebyłobogate.Przyj¡łem±wi¦ceniakapła«skiewroku1941,wwieku29lat.

Przezwi¦kszo±¢swojegopó¹niejszego»yciaw¦drowałemzmiejscanamiejsce,»yj¡czta-

kuhatsu[jałmu»nymnisiej]iuprawiaj¡czazen.Wci¡gutegookresutylkoprzez10lat

byłemopatemAntaijiwKioto,alepozatymstosowałemdiet¦zło»on¡zbr¡zowegory»u

iyakimiso 2 .

Przypuszczam,»ewi¦kszo±¢ludziwnaszymspołecze«stwieuznałabymójpoziom»ycia

zaledwoprzekraczaj¡cyminimum»yciowe,cho¢jasamnigdysi¦tymnieprzejmowałem

aninieuwa»ałemzakoniecznepodlizywa¢si¦innymwnadzieinajakie±korzy±ci.

S: Od»ywiałsi¦pantylkobr¡zowymry»emiyakimiso?!

RU:Nadaltak»yj¦.Mojejedynecodzienne¢wiczeniaﬁzycznepolegaj¡nadwugo-

dzinnymspacerzewzdłu»brzegurzekiUjiitomiwzupełno±ciwystarcza.Nieustanne

my±lenieotym,cotoznaczyby¢»ywymicotoznaczyumiera¢,rozmy±lanianadtymi

niemaj¡cymirozwi¡zaniakwestiami,tymiodwiecznymiproblemami—có»mo»eby¢

bardziejfascynuj¡cego?Zastanawiałemsi¦nadtymisprawamiikontemplowałemjeod

kiedybyłemgimnazjalist¡inadalnieczuj¦si¦nimiznudzony!

S: Awi¦cposko«czeniugimnazjumposzedłpanzaswympowołaniemizostałkapła-

nem?

RU:No,niecałkiem.DogimnazjumchodziłempodczaswczesnegookresuShowa(po-

łowalat1920).Czasytecechowałysi¦tym,i»niemal±lepeuwielbienieAmerykiiEuropy,

którepanowałopodczaseryMeiji(1867—1912),zacz¦łotraci¢nasile,ust¦puj¡cwzrosto-

wizainteresowaniamy±l¡Wschodu.Towła±niewtakichczasachprzyszłomidogłowy,

»eprawdziwa±cie»ka,któr¡mogłabykroczy¢ludzko±¢,ujawnisi¦nastykumy±liZa-

choduiWschodu.Najpierwwi¦cwst¡piłemnaUniwersytetWaseda,podejmuj¡cstudia

nadﬁlozoﬁ¡Zachodu.Nast¦pniestudiowałemchrze±cija«stwowseminariumkatolickim

wMiyazaki,ucz¡ctamjednocze±niematematyki.Potemprzyszedłbuddyzm.Awi¦cprzez

niemal70latkontynuowałemswojedociekaniadotycz¡ce»yciai±mierci.Awła±ciwiemo»e

lepiejpansamzacz¡łbymy±le¢o±mierci?

S: No...eee...wzasadzietowystarczaj¡codu»oczasuzajmuj¡miusiłowania,aby

jako±»y¢zdnianadzie«.

RU:Ach,tonanic.Cho¢zdrugiejstrony,przypuszczam,»ecechujetowi¦kszo±¢

ludzi.Niedalejjakwczorajpewienmójznajomy,któryniedawnoprzeszedłnaemerytur¦,

powiedziałmi,»ecodzienniejestokropniezaj¦typlanowaniem,wyjazdaminawycieczki

igr¡wkrokieta.Kiedymupowiedziałem,»epowinienzastanowi¢si¦nadwłasn¡±mierci¡,

zezdumieniaopadłamuszcz¦ka.

2 Yakimiso—przetworyjedzonezry»em.

Alewiepan,kiedydochodzisi¦dopi¦¢dziesi¡tki,anawetczterdziestki,powinnosi¦

naprawd¦my±le¢nietyleoemeryturzeistaro±ci,aleofakcie,»ekiedy±si¦umrze.

S: Chodzipanuoto,»emy±leniezawczasuozajmowaniusi¦nastaro±¢wielomahobby

mo»enieby¢a»takwa»ne???

