KANDYD WOLTERA
Wolter – wolnomyśliciel
· narracyjny utwór filozoficzny
· forma krytyki filozofii
· satyra, kpina, ironia
· kształtowała się w nawiązaniu do dawnych gatunków – romansu awanturniczego, opowieści egzotycznej
o schematyzm fabuły obudowanej zazwyczaj wokół wątku podróży
o uproszczony rysunek bohaterów
o niekonsekwencje motywacyjne
o postacie, konflikty, układy zdarzeń – traktowane żartobliwie, z zaznaczeniem ironicznego dystansu, który wykorzystywał to, że elementy fabularne mają dla autora wartość jedynie pretekstową
o rola pierwszoplanowa – treści moralistyczne i sugestie filozoficzne
Fabuła – pretekst moralizatorstwa
· cechy powieści
Związki przyczynowo-skutkowe nie są istotne.
Pojawiają się autentyczne wydarzenia historyczne.
Narracja:
· ironiczna
· zwięzła
· wartka
· narrator wszechwiedzący
· iluzja teraźniejszości
· nie mają życia psychicznego
· są w konflikcie z rzeczywistością
· bohaterowie marionetkowi
Akcja – jak w moralitecie – ma być w konkretnym miejscu i wszędzie.
Imiona bohaterów – na zasadzie antynomii:
· Kandyd – franc. ‘prostaczek’
· Panglos – łac. pan ‘ogół, wszystko’, gr. glossa ‘przypisy ksiąg uczonych, język’ à ‘ogół wiedzy’
o jajogłowy tamtych czasów
Polemika z Teodyceą – wszechobejmujące miłosierdzie Boga + nieszczęścia ludzkie
Antybebok