ANALIZA UTWORÓW LITERACKICH

Krystyna Artykiewicz, Mój konik

Ten mój konik z kasztana

bryka sobie od rana.

Ma kopytka z żołędzi

i wesoło w świat pędzi.

Sto gościńców przejechał.

Mknie karoca z orzecha.

– Kogo wieziesz, kasztanku?

– Pannę lalę z gałganków.

Temat: zabawa i zabawki

Rymy: a a b b, klauzulowe, bogate, dokładne i niedokładne mieszane, głębokie

Środki językowe:

·         zdrobnienia: konik, kopytka, kasztanek

·         określenia: z żołędzi, z orzecha, z gałganków, z kasztana

Postacie:

zabawki: konik z kasztana i żołędzi, lalka z gałganków

Analiza wersologiczna:

·         2 trocheje + 1 amfibrach

·         prawie regularnie rozłożone akcenty

·         7 (4+3)

Budowa:

·         2 zwrotki 4-wersowe

·         każdy wers 7-wersowy

Julian Tuwim, Lokomotywa

Wiersz „zrobiony” z zabawy w pociąg.

Środki językowe:

·         onomatopeja

·         rytm

·         pleonazm – „(...) powoli – jak żółw – ociężale (...)”

Wersologia

·         10 (5+5)

·         11 (6+5)

·         8 (4+4)

Rymy: dokładne, klauzulowe[1], głębokie (a a b b)

Inne środki językowe:

·         wyliczenie

·         wykrzyknienie

·         epitety

·         polisyndeton

·         zdanie rozkwitające

Rytm wiersza i wyrazy dźwiękonaśladowcze użyte w tekście – podporządkowane są rytmowi jadącego pociągu.

Julian Tuwim, Okulary

Komizm:

·         komiczna postać roztargnionego pana Hilarego

·         komiczna sytuacja

·         zabawna puenta

Rymy: a a b b, klauzulowe, dokładne, głębokie

Środki językowe:

·         paralelizm syntaktyczny

o       chiazm (maca szlafrok, szlafrok maca)

·         transakcentacja (okazało się)

Wersologia:

·         8 (4+4) → 4 trocheje

·         bardzo regularna budowa

·         dokładna rytmizacja

Adam Mickiewicz, Powrót taty

·         utwór „przetransponowany” z literatury kierowanej do dorosłych

Rymy: a b a b, klauzulowe, dokładne, głębokie, półtorazgłoskowe

Wersologia:

11(5+6)

8 (5+3)

11(5+6)

8 (5+3)

              itd.

Środki językowe:

·         powtórzenie: diakope (epanalepsa, tj. powtórzenie rozdzielone wtrąceniem) – „Pójdźcie, o dziatki, pójdźcie (...)”

·         epitety

·         nagromadzenia

·         transakcentacja

·         apotrofa

·         apozjopeza

·         elipsa

·         paralelizm syntaktyczny

·         eksklamacja

·         mowa niezależna

Gatunek: ballada

Budowa: 21 4-wersowych zwrotek

Anna Kamieńska, Widok z gór

Budowa: 4 zwrotki 4-wersowe

Rymy: a a b b, klauzulowe, głębokie, żeńskie, dokładne

Wersologia: 10 (5+5), 10 (5+5), 10 (5+5), 8

Środki językowe:

·         zdrobnienie

·         porównanie

·         epitet

·         mowa niezależna

·         metafora

·         epifraza

·         polipton

Anna Kamieńska, Pastereczka

Budowa: 13 dystychów

Rymy: a a b b...

10- i 11-zgłoskowce

Środki językowe:

·         polisyndeton

·         anafora

·         epitet

Zbigniew Herbert, Pudełko zwane wyobraźnią

Środki językowe:

·         onomatopeja

·         metafora

·         epitet

·         porównanie