RU:Mog¦powiedzie¢tylkotyle,»emoimzdaniem»yciewszystkichtychludzipo-

wy»ejsze±¢dziesi¡tki,wyje»d»aj¡cychzagranic¦nawycieczki„gastronomiczne”iwcelu

wydaniajaknajwi¦cejpieni¦dzynazakupy,przebiegapoddyktandoichpo»¡da«,które

wymykaj¡si¦spodkontroli.

Je±lichodziowi¦kszo±¢ludzizobecnegopokolenia,b¦d¡cegouszczytuswychmo»li-

wo±ciprodukcyjnych,zdaj¡si¦onimy±le¢tylkoozarabianiupieni¦dzyiwydawaniuich.

Totylkoinnyrodzajstaro±ci.Mamywi¦ccałetopokolenieludzi,niepanuj¡cychnad

swymipo»¡daniami,którzywychowuj¡dzieci.Jaktacyludziemog¡spodziewa¢si¦,»e

wychowaj¡dzieci,któreb¦d¡cokolwiekwarte?...Wkraczamychybawepok¦masowej

produkcjistaro±ci!

S: Uwa»apanwi¦c,»eoszcz¦dzanieihobbynastaro±¢mog¡nieby¢a»takwa»ne???

RU:[Kr¦c¡cgłow¡]ci±lerzeczbior¡c,dopókijestsi¦wstaniepodró»owa¢bezprze-

szkód,podeszływiekjeszczesi¦niezacz¡ł.Ludzienaogółuto»samiaj¡emerytur¦ze

staro±ci¡,aleciałoka»degoczłowiekastarzejesi¦wodmiennymtempie.Nienale»yarbi-

tralniezakłada¢,»eludzies¡starzytylkodlatego,»eosi¡gn¦lijaki±wiek.

Patrz¡cnatoszerzej,mo»nabypodzieli¢staro±¢natrzyetapy.Etapnumerjeden

trwadopóty,dopókijeste±myjeszczewstaniewyj±¢zdomuizagra¢wkrokieta.Je±lima

si¦natyleszcz¦±cia,abyumrze¢natymetapie,toniema»adnegoproblemu.Niestety

pojawiaj¡si¦kłopoty,poniewa»ludziezazwyczajnieumieraj¡wtakichsprzyjaj¡cych

okoliczno±ciach.

S: Jakies¡wi¦cnast¦pneetapy?

RU:Nieb¦d¡cju»wstaniepodró»owa¢anigra¢wkrokieta,wkraczamywetapdrugi.

Zaczynasi¦wtedytraci¢siły,alenienatyle,abyniemócrazczydwarazywmiesi¡cu

spotyka¢si¦zinnymisiwowłosymiznajomymi.„Słyszałem,»ewzeszłymtygodniuJirosi¦

sko«czył,alemyci¡gnijmydalej”—takjedniprzekonuj¡drugich,abysi¦niepoddawa¢.

Natrzecimetapiezaczynabrakowa¢siłnawetnawychodzeniezdomu.Dotyczytonie

tylkonas.Wszyscynasisrebrnowłosiprzyjaciele,jedenpodrugim,zaczynaj¡te»wkracza¢

wtenetap,wi¦cniemog¡si¦ju»nawetwzajemnieodwiedza¢.Kiedydojdziedotego,

zaczynasi¦wkrada¢samotno±¢.Astres,którynarastawwynikusamotno±ciibeznadziei,

zapocz¡tkowujeprawdziw¡staro±¢.Wmoimwiekuzaczynasi¦stopniowozwraca¢uwag¦

naró»nesprawy.

S: Wtymrokuko«czypan82lata,prawda?

RU:Wzeszłymrokupogodabyłado±¢kiepskaicz¦±ciowoztegopowodua»dozeszłej

jesienisp¦dziłemwi¦kszo±¢czasusp¦dziłemwłó»ku.Wdu»ejmierzetakjestiteraz,

apozatymtrac¦słuchiwzrokte»mamju»nienajlepszy.U±wiadomiłemsobiewi¦c,»e

nastaro±¢zczłowiekiemwła±nietaksi¦dzieje.Innymisłowy,sprawyspołecznestaj¡

si¦nagledo±¢odległe.Tracimyzdolno±¢widzeniaisłyszenia”społecze«stwa”.Ujmuj¡c

tometaforycznie,gdybymmiałporówna¢swójobecnystandosamolotu,tomógłbym

powiedzie¢,»ecoraztrudniejjestmilata¢polegaj¡cnazmy±lewzroku.

