WYKŁAD V 07.11.2009 r.
PRAWNE UWARUNKOWANIA FUNKCJONOWANIA FUNDUSZY STRUKTURALNYCH
Od 2007 r. jest rozporządzenie Rady nr 1698/2005 z 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz rozwoju obszarów wiejskich oraz rozporządzenie Rady nr 1290/2005 r. z 21 czerwca 2005 r. w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej.
GŁÓWNE ZAŁOŻENIA TEJ REFORMY dot. ROLNICTWA
1. Nastąpiło ujednolicenie jeśli chodzi o fundusz (uproszczenie finansowania) – poprzednio był jeden fundusz – Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnych, który składał się z dwóch sekcji: orientacji i gwarancji, a teraz są dwa fundusze:
ü Europejski Fundusz Rolny na rzecz rozwoju obszarów wiejskich
ü Europejski Fundusz Rolny Gwarancji (wspiera instrumenty rynku rolnego)
2. Wspólna polityka rolna od 2007 r. – wsparcie tej polityki rolnej znajduje się poza polityką strukturalną, powinna być skoordynowana i skorelowana dot. to też wspólnej polityki na rzecz rybołówstwa
3. Uproszczenie jeśli chodzi o programowanie:
ü Na szczeblu wspólnoty określa się strategiczne wytyczne dot. polityki wobec wsi na lata 2007-2013
ü Na podstawie tych wytycznych państwa przygotowują krajowe plany strategiczne
ü Krajowy plan strategiczny jest wdrażany za pomocą programu rozwoju obszarów wiejskich na lata 2007-2013 – jest to jednolity w skali całego kraju program
4. W poprzednim okresie były dwa programy:
ü Program rozwoju obszarów wiejskich 2004-2006
ü Sektorowy program operacyjny restrukturyzacji i modernizacji sektora żywnościowego i rozwój obszarów wiejskich, który był częścią narodowego planu rozwoju 2004-2006
Rozporządzenie Rady nr 1698/2005 przewiduje ogólne założenia systemu wsparcia oraz określa katalog działań w podziale na 4 osie priorytetowe:
1. Oś gospodarcza, której celem jest poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego (wsparcie produkcyjne)
2. Oś środowiskowa, której celem jest poprawa stanu środowiska i krajobrazu
3. Oś społeczna, której celem jest poprawa jakości życia na obszarach wiejskich i zróżnicowanie gospodarki wiejskiej
4. Oś lider – zakłada budowę struktur lokalnych na rzecz zatrudnienia i dywersyfikacji
Ad. 1 W ramach osi gospodarczej wyróżniamy następujące działania:
ü Ułatwianie startu młodym rolnikom
ü Tworzenie grup producentów rolnych
ü Inwestycje w gospodarstwa rolne (modernizacje)
Ad. 2 W ramach osi środowiskowej wyróżniamy następujące działania:
ü Działanie natura 2000 (płatności)
ü Programy rolno – środowiskowe
ü Programy związane z zalesianiem gruntów rolnych
Ad. 3 W ramach osi społecznej wyróżniamy następujące działania:
ü Działania dywersyfikacyjne działalności na obszarach wiejskich
ü Tworzenie mikro przedsiębiorstw
ü Odnowa i rozwój wsi
Ad. 4 W ramach osi lider wyróżniamy następujące działania:
ü Tworzenie lokalnych strategii rozwoju
ü Tworzenie i funkcjonowanie lokalnych grup działania
Zadania i tryb pozyskiwania środków z funduszu określa polska ustawa kompetencyjna z 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz rozwoju obszarów wiejskich.
PROCEDURA ZWIĄZANA Z PRZYZNAWANIEM POMOCY
Dwa tryby postępowania w sprawie przyznania pomocy:
1. PIERWSZY TRYB (PROCEDURA) – ma charakter stricte administracyjno prawny; pomoc przyznawana jest po przeprowadzeniu postępowania w indywidualnej sprawie kończącego się wydaniem decyzji administracyjnej; do postępowań tych stosuje się przepisy KPA o ile przepisy ustawy nie stanowią inaczej, procedura ta dot. działań, które w poprzednim okresie programowym były objęte planem rozwoju obszarów wiejskich np.:
ü Renty strukturalne
ü Grupy producentów
Są to działania, które nie wymagają udziału środków własnych beneficjenta.
Różnice w procedurze:
ü Zastosowanie rozkłady ciężaru dowodu jak w KC
ü Rezygnacja z obowiązku zebrania całego materiału dowodowego i ograniczenie go do obowiązku rozpatrzenia materiału dowodowego znajdującego się w aktach sprawy
ü Obowiązek zapewnienia stronie, ale tylko na jej żądanie czynnego udziału w każdym stadium postępowania oraz udzielenia pouczeń co do okoliczności faktycznych i prawnych
ü Termin do rozpatrzenia odwołania od decyzji jest 2- miesięczny
ü Możliwość zmiany decyzji ostatecznej
2. DRUGI TRYB (PROCEDURA) – ma charakter cywilno prawny tzn. że pomoc jest przyznawana na podstawie umowy zawieranej z beneficjentem, zaś źródłem zobowiązania jest czynność o charakterze administracyjno prawnym.
Do takich postępowań nie stosuje się przepisów KPA z wyjątkiem przepisów dot. właściwości miejscowej organów, doręczeń i wezwań, udostępniania akt oraz skarg i wniosków.
Tryb ten dot. działań, które w poprzednim okresie objęte były sektorowym programem operacyjnym restrukturyzacji i modernizacji sektora żywnościowego i rozwoju obszarów wiejskich.
Funkcjonują dwa etapy tego postępowania:
ü Wszczynane jest postępowanie na wniosek podmiotu, który kończy się przyznaniem lub odmową przyznania pomocy
ü Drugi etap następuje po pozytywnym dla strony rozstrzygnięciu i polega na zawarciu umowy, natomiast wnioskodawcę, który nie spełnia warunków uzyskania pomocy informuje się w formie pisemnej o odmowie przyznania pomocy z podaniem przyczyny
Charakter prawny aktu odmowy przyznania pomocy ma sporny charakter. Koncepcje w tym zakresie są trzy:
ü Stanowi o cywilno prawnym charakterze takiego aktu i oparta jest na cywilno prawnym charakterze umów, charakterze podmiotu udzielającego wsparcia, że działa poza sferą prawa publicznego
ü Wskazująca na charakter administracyjno prawny i rozstrzygnięcia, przy czym część doktryny stwierdziła, że jest to decyzja administracyjna
ü Decyzja administracyjna – czyli rozstrzygnięcie władcze organu administracji, część zaś, że jest to akt lub czynność dot. uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa
Od rozstrzygnięcia nie przysługuje odwołanie (bo nie stosuje się KPA) natomiast rozstrzygnięcie to podlega kontroli sądu administracyjnego, natomiast wnioskodawca może wnieść skargę do WSA po uprzednim wezwaniu na piśmie właściwego organu do usunięcia, naruszenia przepisów w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się o naruszeniu prawa.
Umowa ma charakter adhezyjny (brak jest negocjacji), określa warunki przyznania pomocy w szczególności obowiązki stron oraz ewentualny zwrot środków w przypadku naruszenia postanowień umowy.
Spory powstałe między stronami dot. ważności umowy, jej wykonania, spory o odszkodowanie w związku z bezpodstawną odmową zawarcia umowy są sporami ze stosunku cywilno prawnego i należą do właściwości sądów powszechnych.
2
sum_adm