Dlategowła±niezanimznajdziemysi¦wtakimstanie,powinni±myprzygotowa¢map¦

orazbusol¦.

S: Czysugerujepan,»ereligiapowinnaby¢nasz¡„busol¡”?

RU:Nocó»,mówi¡coreligii,zpewno±ci¡niesugeruj¦,abyprzył¡czy¢si¦doktórej±

zlicznychsektreligijnych,coostatniojesttakmodne.

Czychodziobuddyzm,czyochrze±cija«stwo,ichpodstawynieró»ni¡si¦odsiebie.

Gdybypoło»y¢jenasobie,jakdwiepłytylaminowane,pojawiłybysi¦obszary,naktórych

zachodz¡nasiebie.Towła±nieteobszarystanowi¡prawdziw¡nauk¦religijn¡.Towła±nie

teobszaryzajmuj¡si¦istot¡»ycialubstruktur¡ludzkiego»ycia.

S¡ludzie,którzyszukaj¡wreligiizdrowialubbogactwmaterialnych,aletesprawy

nale»¡dosferytechnikimedycznejipolityki.Niemaj¡nicwspólnegozreligi¡.

S: Czymwi¦cjestdlapana„prawdziwa”religia?

RU:Wiedz¡,cotoznaczyby¢istot¡ludzk¡.Mo»natotaknaprawd¦uj¡¢wtrzech

punktach.Popierwsze,istotyludzkiezcałychsiłstaraj¡si¦oto,abypozosta¢przy»y-

ciu,obdarzones¡bowieminstynktemsamozachowawczym.Drugipunkttonieunikniona

sprzeczno±¢,»ewktórym±momencieumrzemy.Ipotrzecie,homosapiensjestzwierz¦-

ciem,któreboisi¦±mierci.Innymisłowy,ludzie—pomimopełnej±wiadomo±ci,»emusz¡

umrze¢—strasznieboj¡si¦umierania,acozatymidzie,wysilaj¡swójinstynktprze-

trwaniadoostatnichgranic.Takajestprawdziwakondycjaludzko±ci.Najwyra¹niejto

wła±niestanowiwspólnygruntchrze±cija«stwaibuddyzmu.

Có»wi¦cpowinni±myzrobi¢?Fundamentbuddyzmumo»nauj¡¢wnast¦puj¡cych

słowach:„FundamentemPrawdziwejJa¹nijestsamaJa¹«”,natomiastwchrze±cija«stwie

tosamowyra»onejestwsłowach„KrólestwoBo»ejestwtobie”.Wobuprzypadkachdaje

namsi¦dobitniedozrozumienia,»ekwestiashoiji—»ycia/±miercijestspraw¡Ja¹ni.

S: Czychodziwi¦cpanuoto,»epowinni±myd¡»y¢dojakiego±urzeczywistnieniasatori

natemat±mierci?

RU:Ale»nie,sk¡d.Prosz¦pana,siedz¦wzazenprzezponad50lat,alegdybywdarłsi¦

tujaki±rabu±,stawiałbymmuopórzewszystkichsił.Toludzkiinstynkt.Ka»dyczłowiek

tymdysponuje.Przewa»niecałatagadaninaoupolowaniujakiego±wielkiegosatoritonic

innegojakwielkiekłamstwo.Trzebapoprostusiedzie¢wzazeniprzekona¢si¦samemu.To

przypominatroch¦ogl¡danietelewizji—wnaszejgłowiepojawiasi¦jednaniepowi¡zana

my±lpodrugiej,a»wkrótcezaczynamyby¢senni.Tojestzazen.

S: Awi¦ctojestjedynyceluprawianiazazen?

RU:Ha,todobrepytanie.Mo»nabypowiedzie¢,»ewi¡»esi¦toznaszymstosunkiem

dozyskuistraty.Gdysiedzimywzazen,towarzyszynamprze±wiadczenie,»erobi¡cto,

co±osi¡gniemy.Rezygnowanieztejideitowła±niezazen.Okre±lasi¦tote»mianem

sikantadza—samymsiedzeniem.Towła±niejestniezb¦dne.Wpewnymsensiemo»naby

toprzyrówna¢dowiruj¡cegob¡ka.

S: B¡ka??

RU:Tak.Lubi¦puszcza¢wruchb¡ki,którezrobiłemzpapieruworigami.Je±lizło»¦

papierdokładnietak,jaktrzeba,b¡kb¦dziewirowałnaprawd¦do±¢długo.Imlepiejb¡k

si¦kr¦ci,tymlepiejutrzymujepion.Zgodniezeznanympowiedzeniemjesttojakruch

bezruchualbobezruchruchu.Najlepiejkr¦cisi¦b¡k,którywydajesi¦poprostusta¢

nieruchomo.Wystarczytylkozakr¦ci¢nimbez»adnychzb¦dnychrzeczywumy±le.Zazen

jesttakiesamo.Wystarczytylkozostawi¢wszystkozazen.Otojedenznich.Niechpan

spróbuje.

S: [Kr¦c¡cb¡kiem]Jaktomo»liwe,»ebypapierowyb¡ktakdobrzewirował!?

RU:Widzipan!Kr¦ciłsi¦przezponad30sekund.Ostatnioskładamprawiewył¡cznie

b¡ki,cho¢ponaddziesi¦¢lattemurobiłemzpapieruwszystko—kwiaty,ludzi,ptaki,

tygrysy,konie—zło»yłemcałezoo!SkładałemnawetdomyimałerodzinneołtarzeBuddy.

S: Składałpante»ﬁguryBuddy,prawda?

RU:Och,mapannamy±lito?Toniebyłotrudne.Je±liprzestrzegasi¦zasadskładania

papieru,ka»dymo»etworzy¢nowekształty.Zawszezastanawiałomnie,dlaczegoludzie

saminiepróbuj¡tworzy¢nowychﬁgur.

Mójojciec,MitsuhiroUchiyama,byłmistrzemorigamiistworzył„kamonori”,wzór

kwiatowyzło»onyz[ró»nokolorowych]warstworigami.Alebezwzgl¦dunato,czyjestto

„kamonori”,czytradycyjne»urawieorigami,którewszyscyznaj¡,kto±musiałkiedy±po

razpierwszywpa±¢natakipomysł,prawda?Uznałemwi¦c,»eniema»adnegopowodu,

dlaktóregojate»niemógłbymtegozrobi¢.Pracowałemnadtym,jakskłada¢papier

wtakiczyinnysposóbodpocz¡tkugimnazjum.Samodzielnetworzenienowychﬁgurto

prawdziwaprzyjemno±¢.

S: Czyjestjaki±punktstycznypomi¦dzyreligi¡aorigami?

RU:Bezw¡tpienia.Abystworzy¢zczterok¡tnegokawałkapapierujaki±trójwymia-

rowykształt,trzebamie¢zmysłmatematyczny,atak»ezdolno±¢[wła±ciwego]porz¡dko-

waniarzeczy.Naprzykładje±liskładaj¡ckwiat,niepotraﬁmywyobrazi¢sobiekolejno±ci

składania,nieb¦dziemywstaniegozło»y¢.Podobniejestzreligi¡—poniewa»dotyczy

onawyja±nianiastrukturyludzkiego»ycia,obja±nienietomusiby¢zzasadylogiczne.

Bez»adnegozmysłumatematycznegojakmo»nazrozumie¢teologi¦?Niedasi¦.We¹-

mynaprzykładPitagorasa.Byłonzarównoczłowiekiemreligijnym,czyduchowym,jak

igenialnymmatematykiemiﬁlozofem.

S: Powró¢mywi¦cdozwi¡zkupomi¦dzyb¡kamiazazen.

RU:Japo«skikoma,czylib¡k,jestdokładnietaki,jakopisuj¡cegoznaki—„ma”,

drugiznak,oznaczaprzyjemno±¢lubrado±¢,natomiast„ko”,pierwszyznak,oznacza

samodzielnie.Innymisłowy,chodzioczerpanieprzyjemno±cilubrado±cisamodzielnie.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: